Tüketici Hakları Hakem Heyeti

Tüketici Hakları Hakem Heyeti hakkında data
Alıcı Sorunları Hakem Heyetine Başvuru Şekli ve Esasları

HAKEM HEYETLERİNİN OLUŞUMU VE ÇALIŞMASI
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda getirilen en kayda değer oluşumlardan birisi alıcı sorunları hakem heyetleridir Tüketiciler ile satıcı ve sağlayıcılar arasında meydana çıkan uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacı ile 850 ilçe ve 81 il olmak üzere toplam 931 yerde tüketici sorunları hakem heyeti kurulmuştur Hakem heyetleri, ilçelerde kaymakamlıklar bünyesinde, illerde ise sanayi ve ticaret il müdürlüklerinde görevlerini yürütmektedir
İl hakem heyetleri il merkezi sınırları içerisinde, ilçe hakem heyetleri ise ilçe sınırları içersinde görevli ve yetkilidir Alıcı başvuruları, tüketicinin mülk ve hizmeti satın aldığı veya tüketicinin ikametgahının bulunduğu yerdeki hakem heyetine yapılır


Hakem heyetleri, başkan dahil beş üyeden oluşur Hakem heyetin başkanlığını illerde sanayi ve ticaret il müdürü veya görevlendireceği bir memur, ilçelerde kaymakam veya görevlendireceği bir memur göre yürütülür Diğer üyeler şunlardır:
a) Belediye başkanının görevlendireceği uzman bir personel,
b) Baronun mensupları arasından görevlendireceği bir avukat,
c) Alıcı örgütlerinin seçecekleri bir üye,
d) Satıcının tacir olduğu uyuşmazlıklarda ticaret ve sanayi odasının ya da bunların ayrı olarak örgütlendiği yerlerde

ticaret odasının, satıcının esnaf ve sanatkar olduğu uyuşmazlıklarda, illerde esnaf ve sanatkarlar odaları birliğinin, ilçelerde esnaf ve sanatkarlar odalarının görevlendireceği bir aza
Tüketici sorunları hakem heyetlerinde bugüne kadar bahşedilen kararların %90a yakını tüketiciler lehine sonuçlanmıştır
Hakem heyetlerine yapılan alıcı başvuruları en geç üç ay içerisinde karara bağlanır
Hakem heyeti toplantıları her ayın ikinci ve dördüncü haftalarının ilk günlerinde asgari ayda iki kez yapılır
2006 yılı için 725YTLnin altındaki uyuşmazlıklarda alıcı sorunları hakem heyetine kullanım zorunluluğu 2007 yılı için 792,12YTLye çıkartılmıştır
Bu tutarın altındaki uyuşmazlıklarda heyetin vereceği kararlar taraflar için bağlayıcıdır Taraflar, bu kararlara karşı onbeş gün içinde alıcı mahkemesine itiraz edebilirler İtiraz, tüketici sorunları hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz Ama, istek edilmesi koşuluyla dominant, tüketici sorunları hakem heyeti kararının icrasını tedbir aracılığıyla durdurabilir Bu miktarın altındaki alıcı sorunları hakem heyeti kararlarına aleyhinde yapılan itiraz üstüne tüketici mahkemesinin vereceği karar kesindir
Yukarıda bahşedilen değerin üstündeki uyuşmazlıklarda hakem heyetlerinin vereceği kararlar alıcı mahkemelerinde delil olarak ileri sürülebilir
Anakentlerde, belirli mali tutarın üzerindeki uyuşmazlıklara il hakem heyetleri, bu tutarın aşağı oysa uyuşmazlıklara ise anakent belediyesi sınırları dahilinde kurulu olan ilçelerdeki hakem heyetleri bakar Bu parasal miktar 2007 yılı için 2067,89YTLdir


HAKEM HEYETLERİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜMLER
Hakem heyeti önüne gelen şikayet sahibinin (satıcı, başlıca tüketicinin) dilekçesinin yeterince açık olmaması, iddiasını ispata yardımcı evraklarda eksiklikler bulunması ve bu eksikliklerin giderilmesi için taraflara telefonla ulaşılmasına karşın çoğu süre görüşme gününe dek dosyaya takdim edileceği bildirilen evrakların sunulması bir yanlamasına, toplantıya dahi gelme zahmetine katlanılmaması ciddi sorunlar yaratmaktadır
Bazı hakem heyetlerinde tatbik dosyaları yukarıda belirtilen nedenlerle ve hakem heyetlerince taraflara yapılan yazışmalara vaktinde cevap verilememesinden nedeniyle 3 ay içerisinde sonuçlandırılamamakta olup, çoğu dosya sürüncemede kalmaktadır
Bu sorunun önüne geçilebilmesi ve heyetlerin daha süratli ve verimli çalışabilmesi için Kanunun ilgili bölümünde HUMKun basit suçlama usulü hükümlerine bir atıfta bulunulmasının veya benzeri bir düzenlemenin bu kanuna bambaşka bir madde olarak eklenmesi, uygulamadaki bu sorunun ortadan kaldırılmasına çözüm getirebilecektir

Alıcı Sorunları Hakem Heyetlerinde görevlendirilen raportörlerin sorumluluğu ve niteliği büyük yük taşımaktadır Alıcı şikayetlerinin dinlenmesi ve kabulü, yazışmaların yapılması, dosyaların tamamlanması raportörler göre yapılmaktadır
Oysa, raportörlerin tamamı bir başka görevi yaparken, hiçbir sınava bağlı tutulmadan kendilerine raportörlük görevi verilmektedir Alıcı Sorunları Hakem Heyetleri Yönetmeliğinde, yüksek tahsilli olma koşulunun dışında raportörlerin niteliğine ilişkin hiçbir yasal ölçüt, ayırıcı özellik bulunmamaktadır aynı zamanda, raportörlerin büyük bir çoğunluğu raportörlük görevi yanına diğer görevler de yapmaktadır bundan başka, raportörlerin büyük bir çoğunluğu da alıcı mevzuatını iyice kavramış değillerdir
böylece, bazı tüketici sorunları hakem heyetinde tüketicilerin yaptığı başvurular Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamına girdiği halde kabul görmemekte, birçok tüketici başvurusu yeterli ve içten değerlendirilmediğinden, bahşedilen kararlar ya tüketicinin talebi doğrultusunda verilmemekte veya hatalı kararlar verilerek tüketici mağdur edilmektedir
Bu sorunun çözümü için Kanunda raportörlük kadrosu getirilerek, raportörün niteliğine ilişkin yeterince bir yorumlama getirilmelidir Mesela; yüksek öğrenim düzeyine sahip olan kişiler raportörlük sınavına ast tutularak, sınavı kazananlar önce raportör yardımcısı kadrosuna atanabilir Belli bir hizmet içi eğitiminden geçtikten sonradan da göreve başlatılabilirler Belirli bir vakit raportör yardımcılığı görevinde bulunanlar da raportörlük sınavına yan tutularak bu sınavı kazananlar raportörlük kadrosuna atanabilir
Bu bakımdan, raportörlük sorununa yukarıda bahşedilen öneride belirtildiği gibi kesin bir disiplin ve sistem getirilerek çözüm sağlanabilir *