Tuketici Hakları Evrensel Beyannamesi

TUKETİCİ HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ

Birleşmiş Milletler tarafından 1985 yılında kabul edilen ve uye ulkelerin uygun kanunlar cıkartmak zorunda oldukları Tuketici Hakları Evrensel Beyannamesi’nde yer alan hakları ana başlıklar halinde şoyle sıralayabiliriz:

1Tuketicinin temel gereksinimlerinin karşılanması hakkı : Barınma, ısınma, aydınlanma, icecek ve kullanılacak su bulma, ulaşım, haberleşme tuketicilerin en temel haklarıdır Her tuketici bu hakları talep edebilmeli, bu haklara ulaşabilmeli ve bunları etkin bir lekilde kullanabilmelidir

2Sağlık ve guvenliğin korunması hakkı : Tuketilmek uzere satışa sunulan her turlu mal ve hizmetin yaşam ve sağlık acısından kullanıcılarına zarar vermeyecek durumda bulunması gerekir

3Ekonomik cıkarlarının korunması hakkı : Tuketicilere cok ceşitli kaliteli mal ve hizmetlerin ucuz fiyattan sunulması, satış sonrası hizmetlerin yeterli duzeyde olması yanında; satıcının suistimalini gosterir tek taraflı sozleşmeler, sozleşmelerdeki haksız hukumler, zorlayıcı kredi şartları ve baskı yaratan satış yontemlerine karşı korunma hakkıdır

4Bilgilendirme hakkı : Mal ve hizmeti satın alırken doğru karar vermeye yardımcı olacak bilgilerin edinilmesi; yanlış, yanıltıcı, eksik reklam, etiket ve ambalaja karşı korunması hakkıdır

5Eğitime hakkı : Tuketicilerin kendi hak ve yararlarını koruyup geliştirmesi, bilinclenmesi, yonlendirilen değil, yonlendiren tuketici olması amacıyla eğitim kurumlarında eğitilme hakkıdır

6Zararların tazmin edilme hakkı : Satın alınan urunlerin bozuk, eksik veya hatalı cıkması durumunda kusurlu malın geri alınması, yenisiyle değiştirilmesi, kusurlu hizmetin yeniden gorulmesi, gerekirse tazminat odenmesi hakkıdır

7Temsil edilme hakkı : Hukumetlerin ekonomik politikalarının oluşturulmasında dikkate alınma, kamu organlarında temsil, firmalarda ozellikle urun geliştirme aşamasında goruşu alınma hakkıdır

8Sağlıklı bir cevrede yaşama hakkı : Sağlık koşullarına uygun fiziksel cevrede yaşama, cevresel tehlikelerden korunma, gunumuz ve gelecek nesiller icin doğayı koruma hakkıdır

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER
TUKETİCİ HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ


I Hedefler

Madde l:

Butun ulkelerdeki, ozellikle gelişmekte olan ulkelerdeki, tuketicilerin mefaatlerini ve ihtiyaclarını gozonune alarak, tuketicilerin coğu zaman ekonomik şartlar,eğitim seviyeleri ve pazarlık gucu yonunden dengesizliklerle karşılaştıklarının idrakinde olarak; ve adil, tarafsız ve idame ettirilebilecek ekonomik ve sosyal bir gelişmeyi teşvik etmenin onemi kadar, tuketicilerin zararlı olmayan urunlere erişme haklarına sahip olması gerektiği duşuncesi ile, tuketicinin korunmasına ilişkin temel esaslar aşağıdaki şu hedefleri ihtiva eder:

a) Ulkelere, halklarına, tuketici olarak yeterli korumayı sağlamak ve idame ettirmek yonunde yardımcı olmak,

b) Tuketicilerin ihtiyaclarına ve isteklerine cevap verecek uretim ve dağıtım şekillerini kolaylaştırmak,

c) Malların uretimi ve dağıtımı ve tuketicilere hizmet vermekle iştigal edenler icin yuksek ahlaki davranış seviyesini teşvik etmek,

d) Tuketicileri olumsuz yonde etkileyen ulusal ve uluslararası duzeyde faaliyette bulunan butun teşebbuslerin iş yolsuzluklarına mani olmak icin ulkelere yardımcı olmak,

e) Bağımsız tuketici gruplarının gelişmesini kolaylaştırmak,

f) Tuketiciyi koruma alanında uluslararası işbirliğini kolaylaştırmak,

g) Tuketiciye daha duşuk fiyatlarla daha cok secenek temin edecek pazar şartlarının gelişmesini teşvik etmek

II Genel İlkeler

Madde 2:

Hukumetler, aşağıda belirtilen ilkeleri gozonunde tutarak guclu bir tuketiciyi koruma politikası geliştirip, kuvvetlendirmeli veya idame ettirmelidir Bunu yaparken her hukumet, tuketicilerin korunması ve sosyal şartları ile halkının ihtiyacları doğrultusunda ve onerilen tedbirlerin bedelini ve yararlarını idrak etmiş olarak kendi onceliklerini tayin etmelidirler

Madde 3:

Tuketicilerin karşılanması istenilen yasal ihtiyacları şunlardır:

a) Tuketicilerin kendi sağlık ve guvenliklerine karşı tehlikelerden korunması,

b) Tuketicilerin ekonomik menfaatlerinin geliştirilmesi ve korunması,

c) Tuketicilere, kendi ferdi istek ve ihtiyaclarına gore bilincli secim imkanı sağlamak icin yeterli bilgilere erişim sağlanması,

d) Tuketici eğitimi,

e) Etkili bir hata telafi merciinin tuketicilere temini,

f) Tuketici ve diğer ilgili grup ve kuruluşların oluşturulması ozgurluğu ve bu gibi kuruluşların kendilerini etkileyen karar verme işlemlerinde kendi goruşlerini ortaya koyma fırsatı

Madde 4:

Hukumetler, tuketiciyi koruma politikalarını geliştirmek, uygulamak, kontrol etmek icin yeterli bir altyapı temin etmeli ve idame ettirmelidir Tuketiciyi koruma tedbirlerinin, nufusun tum bolumlerinin, bilhassa kırsalnufusun menfaatleri icin uygulanmasını sağlamak icin ozel caba harcanmalıdır

Madde 5:

Butun teşebbusler, sınırları icinde iş yaptıkları ulkelerin ilgili kanun ve kurallarına uymalıdırlar Ayrıca sozkonusu ulkenin yetkili kişilerince kabul edilmiş bulunan uluslararası koruma standartlarının uygun hukumlerine itaat etmelidirler

Madde 6:

Tuketiciyi koruma politikası geliştirilirken araştırma yapan universiteler ile ozel ve kamu teşebbuslerinin olumlu rolunun potansiyeli gozonunde bulundurulmalıdır

III Esaslar

Madde 5:

Aşağıdaki esaslar hem mahalli olarak uretilen mal ve hizmetlere, hem de ithat edilenlere uygulanmalıdır

Madde 6:

Tuketiciyi korumak icin herhangi bir usul veya kural tatbik edilirken bunların uluslararası ticarete engel teşkil etmemesine ve uluslararası ticaret taahhutleri ile uyumlu olmalarını temin etmek icin gerekli ozem gosterilmelidir

(Bu esaslardan ulkemiz icin oncelikli olanlar aşağıdadır)