Tüketici Hakları ve Yeni Değişiklikler

Tüketici Hakları ve Yeni Değişiklikler

TÜKETİCİNİN KORUNMASI HAKKINDA KANUN

AMAÇ, KAPSAM, TANIMLAR

AMAÇ

Madde 1; Teoride geniş bir yelpazede değerlendirilen Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun' un amacı; ekonominin gereklerine ve ulus yararına uygun bir şekilde tüketicinin ekonomik çıkarlarını, sağlığını ve güvenliği korumak, zararlarını tazmin etmek, aydınlanmak ve eğitmek, çevresel tehlikelerden korumaya karşın girişimleri planlamak, bu konudaki politikaların oluşturulmasında yarar sağlayacak gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemektir

KAPSAM

Madde 2; Kanun, yukarıda belirtilen amaçlarla mal ve hizmet piyasalarında tüketicinin taraflardan birini oluşturduğu her türlü hukuki işlemi kapsar

TANIMLAR

Madde 3; Bu Kanun' un hazırlanması ve uygulanması esnasında sözü edilen bazı terimler;
a) Bakanlık; Sanayi Ve Ticaret Bakanlığı,
b) Mülk; Ticaret konusu taşınır eşya,
c) Hizmet; Bir ödenti ya da fayda karşılığında yapılan bedeni ya da fikri etkinlik,
d) Standart; Türk Standardı,
e) Üretici; Millet kurum ve kuruluşları da dahil olmak üzere tüketiciye sunulmuş olan mülk ya da hizmetleri veya bu mülk veya hizmetlerin hammaddelerini ya da ara mallarını üretenler
f) Satıcı; Millet kurum ve kuruluşları da dahil elde etmek üzere tüketiciye mal ve hizmet sunan gerçek ya da tüzel kişiler
g)Alıcı; Bir mülk veya hizmeti özel amaçlarla satın alarak nihai olarak kullanan ve bitiren hakiki veya tüzel birey
h) Alıcı Örgütleri; Tüketicinin korunması nedeniyle kurulan dernek, vakıf ve tüketim kooperatifleridir

TÜKETİCİNİN KORUNMASI VE AYDINLATILMASI

Buna kadar Kanun' un tüketicilere sağladığı yararlardan bazılarını aşağı bulabilirsiniz;

AYIPLI MAL VE HİZMETLER

Madde 4; Ambalajında, etiketinde ya da kullanma kılavuzunda bulunan veya satıcı kadar vaad edilen nitelik ve niceliğe aykırı olan, fiziksel, yasal, ekonomik eksiklikler taşıyan mal ve hizmetler Ayıplı Mülk veya Ayıplı Hizmetolarak kabul edilir

Alınan hizmet ya da malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda alıcı, malı teslim aldığı tarihten itibaren 15 (on beş) gün içinde satıcı firmaya geri vererek, değiştirilmesini, ödediği bedelin iadesini veya ayıbın niçin olduğu layık kaybının bedelden indirimini ya da ücretsiz olarak tamir edilmesini istek edebilir Alıcı bu taleplerden herhangi birini tercihte serbesttir Satıcı, tüketicinin seçim ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür Ayıplı maldan veya ayıplı malın neden olduğu her türlü zarardan dolayı tüketiciye karşı satıcı, bayi, acente, imalatçı, üretici ve ithalatçı müştereken ve müteselsilen sorumludurlar Satılan malın ayıplı olduğunun bilinmemesi, bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz

Satılan malın ayıbı rahat ise ya da ayıp tüketiciden bilinçli olarak gizlenmişse, satıcı söz konusu malın ayıbı nedeniyle 2 (iki) yıl süreyle sorumludur

Ayıplı hizmetler hakkında da yukarıdaki hükümler uygulanır Ama, ayıplı hizmetin her tarafta görülmesi imkansızlaşmışsa veya amaca tutarsız sonuçlar doğuracak nitelikte ise, değerinde iadesinde tüketicinin ayıplı hizmetten sağladığı menfaat dek indirim yapılır

Satışa sunulan kullanılmış, tamir edilmiş ayıplı mal üstüne ya da ambalajına tüketicinin rahatlıkla görebileceği şekilde Özürlüdüruyarısının konulması hukuki zorunluluktur Bu durum tüketiciye verilecek fatura, makbuz ya da satış belgesinde de gösterilir Özürlü olduğu bilinerek alınan mallar için herhangi bir yargı istek edilemez

SATIŞTAN KAÇINMA

Madde 5; Üstünde Numunedirveya Satılık Değildiribaresi bulunmayan mallar, ticari bir kuruluşun vitrininde veya açık açık görülebilir herhangi bir yerinde teşhir edilemez Satıcı teşhir ettiği malların satışından kaçınamaz

Satıcı, bir mal ya da hizmetin satışını, o mülk veya hizmetin kendisi tarafından belirlenen miktar, rakam, ebat ya da süresi kadar satın alınması ya da diğer bir malın ya da hizmetin satın alınması koşuluna emrindeki kılamaz

TAKSİTLİ SATIŞLAR

Madde 6; Taksitli satışlarda alıcı, borçlandığı toplam miktarı evvelden ödeme hakkına sahiptir Alıcı bununla birlikte birden artı taksit ödemesinde bulunabilir Bu durumda satıcı, ödenen miktara göre gerekli faiz indirimini yapmakla yükümlüdür

Taksitli satışlarda satıcı, aşağıdaki bilgileri yazılı olarak tüketiciye anlatmak ve taraflar arasında imzalanan sözleşmenin bir nüshasını tüketiciye vermek zorundadır

a) Mülk ve hizmetlerin peşin satmak fiyatları,
b) Vadeye kadar faiz ile birlikte ödenecek toplam satış fiyatı,
c) Faiz miktarı, faizin hesaplandığı yıllık oran ve gecikme faizi oranı,
d) Ön ödeme tutarı,
e) Ödeme planı

KAMPANYALI SATIŞLAR
Madde 7; Gazete, radyo ve televizyon ilanı ile halka duyurularak düzenlenen kampanyalara katılımcı kabul etmek suretiyle ve malın veya hizmetin bilahare teslim edilmesi ya da yerine getirilmesi vaadiyle yapılan satışlarda, duyuru ve taahhüt edilen mal ve hizmetlerin teslimatının zamanında yapılmaması, fiyat, nitelik ve miktarında anlaşmalara aykırı davranılması durumunda, satıcı, bayi, acenta, delege, üretici, imalatçı ve ithalatçı müştereken ve müteselsilen sorumludur

Kampanyalı satışlarda satıcı, yukarıda belirtilmiş bilgilere ilave olarak, Kampanya Giriş Tarihive Malın Ya Da Hizmetin Teslim Veya Yerine Getirilme Tarih Ve Şekline ilişkin bilgileri de yazılı olarak tüketiciye vermekle yükümlüdür

KAPIDAN SATIŞLAR
Madde 8; Iş yeri ve fuar gibi satış mekanları dıştan, önceden bir uzlaşma olmaksızın yapılan tecrübe ve tetkik koşullu satışlardır

Bu cins satışlarda; alıcı, 7 (yedi) jurnal deneyim ve muayene süresi sonuna kadar malı kabul veya hiçbir mazeret göstermeden reddetmekte serbesttir Satıcı almış olduğu bedeli, kıymetli evrakları ve tüketiciyi bu yasal işlemden nedeniyle borç altına sokan her türlü belgeyi, vazgeçme bildiriminin kendisine iadeli taahhütlü mektup veya noter aracılığı ile ulaşması veya bizzat teslim edilmesi tarihinden itibaren 10 (on) gün içinde tüketiciye iade etmekle ve 20 (yirmi) gün içinde de malı geri almakla yükümlüdür

Taksitle yapılan kapıdan satışlarda keza Kampanyalı Satışlarmaddesi hükümleri de uygulanır

KAPIDAN SATIŞLARDA SATICININ YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Madde 9; Kapıdan satışlarda satıcı, hazırladığı kontrat, fatura ya da tesellüm makbuzu ile birlikte, minimum 12 (on iki) punto siyah, koyu harflerle yazılmış Tüketicinin hiçbir hukuki ve cezai mesuliyet üstlenmeksizin ve hiçbir gerekçe göstermeksizin 7 (yedi) gün içinde malı reddederek alım, satım işleminden vazgeçme hakkının varolduğunu ve cayma ihbarının satıcıya bildirimi tarihinden itibaren 10 (on) gün içinde de, tüketicinin vermiş olduğu bedelin, değerli evrakların ve tüketiciyi bu yasal işlemden nedeniyle borç altına sokan her türlü belgenin satıcı tarafından iade edileceğini belirten bir belgeyi; sahip olduğu hakların kendisine anlatıldığını, vazgeçme hakkının kendisine anlatıldığını, vazgeçme hakkını açıklayan belgenin kendisine teslim edilip, satıcının açık adresinin bildirilmiş olduğunu ifade eden ve tüketici göre da imzalanmış olan bir zabıt karşılığında tüketiciye vermekle yükümlüdür

ALICI KREDİSİ
Madde 10; Tüketicilerin banka ya da yarı finans kurumlarına bir mülk veya hizmetin satın alınması nedeniyle, tüketici kredisi elde etmek için başvurmaları durumunda, banka ya da finansman kuruluşları ile tüketiciler aralarında yazılmış bir kontrat yapılması ve bu sözleşmenin bir nüshasının da tüketiciye verilmesi zorunludur Taraflar arasında imzalanan sözleşmede öngörülen kredi şartları, kontrat süresi içersinde tüketici aleyhine değiştirilemez

Sözleşmede;

a) Faizin hesaplandığı yıllık oran,
b) Ödeme tarihleri, başlıca para, faiz, fon ve diğer masrafların ayrı olarak belirtildiği ödeme planı,
c) Tüketici Kredisi tutarı,
d) Faiz ve diğer unsurlarla birlikte toplam borç tutarı,
e) İstenecek teminatlar,
f) Geç Kalma faizi oranı,
g) Borçlunun temerrüde düşmesinin yasal sonuçları,
h) Kredinin vadesinden önce kapatılmasına ilişkin şartlar aranır

Banka ya da finans kurumlarının, alıcı kredisini emin bir mülk ya da hizmetin satın alınması ya da belirtilmiş bir satıcı ile yapılacak hukuki operasyon koşulu ile vermeleri durumunda bunlar, satılan mal veya hizmetin ayıbından ötürü tüketiciye aleyhinde satıcı ile müştereken ve müteselsilen sorumluluk sahibi olurlar

SÜRELİ YAYINLAR
Madde 11; Süreli yayınlara abone olan tüketiciler, abonelik sözleşmesinde bulunan fiyat ve niteliğe ilişkin konular tutarsız davranılması hallerinde, abone işlemlerini yapan sorumluluk sahibi kişiye ya da yayın kurumuna isteklerini yazılı olarak (iadeli taahhütlü veya noter kanalıyla) söylemek suretiyle aboneliklerine tek yanlı olarak son verebilirler Yayıncı abone ücretinin geri kalan kısmını hiçbir kesinti yapmaksızın 15 (on beş) gün içinde iade etmekle yükümlüdür

Tüketicinin aboneliğine son verme isteği; yazılı bildirimin satıcıya ulaştığı tarihten itibaren günlük yayınlarda 15 (on beş) gün, haftalık yayınlarda 1 (bir) ay, aylık yayınlarda 3 (üç) ay sonradan yürürlüğe girer Daha uzun süreli yayınlarda ise, bildirimden sonraki ilk yayını müteakiben yürürlüğe konulur


(Ek: 15011997 42261 md) Süreli yayın kuruluşlarınca düzenlenen ve her ne kasıt ve şekilde olursa olsun, bilet, kupon, iştirak numarası, oyun, çekiliş ve yarı yollarla süreli yayınlama dışarıda ikinci bir mahsul verilmesinin taahhüt edildiği kampanyalarda; kitap, dergi, ansiklopedi, poster, sancak, duvar ilanı, sözlü veya görüntülü manyetik bant veya optik disk gibi süreli yayıncılık amaçlarına aykırı olmayan kültürel ürünler açık havada hiçbir mal ya da hizmetin taahhüdü ve dağıtımı yapılamaz Her halükârda bu mülk ya da hizmetin piyasa değeri, tüketicinin ilgili kampanya süresince yayını satın almak için ödediği toplam bedelin %50' sini aşamaz ve bu şekildeki kampanyaların süresi 60 (altmış) günü geçemez Kampanya konusu mülk ve hizmet bedelinin bir bölümünün tüketici tarafından karşılanması, bu mal veya hizmetin ikinci ürün sayılmasına engel değildir

(Ek: 15011997 42261 md) Kampanya süresince, süreli yayının satış fiyatı, ikinci mahsul olarak verilmesi taahhüt edilen mal veya hizmetin yol açtığı maliyet artışı sebebiyle arttırılamaz Kampanya konusu mal veya hizmet taahhüdü ve dağıtımı bölünerek yapılamayacağı gibi, bu mal veya hizmetin ayrılmaz ya da tamamlayıcı parçaları da öbür bir kampanya konusu haline getirilemez

ETİKET

Madde 12; Ticaret konusu olan ve perakende satışa sunulan malların ambalajlarının ya da kaplarının üzerine kolaylıkla görülebilir ve okunabilir şekilde o malın menşei, cinsi ve fiyatı hakkında bilgileri taşıyan etiket konulması zorunludur

GARANTİ BELGESİ
Madde 13; İthalatçı veya imalatçı firmalar, ithal ettikleri veya ürettikleri sanayi malları için garanti belgesi planlamak zorundadırlar Garanti belgesinin onaylanarak tüketiciye verilmesi sorumluluğu, tüketicinin malı satın aldığı satıcı, acente, bayii ya da temsilciliklere aittir Garanti süreleri malın teslim alındığı tarihten itibaren başlar ve asgari 1 (bir) yıldır Garanti belgelerinde, satın alınan mala ilişkin faturanın tarih ve sayısı ile flandra ve hızlı numarası bulunması zorunluluğu vardır

Satıcı, garanti kapsamındaki malların, garanti süresi içinde, gerek malzeme ve işçilik gerekse montaj hatalarından dolayı arızalanması halinde malı işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli veya diğer herhangi bir ad altında hiçbir ödenti talep etmeksizin tamir ile yükümlüdür

Garanti süresi içersinde sık sık arızalanan maldan yararlanamamanın senaryo talep etmesi ya da tamiri için gereken en fazla sürenin aşılması hallerinde tüketici, malın ücretsiz olarak yenisi ile değiştirilmesini satıcıdan talep edebilir Satıcı bu talebi reddedemez Tüketicinin bu talebine karşısında satıcı, bayi, acente, imalatçı ve ithalatçı müştereken ve müteselsilen sorumludurlar

TANITMA VE FAYDALANMA KILAVUZU
Madde 14; Sanayi mallarından ithal edilmiş olanların, bakım, yenileme ve kullanılmasına ait tanıtma ve dilekçe kılavuzlarının aslına yerinde Türkçe çevirileriyle, yurt içinde üretilenlerin bakım, onarın ve kullanılmasını gösterir Türkçe tanıtım ve dilekçe kılavuzlarıyla birlikte satılması zorunludur

SERVİS HİZMETLERİ
Madde 15; İthalatçı ya da imalatçılar sattıkları sanayi malları için, o malın Bakanlık' ça saptama ve duyuru edilen dilekçe ömrü süresince bakım, yenileme ve servis hizmetlerini yürütecek istasyonları kurmak ve tatmin edici teknisyen kadrosu ile protez parça stoku bulundurmak zorundadırlar

TİCARİ REKLAMLAR VE İLANLAR
Madde 16; Ticari ve ilanların yasalara ve genel ahlaka uygun, içten ve doğru olmaları esastır Tüketiciyi aldatıcı, aldatıcı ya da onun deneyim ve data noksanlıklarını istismar edici, tüketicinin can ve mülk güvenliğini tehlikeye düşürücü, baskı hareketlerini ve kabahat işlemeyi özendirici, halk sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve özürlüleri istismar edici reklamlar ve ilanlar yapılamaz

REKLAM KURULU
Madde 17; Ticari ve ilanlarda uyulması gereken ilkeleri belirler Belirlenen bu ilkeler doğrultusunda ticari ilan ve reklamları inceler Analiz sonucuna göre 16 madde hükümlerine tutarsız hareket edenleri cezalandırır, söz konusu ve ilanların yayınlanmasını durdurur veya düzeltilmesi hususunda Bakanlığa öneride bulunur

ZARALI VE GÜVENLI OLMAYAN MAL VE HİZMETLER
Madde 18; Tüketicinin kullanımına sunulan mal ve hizmetlerin kişi ve çevre sağlığına zararlı veya tehlikeli olabilmesi durumunda, bu malların emniyetle kullanılabilmesi için üzerine ya da ekli dilekçe kılavuzlarına, bu durumla ilgili açıklayıcı bilgi ve uyarılar açık açık görülebilecek şekilde konulur ya da yazılır

KALİTE DENETİMİ
Madde 19; Bakanlık, tüketicinin can ve mülk güvenliği ile fizik ve çevre sağlığına ve bu konularda bilgilendirilmesine ilişkin, standardına tarafından veya standardı yahut standarda esas teşkil etmek üzere belirlenecek özelliklere tarafından yapılacak kalite yoklama ile mülk, hizmet ve tesislerin belgelendirilmesi hakkındaki yöntem ve esasları, Türk Standartları Enstitüsü' nün görüşünü alarak saptama ve ilanla görevlidir

Fakat 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu gereğince Turizm Bakanlığı' ndan belgelere dayanan ve belgelendirilecek tesisler bu uygulamadan muaftır

TÜKETİCİNİN EĞİTİLMESİ
Madde 20; Tüketicinin eğitilmesi konusunda her derecedeki okulların ders programlarına Ulusal Eğitim Bakanlığı' nca gerekli ilaveler yapılır

Tüketicinin eğitilmesi ve aydınlatılması için kitap, dergi ve broşür çıkarılmasına ve tüketicinin bilinçlendirilmesi için radyo ve televizyonlarda programlar düzenlenmesine ilişkin yöntem ve esaslar, Alıcı Konseyi' nin önerisi ile Bakanlık' ça tespit ve duyuru olunur

ALICI KURULUŞLARI

TÜKETICI KONSEYİ
Madde 21; Tüketicinin sorunlarını, ihtiyaçlarının ve çıkarlarının korunmasına ilişkin gerekli tedbirleri çözümlemek, sorunların alıcı lehine çözülmesi için alınacak tedbirlerle, bu Kanun' un uygulanmasına yönelik tedbirlere dair görüşleri ilgili mercilere iletmek nedeniyle, Bakanlığın koordinatörlüğünde bir Alıcı Konseyikurulur

TÜKETICI SORUNLARI HAKEM HEYETİ
Madde 22; Bakanlık, il ve ilçe merkezlerinde, tüketiciler ile satıcılar aralarında meydana çıkan uyuşmazlıklara çözüm bulmak nedeniyle belediyelerle koordineli olarak, minimum bir Tüketici Sorunları Hakem Heyetioluşturmakla görevlidir

Alıcı Sorunları Hakem Heyetleri' nin vereceği kararlar, Alıcı Mahkemeleri' nde delil olarak ileri sürülebilir Uyuşmazlık konusu mal veya hizmet bedelinin, o dönem için tespit edilen bedeli geçmemesi durumunda, bu heyetlerce verilmiş bir karar olmaksızın Tüketici Mahkemeleri' ne başvurulamaz

25 maddede cezai yaptırıma bağlanmış hususlara ilişkin uyuşmazlıklar, Alıcı Sorunları Hakem Heyetleri' nin tahsis ve yetkileri kapsamının dışındadır

CEZALARDA YETKİ, İTİRAZ VE ZAMANAŞIMI
Madde 26; Bu kanunda düzenlenen her türlü para cezası yönetimsel niteliktedir Bu cezalara aleyhinde tebliğ tarihinden itibaren en geç 7 (yedi) gün içinde yetkili Idare Mahkemesi' ne itiraz edilebilir İtiraz, idarece verilen cezanın yerine getirilmesini durdurmaz ve zaruret görülmeyen hallerde belge üstünde analiz yapılarak en kısa sürede sonuçlandırılır İtiraz üstüne Idare Mahkemesi' nce verilen kararlar kesindir

Bu Kanun' da düzenlenen yönetimle ilgili para cezalarının ödenmesine ilişkin cezai zamanaşımı süresi 1 (bir) yıldır Zamanaşımı süresi, bu Kanun hükümlerine aykırı fiilin işlendiği tarihte başlar

Aralıksız veya tekrarlana ihlaller söz konusu ise vakit, ihlalin sona erdiği veya en son tekrarlandığı günden itibaren başlar Karar aleyhine hak yoluna başvurulmuş olması tahsil zamanaşımını keser

Cezalar, cezayı vermeye yetkili merci tarafından 7 (yedi) gün içinde ilgilinin mensup olduğu meslek kuruluşuna bildirilir

ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER

DENETİM
Madde 27; Bu Kanun' un uygulanmasında, Bakanlık müfettişleri ve kontrolörleri ile Bakanlıkça ve belediyelerce görevlendirilecek personel; fabrika, mağaza, dükkan, ticarethane, ambar, ambar gibi her türlü mal konulan, satılan veya hizmet sunulan yerlerde denetleme, tahlil ve araştırma yapmaya yetkilidirler

Bu Kanun' un kapsamına giren hususlarda yetkili, görevli kişi ve kuruluşlara her türlü veri ve belgelerin dürüst olarak gösterilmesi, esas ve tasdikli kopyalarının verilmesi zorunludur

LABORATUAR
Madde 28; Bakanlık, bu Kanun' un uygulanması için laboratuarlar kurabilir veya Bakanlık' ların kurulu laboratuarlarından faydalanabilir Kalite kontrolü yapacak devlete ait ve özel kuruluş laboratuarlarında bulunması gereken en düşük teknik özellikleri, ilgili Bakanlıklar ile müştereken tespit ve ilanla görevlidir

Bakanlıkça yapılan denetimler esnasında alınan numunelerin tahlilleri resmi ya da özel kuruluş laboratuarlarında yaptırılabilir Analiz sonuçlarının standartlara tutarsız çıkması halinde, buna ilişkin tün giderler üretici kişi ya da kuruluş tarafından ödenir

ÖDENEK
Madde 29; Bu Kanun ile kurulan Alıcı Konseyi, Alıcı Sorunları Hakem Heyetleri ve Reklam Kurulu' nun kuruluş ve çalışmalarına ilişkin masraflar ile sair harcamalar, Bakanlık bütçesine konulacak ödenekten karşılanır

DİĞER HÜKÜMLER
Madde 30; Bu Kanun' da hüküm bulunmayan hallerde genel hükümler uygulanır

YÖNETMELİKLER VE DÜZENLEMELER
Madde 31; Bu Kanun' da öngörülen yönetmelikler, Kanun' un yayımı tarihinden itibaren 1 (bir) yıl içinde ilgili halk kuruluşları, mesleki üst kuruluşlar ve tüketici örgütlerinin görüşleri alınarak Bakanlık' ça çıkarılır *