tükürük deyip geçme

tükürük deyip geçme artı tükürük salgılama fazla tükürük salgılanması ağızda neden salgılarız Vücudun hayatiyetinin devam ettirebilmesinde vazifeli iç ve dış salgı bezlerinde her gün yüzlerce kimyevî madde üretilmekte ve bu maddeler ihtiyaca göre vücudun farklı alanlara yönlendirilmiş yerlerine dağıtılmaktadır Vücuda giren zararlı maddelere karşı vücudu koruma, yardımcı olanları vücuda kazandırma ve atık maddeleri bünyeden uzaklaşma bu salgıların fonksiyonları arasında yer alır Tükürük hangi bezlerden salgılanır? Büyük bölümü sindirim sistemine yerleştirilmiş olan dış salgı bezlerinin en önemli vazifesi, salgılarıyla besinlerin sindirimine yardımcı olmaktır Meselâ ağızdaki sindirim, tükürük salgıları vasıtasıyla gerçekleştirilir Tükürük bezlerinin gelişimi, anne karnında birinci ya da ikinci aylarda başlatılmakta ve doğuma kadar sürdürülmektedir Tükürük, kulak altı tükürük bezi (parotis bezi), çene altı tükürük bezi (submandibular bez) ve dil altı tükürük bezi (sublingual bez) ilk önce elde etmek üzere, ağız ve yutaktaki mukozada bulunan 7001000 civarındaki ufak tükürük bezinden salgılatılmaktadır Tükürük bezlerinin en büyüğü ve kulağın alt tarafına yerleştirilmiş olan parotis bezi, kabakulakta şişer Bu bez, 6 cm uzunluğundaki kanalıyla (stenon) üstteki ikinci öğütücü diş hizasından ağız boşluğuna açılır Çene kemiğinin altına yerleştirilmiş olan submandibular kumaş, kanalı (wharton) vasıtasıyla dilin altından ağız tabanına açılır Ağız tabanı mukozasının aşağıda yer alan sublingual kumaş ise, 712 adet kanalcığı ile ayrı ayrı mukozaya açılır Tükürüğün salgılanmasında vazifeli mekanizmalar Girift bir hâdise olan tükürük salgılanması, 24 saat sürekli devam ettirilir ve sefalik, bukkal ve gastrointestinal edinmek üzere üç fazda gerçekleştirilir Beyin ile ilgili olan sefalik evre; yiyeceklerin düşünülmesi, koklanması veya görülmesi ile başlar (limon görüldüğünde ağzın tükürükle dolması buna misâl verilebilir) Beyin sapındaki tükürük salgı merkezi, beyinden gönderilen sinyallerle uyarılır ve tükürük salgılatılır Bu Vesile Ile besinlerin sindirimi için ağızda uygun ortam hazır olur Eğer bu mekanizma insana bahşedilmemiş olsaydı, yiyecekler ağızda uzun vakit çiğnenecek, buna karşın pozitif tat alınmadan yutulacaktı Bu mekanizmanın işletilmesinden dolayı, özgün lezzetlerle yaratılmış nimetlere ilgimiz daha fazla olmaktadır Ağızla ilgili olan bukkal aşama; ağızdaki damak zevki veya dokunma reseptörlerinin uyarılması ile başlar Besinlerin ağız mukozasına yaptığı fizikî veya kimyevî tesirler neticesinde, sinirler yoluyla tükürük salgı merkezi uyarılır ve tükürük salgılanır Mide ve bağırsakla ilgili olan gastrointestinal evre; üst sindirim sisteminden başlatılan refleksle üretilir Bir madde yutulduğunda, bu mekanizma kuvvetlenir ve tükürük salgısı artırılır Acı biber yendiğinde tükürük salgısının artırılması ve biberin ağızda bıraktığı acının hafifletilmesi bu yolla gerçekleştirilmektedir Tükürük vasıtasıyla sulandırılarak veya nötralize edilerek bu maddelerin tesirleri kısmen ortadan kaldırılır Tükürüğün muhteviyatı % 99’u su olan tükürüğün bir günde salgılanma miktarı 11,5 litredir Bunun % 30’u kulak altı, % 60’ı çene altı, % 5’i dil altı tükürük bezleriyle üretilirken, % 5’i de ufak tükürük bezleri vasıtasıyla üretilmektedir Tükürükte sodyum, potasyum ve kalsiyum gibi elektrolitlerin yanı sıra protein, bikarbonat, albümin, lizozim, immünglobulin A, kallikrein (iltihabi cevapta rol oynayan moleküllerden biri) ve tripsin inhibitörü gibi maddeler bulunur