TÜİK Ferahlattı, Refah Artıyor: Zenginler Toplam Gelirin Neredeyse Yarısını Alırken, Yoksulluk Yüzde 14!

TÜİK araştırma sonuçlarına nazaran; en yüksek muadil hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20'lik kümenin (en güçlü yüzde 20'lik kesim) toplam gelirden aldığı hisse bir evvelki yıla nazaran 0,8 puan azalarak %46,7'ye düşerken, en düşük gelire sahip yüzde 20'lik kümenin aldığı hisse 0,2 puan artarak %6,1'e yükseldi.

TÜİK'in gelir dağılım, hane halkı durumuna dair yaptığı araştırmada, verilere bakıldığında düzgünleşme görülüyor. 


Gelir adaletsizliği ne durumda? Gini katsayısı 0,401 olarak iddia edildi



Gelir dağılımı eşitsizliği ölçütlerinden olan Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, teğe yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı söz etmektedir. 

En son yapılan araştırma sonuçlarına nazaran Gini katsayısı bir evvelki yıla nazaran 0,009 puan azalış ile 0,401 olarak iddia edildi. Toplumun gelirden en fazla hisse alan %20'sinin elde ettiği gelirin en az hisse alan %20'sinin elde ettiği gelire oranı biçiminde hesaplanan P80/P20 oranı 8,0'dan 7,6'ya, gelirden en fazla hisse alan %10'unun elde ettiği gelirin en az hisse alan %10'unun elde ettiği gelire oranı biçiminde hesaplanan P90/P10 oranı ise 14,6'dan 13,7'ye düştü.

Yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri 76.733 TL (Aylık 6.394 TL)



Türkiye'de yıllık ortalama hanehalkı kullanılabilir geliri %10,6 artarak 2021 yılı anket sonuçlarına nazaran 76.733 TL oldu.

Türkiye'de yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri bir evvelki yıla nazaran %11,9 artarak 33.428 TL'den 37.400 TL'ye yükseldi.

Yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert gelirlerinde en yüksek gelir, geçen yıla nazaran 6.585 TL artarak 49.297 TL ile tek kişilik hanehalklarının oldu. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla şahıstan oluşan hanehalklarının yıllık ortalama muadil hanehalkı kullanılabilir fert geliri 41.753 TL iken tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarında bu bedel 38.159 oldu. En düşük yıllık ortalama muadil kullanılabilir hanehalkı fert gelirine sahip hanehalkı tipi ise 29.445 TL ile en az bir çekirdek aile ve öteki şahıslardan oluşan hanehalkları oldu.

Toplam gelirden en yüksek hissesi %47,1 ile maaş ve fiyat geliri aldı



Toplam gelir içerisinde en yüksek hissesi, %47,1 ile bir evvelki yıla nazaran birebir kalan maaş ve fiyat geliri aldı. İkinci sırayı %23,9 ile evvelki yıla nazaran 2,1 puanlık artış gösteren toplumsal transfer geliri alırken üçüncü sırayı %17,5 ile evvelki yıla nazaran 0,2 puan azalan müteşebbis geliri oluşturdu.

Tarım gelirinin müteşebbis geliri içindeki hissesi bir evvelki yıla nazaran 2,5 puan artarak %23,4 olurken, emekli ve dul-yetim aylıklarının toplumsal transferler içindeki hissesi 1,7 puan azalarak %90,0 olarak gerçekleşti.

En yüksek yıllık ortalama temel iş geliri 68 bin 229 TL ile yükseköğretim mezunlarının oldu



Yıllık ortalama temel iş gelirleri sırasıyla yükseköğretim mezunlarında 68 bin 229 TL, lise ve dengi okul mezunlarında 47 bin 326 TL, lise altı eğitimlilerde 35 bin 344 TL, bir okul bitirmeyenlerde 25 bin 911 TL ve okur-yazar olmayan fertlerde 19 bin 835 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla nazaran yıllık ortalama temel iş gelirinde en yüksek artış %18,2 ile okur-yazar olmayan, en düşük artış ise %7,6 ile lise altı eğitimli fertlerde oldu.

Yıllık ortalama temel iş gelirinde en yüksek artış %29,2 ile tarım bölümünde oldu



Esas iş gelirleri sektörel ayrımda incelendiğinde; en yüksek yıllık ortalama gelirin 51 bin 173 TL ile hizmet bölümünde, en düşük yıllık ortalama gelirin ise 32 bin 635 TL ile tarım dalında olduğu görüldü. Bir evvelki yıla nazaran; yıllık ortalama temel iş gelirinde en yüksek artış %29,2 ile tarım bölümünde gözlenirken, bunu %11,2 ile hizmet bölümü izledi. Öteki taraftan sanayi dalında %6,1, inşaat bölümünde ise %4,7 artış gözlendi.

En yüksek yıllık ortalama temel iş geliri 136 bin 280 TL ile patronların oldu Yıllık ortalama temel iş gelirleri sırasıyla patronlarda 136 bin 280 TL, fiyatlı maaşlılarda 46 bin 846 TL, kendi hesabına çalışanlarda 37 bin 871 TL ve yevmiyelilerde 18 bin 006 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla nazaran en yüksek artış %14,0 ile kendi hesabına çalışanlarda, en düşük artış ise %2,4 ile yevmiyelilerde oldu. İzafî yoksulluk oranı %14,4 oldu Toplumun genel seviyesine nazaran belli bir sonun altında gelire sahip olan bireyler izafî manada fakir sayılmaktadır. Muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran, yoksulluk oranı 2021 yılında 0,6 puan azalarak %14,4 oldu. Medyan gelirin %60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran yoksulluk oranı ise son yılda 0,6 puan azalarak %21,3 olarak gerçekleşti. Muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %40'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran, yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,4 puanlık azalış ile %8,5 olarak gerçekleşti. Medyan gelirin %70'i dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran ise yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,3 puanlık azalış ile %28,7 oldu. Yoksulluk oranı en düşük haneler tek kişilik haneler oldu Hanehalkı tipine nazaran muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; tek kişilik hanehalklarında yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 4,4 puan azalarak %6,5, çekirdek aile bulunmayan birden fazla şahıstan oluşan hanehalklarında ise 0,4 puan azalarak %9,1 olmuştur. En az bir çekirdek aile ve öbür bireylerden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranının 0,1 puan artarak %18,5, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranının ise 0,3 puan azalarak %14,2 olduğu görüldü. Okur-yazar olmayanların %24,1'i, yükseköğretim mezunlarının ise %2,5'i fakir Muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına nazaran; okur-yazar olmayan fertlerin %24,1'i, bir okul bitirmeyenlerin %24,4'ü, lise altı eğitimlilerin %13,8'i, lise ve dengi okul mezunlarının ise %7,5'i fakir olarak hesaplandı. Yükseköğretim mezunları ise %2,5 ile en düşük yoksulluk oranına sahip küme oldu. Maddi mahrumluk oranı %27,2 oldu Finansal ıstırapta olma durumunu söz eden maddi mahrumluk; çamaşır makinesi, renkli televizyon, telefon ve araba sahipliği ile ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, konuttan uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme ve konutun ısınma muhtaçlığını karşılayabilme durumu ile ilgili hanehalklarının algılarını yansıtmaktadır. Üstte belirtilen dokuz hususun en az dördünü karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan önemli maddi mahrumluk oranı; 2020 yılında %27,4 iken 2021 yılı anket sonuçlarında 0,2 puan azalarak %27,2 olarak gerçekleşti. Daima yoksulluk oranı %13,8 oldu Dört yıllık panel bilgi kullanılarak hesaplanan daima yoksulluk oranı, muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60'ına nazaran son yılda ve birebir vakitte evvelki üç yıldan en az ikisinde de fakir olan fertleri kapsamaktadır. Buna nazaran, 2021 yılı anket sonuçlarına nazaran daima yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,1 puan artarak %13,8 oldu. Kendilerine ilişkin bir konutta yaşayanların oranı %57,5 oldu Oturulan konuta sahip olanların oranı geçen yıla nazaran 0,3 puan azalarak 2021 yılında %57,5 olarak hesaplanırken, kirada oturanların oranı %26,8, lojmanda oturanların oranı %1,2, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise %14,6 oldu. Konutun izolasyonundan ötürü ısınamama en çok karşılaşılan konut ve etraf sorunu oldu Kurumsal olmayan nüfusun %34,3'ü konutunda izolasyondan ötürü ısınma sorunu, %33,9'u sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçeveleri vb. sorunları yaşarken, %23,4'ü trafik yahut sanayinin neden olduğu hava kirliliği, etraf kirliliği yahut öbür çevresel problemlerle karşılaştı. Taksit ödemeleri yahut borçları olanların oranı %63,7 oldu Geçen yıla nazaran konut alımı ve konut masrafları dışında borç yahut taksit ödemesi olanların oranı 5,4 puan artarak %63,7 oldu. Nüfusun %6,6'sına bu ödemeler yük getirmezken %23,0'ına çok yük getirdi. Hanelerin %60,8'i meskenden uzakta bir haftalık tatil masraflarını, %38,3'ü iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, %33,4'ü beklenmedik harcamaları, %20,5'i konutun ısınma gereksinimini, %62,9'u eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan etti.



Yıllık ortalama temel iş gelirleri sırasıyla patronlarda 136 bin 280 TL, fiyatlı maaşlılarda 46 bin 846 TL, kendi hesabına çalışanlarda 37 bin 871 TL ve yevmiyelilerde 18 bin 006 TL olarak hesaplandı. Geçen yıla nazaran en yüksek artış %14,0 ile kendi hesabına çalışanlarda, en düşük artış ise %2,4 ile yevmiyelilerde oldu.

Göreli yoksulluk oranı %14,4 oldu



Toplumun genel seviyesine nazaran muhakkak bir hududun altında gelire sahip olan bireyler nispî manada fakir sayılmaktadır. Muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran, yoksulluk oranı 2021 yılında 0,6 puan azalarak %14,4 oldu. Medyan gelirin %60'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran yoksulluk oranı ise son yılda 0,6 puan azalarak %21,3 olarak gerçekleşti.

Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %40'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sonuna nazaran, yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,4 puanlık azalış ile %8,5 olarak gerçekleşti. Medyan gelirin %70'i dikkate alınarak belirlenen yoksulluk hududuna nazaran ise yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,3 puanlık azalış ile %28,7 oldu.

Yoksulluk oranı en düşük haneler tek kişilik haneler oldu



Hanehalkı tipine nazaran muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranlarına bakıldığında; tek kişilik hanehalklarında yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 4,4 puan azalarak %6,5, çekirdek aile bulunmayan birden fazla şahıstan oluşan hanehalklarında ise 0,4 puan azalarak %9,1 olmuştur. En az bir çekirdek aile ve öbür şahıslardan oluşan hanehalklarının yoksulluk oranının 0,1 puan artarak %18,5, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yoksulluk oranının ise 0,3 puan azalarak %14,2 olduğu görüldü.

Okur-yazar olmayanların %24,1'i, yükseköğretim mezunlarının ise %2,5'i yoksul



Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %50'si dikkate alınarak hesaplanan yoksulluk oranına nazaran; okur-yazar olmayan fertlerin %24,1'i, bir okul bitirmeyenlerin %24,4'ü, lise altı eğitimlilerin %13,8'i, lise ve dengi okul mezunlarının ise %7,5'i fakir olarak hesaplandı. Yükseköğretim mezunları ise %2,5 ile en düşük yoksulluk oranına sahip küme oldu.

Maddi mahrumluk oranı %27,2 oldu



Finansal külfette olma durumunu tabir eden maddi mahrumluk; çamaşır makinesi, renkli televizyon, telefon ve araba sahipliği ile ekonomik olarak beklenmedik harcamaları yapabilme, konuttan uzakta bir haftalık tatil masrafını karşılayabilme, kira, konut kredisi ve faizli borçları ödeyebilme, iki günde bir et, tavuk, balık içeren yemek yiyebilme ve konutun ısınma muhtaçlığını karşılayabilme durumu ile ilgili hanehalklarının algılarını yansıtmaktadır.

Yukarıda belirtilen dokuz hususun en az dördünü karşılayamayanların oranı olarak tanımlanan önemli maddi mahrumluk oranı; 2020 yılında %27,4 iken 2021 yılı anket sonuçlarında 0,2 puan azalarak %27,2 olarak gerçekleşti.

Sürekli yoksulluk oranı %13,8 oldu



Dört yıllık panel bilgi kullanılarak hesaplanan daima yoksulluk oranı, muadil hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60'ına nazaran son yılda ve tıpkı vakitte evvelki üç yıldan en az ikisinde de fakir olan fertleri kapsamaktadır. Buna nazaran, 2021 yılı anket sonuçlarına nazaran daima yoksulluk oranı bir evvelki yıla nazaran 0,1 puan artarak %13,8 oldu.

Kendilerine ilişkin bir konutta yaşayanların oranı %57,5 oldu



Oturulan konuta sahip olanların oranı geçen yıla nazaran 0,3 puan azalarak 2021 yılında %57,5 olarak hesaplanırken, kirada oturanların oranı %26,8, lojmanda oturanların oranı %1,2, kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise %14,6 oldu.

Kurumsal olmayan nüfusun %34,3'ü konutunda izolasyondan ötürü ısınma sorunu, %33,9'u sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçeveleri vb. sorunları yaşarken, %23,4'ü trafik yahut sanayinin neden olduğu hava kirliliği, etraf kirliliği yahut başka çevresel sıkıntılarla karşılaştı.

Taksit ödemeleri yahut borçları olanların oranı %63,7 oldu



Geçen yıla nazaran konut alımı ve konut masrafları dışında borç yahut taksit ödemesi olanların oranı 5,4 puan artarak %63,7 oldu. Nüfusun %6,6'sına bu ödemeler yük getirmezken %23,0'ına çok yük getirdi. Hanelerin %60,8'i konuttan uzakta bir haftalık tatil masraflarını, %38,3'ü iki günde bir et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını, %33,4'ü beklenmedik harcamaları, %20,5'i konutun ısınma muhtaçlığını, %62,9'u eskimiş mobilyaların yenilenmesini ekonomik olarak karşılayamadığını beyan etti.