turizmin türkiye ekonomisindeki yeri ve ekonomik etkileri

turizmin türkiye ekonomisindeki yeri ve ekonomik etkileri nelerdir

Cevap: turizmin türkiye ekonomisindeki yeri ve ekonomik etkileri

TURİZMİN EKONOMİDEKİ YERİ

Gelirleri ve GSMH içindeki Payı

Türkiye'de aktif özellikle 1980'li yıllardan itibaren kayda değer bir gelişme göstermiş olan dış turizm ve ülke ekonomisine büyük oranda katkı maddesi karşılayan gelir kaynaklarından biri durumuna gelmiştir

Gelirlerin Ödemeler Dengesi ve İhracata Etkisi

Gelirlerinin dış ticaret açığını kapatma oranı yıllar itibariyle dalgalanmalar gösterse de, genellikle 19962000 yılları aralarında 3038 aralığında gerçekleşmiştir 2001 yılında ise dış ticaret açığındaki büyük daralma sonucu %
86,8'e çıkmış, takip eden iki yılda ise dış ticaret açığındaki çoğalma ile birlikte yeniden düşüş göstermiş 2003 yılında % 44,3 olarak gerçekleşmiştir

Teşvik Belgeli Yatırımlar

Herhangi bir sektördeki yatırım eğilimini göstermesi açısından yatırım özendirme belgeleri önemli bir gösterge olarak kabul edilmektedir Teşvik belgelerinin bölgesel dağılımında Ege, Akdeniz ve Marmara bölgeleri birincil üç sırayı almaktadırlar Bunun sebebi; tarihi eserlerin yoğunluğunun yanısıra deniz, güneş ve kum üçlüsünün büyük rolü vardır

Yatırımlar da Yabancı Anapara

Yabancı sermaye izinleri yıllar geçtikçe düşmektedir

Gezi Acentaları

Konaklama tesislerinin kapasitesine paralel olarak yolculuk acentaları sayısında da büyüme olmuştur

Turistlerin Geliş Nedenleri

Türkiye'ye gelen turistlerin % 46,4'lük gibi büyük bir bölümü tatil amaçlı gelmektedir

TURİZM KREDİLERİ

Turizm kredileri ilk önce kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezlerinde yapılacak yatırımlara devir edilir TC Turizm Bankası Anonim Şirketi kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ve turizm merkezlerindeki belgelere dayanan yatırımlara görev edilmek üzere, tanıdık olmayan kaynaklardan döviz kredileri alabilir Bu kredilerin temininde; Hazine kadar sağlanan krediler için kabul
edilen şartlar aynen uygulanır ve bu kredilerin tahsisi ve geri ödenmesi ile ilgili genel esaslar, Maliye Bakanlığı, Bakanlık ve Devlet Tasarlama Teşkilatı Müsteşarlığınca, müştereken düzenlenirTurizm kredileri, alanları ve merkezlerindeki yatırımlara görev edilen ihtisas kredileridir Kredilerin toplam banka kredileri içindeki payı 1989 yılında % 1,69 olarak gerçekleşirken, izleyen
yıllarda düşüş göstermiş ve 2002 yılında % 0,13 ile minimum oranı görmüştür 2002 yılında kullandırılan 63,8 trilyonluk kredini bankalar sağlamıştırVakıfbank da sektörü nakdi ve gayrinakdi kredileri ile destekleyen bankalardan biridir2003 yılında krediler Vakıfbank'ın toplam kredilerinin % 0,42'sini oluştururken 2004 yılının ilk çeyreğinde kredilerinin ağırlığı %0,55'eyükselmiştir

SEKTÖRE İLİŞKİN BEKLENTİLER

2020 yılına yönelik tahminlerde ise milletlerarası Turizm hareketlerine katılan birey sayısının 16 milyara ve Turizm gelirlerinin de 2 trilyon dolara ulaşması beklenmekte, yükselen huzur düzeyine paralel olarak, seyahate ayrılan
gelirin ve ulaşım olanaklarının artması ile gelişen Turizm pastasından en yüksek payı almak için turist çeken ülkeler arasındaki rekabetin artacağı öngörülmektedir

Dünya Turizm Örgütü'nün (WTO) Türkiye'ye ilişkin yaptığı tahminlere kadar, Türkiye 2010 yılında 17,1 ve 2020 yılında da 27 milyon turist çekecek, Turizm geliri ve turist sayısı arasındaki oran benzer düzeyini korursa Türkiye 2010 yılında
12,5 ve 2020 yılında da 19,8 milyar dolar Turizm geliri elde edebilecektir

Turizm sektörü, turistlerin yaptığı harcamalarla iç piyasayı canlandırmakta olup, Turizm'den elde edilen gelirin ortalama olarak % 27'si turlara, % 23'ü konaklama tesislerine, % 10'u lokantacafelere, % 10'u giyimkundura firmalarına, % 10'u
hediyelik eşya, kuyumcu, halı kilim firmalarına, geri kalanı da tütün, davetkültür, oto kiralama vb hizmetleri sağlayanlara kalmaktadır Turizm Sektörünün kazanç yaratmanın yanı sıra istihdam yaratma hususunda da son derece önemli bir fonksiyonu olduğu belirtmemiz gerekir

Turizm, insanların sürekli yaşadıkları yer dışına yaptıkları seyahatler ve gittikleri yerlerde geçici konaklamalarından doğan ihtiyaçlarının karşılanması ile ilgili faaliyetlerdir Insanlar, tarihin her çağında değişik nedenlerden dolayı seyahat etmişlerdir Ancak, günümüzde sanayinin gelişmesi, ulaşım ve haberleşme teknolojisinin ileri düzeye ulaşması, birey başına gelirin artması, rahatlık düzeyinin yükselmesi ve insanların kullanabilecekleri boş zamanlarının çoğalması; turizme, tarihte insanların ticari, dini ve askeri amaçlarla yaptıkları seyahatlerden çok farklı bir şekil vermiştir Bugünkü anlamıyla turizmdeyimi, 19 yüzyılın sonlarına dürüst kullanılmaya başlanmasına karşılık, 20 yüzyılın bir olgusu olarak gelişerek; günümüzde geniş kitleleri ilgilendiren sosyal ve idareli bir etkinlik haline gelmiştir

Turizm II Dünya Savaşından daha sonra hızla gelişmiş, daha geniş insanlar kitlelerine ve uzak mesafelere yayılmıştır Günümüzde parasal ve kitlevi bir durum haline gelen turizmin; yarattığı hesaplı, sosyal, kültürel ve politik etkiler, ülke ekonomilerinde ve özellikle milletlerarası ekonomik ve politik ilişkilerde kayda değer sonuçlar doğurmaktadır Bu koşul, yalnız uluslararası turizm hareketinden büyük pay alan gelişmiş ülkelerde yok, bununla beraber gelişmekte olan ülkelerde de turizme bahşedilen önemi arttırmaktadır

Milli ve uluslararası düzeyde kazandığı dev boyutlarla turizmin; yatırımları ve meslek hacmini geliştiren, gelir yaratan, döviz sağlayan, yeni istihdam alanları açan, sosyal ve kültürel hayatı etkileyen, siyasal bakımdan da manâlı toplumsal ve yardımsever fonksiyonların gerçekleştirilmesini kolaylaştıran bir özellik kazanması, ülkelerin dikkatinin bu idareli durum üzerinde yoğunlaşmasına niçin olmuştur Bilhassa gelişmekte olan ülkelerin karşılaştıkları hesaplı sorunların ve darboğazların aşılmasında, turizmin yarattığı devingen ekonomik etkiler, söz konusu ülkelerin turizme daha fazla yük vermesine neden olmuştur

Dış ticaretin ve sanayinin finansmanı sorunu, ihracatı ve öteki döviz kazandırıcı faaliyetleri önemli ayla getirmiş, bu durum, ihracatta büyümenin kısa vadede sınırlarına ulaşabileceği kanaati sonucunda, ihracat haricen diğer döviz kazandırıcı faaliyetlere de yönelinmesi gerektiğinin anlaşılmasına neden olmuştur

Turizm, bu noktada birçok gelişmekte olan ülkelerde; döviz kazandırıcı özelliği nedeniyle, dış ticaretin ve sanayinin finansmanında en etkin alternatiflerden birisi olarak dikkati çekmektedir

Son yıllarda turizm sektörünün, ülke ekonomilerindeki önemi şipşak artmaktadır Diğer sektörlere canlılık kazandırması, kazanılan döviz gelirlerinin ihracat ve GSMH içindeki payının artması ve yarattığı istihdam olanakları; turizme verilen önemin artmasına ve kaynakların bu sektöre akmasına neden olmaktadır

Türkiye'de turizm sektörünün yapısal değişimi ve gelişiminin hızlanması 1980'li yıllarda başlamıştır Inşa değişikliğinin temel nedeni, bu yıllarda kitle turizmi için gerekli özel turizm altyapısının ve uygun turizm üstyapısının oluşturulmasıdır

Elde edilen idareli veriler, turizmin Türkiye ekonomisini etkileyen bir sektör olmaya başladığını göstermektedir Uzun yıllar, kitle turizmi pazarına giremeyen Türkiye, son on yıldır bir yapı değişikliği içindedir Yapı değişikliği, turizm sektörünün egzersiz biçim ve koşullarının uluslararası standartlara düzen göstermeye başlaması biçimindedir

Bu çalışmanın amacı; gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin bu derece ilgisini çeken, karşılaşılan hesaplı sorunların hafifletilmesinde ve darboğazların aşılmasında bir ekonomi politikası aracı olarak kabul edilen turizmin, yarattığı ekonomik etkilerin özellikle Türkiye düzeyinde ortaya konmaya çalışılmasıdır Çalışmada; turizmin sosyal, kültürel, politik ve psikolojik fonksiyonları bir tarafa bırakılarak, sadece hesaplı etkileri incelenmiştir Bu çalışmalar yapılırken, yalnızca dış turizmgöz önüne alınmıştır

Dört belli başlı birim aşağıda toplanan bu çalışmada, Ilk Bölümde turizm ve turist kavramlarının tanımları ve özellikleri sıralanmış, ana turizm türleri özetle belirli, bilimsel bir alıştırma alanı olarak turizmin sosyal bilimler çerçevesindeki yeri ve sosyal bilimlerin farklı alanlara yönlendirilmiş dallarıyla ilişkisi irdelenmiş ve son olarak da turizmi geliştiren faktörlere yer verilmiştir

Çalışmanın İkinci Bölümünde önce, dünyada ve Türkiye'de turizmin tarihsel gelişimi açıklanmıştır daha sonra Türkiye turizminin, diğer önemli turizm ülkeleri ile turist sayısı ve dış turizm gelirleri açısından karşılaştırılması yapılmıştır Bu kıyas yapılırken; Avrupa, Amerika, Afrika ve Asya Kıtasındaki kayda değer turizm ülkeleri incelenmiştir

Üçüncü Bölümde, önce turizmin sektörel özelliği, turizm ürününün tanımı, bileşenleri ve özellikleri açıklanmıştır sonra ise turizm sektöründeki işletme türlerinin yapısı, yerine getirdiği işlevler ve turizm sektöründeki yerleri ortaya konmuştur Son olarak da turizm sektöründeki taleptalep yapısı ve onları belirleyen faktörler açıklanmaya çalışılmıştır

Çalışmanın Dördüncü Bölümünde, turizmin başlıca ekonomik etkileri genel anlamda ve Türkiye ekonomisi açısından 1980 sonrası göz önüne alınarak incelenmiştir Bu incelemede; turizmin dış ödemeler bilançosu, ulusal kazanç, istihdam ve diğer sektörler üzerindeki etkileri sayısal verilerle açıklanmaya çalışılmıştır Son olarak Türkiye'nin dış turizm gelirlerinin tahmini üzerine bir ekonometrik çalışmayla söz konusu sektörden elde edilen gelirlerin önümüzdeki yıllarda nasıl bir seyir izleyeceği ortaya konulmaya çalışılmıştır

Sonuç bölümünde ise, alıştırma ve ulaşılan sonuçlar başlıca hatları ile özetlenmiştir Türkiye'de turizm sektörünün durumu ve dünya genelindeki payı göz önüne alınarak; fazla rekabete konu olan turizm piyasasından ileride daha artı pay kapmak için alınabilecek önlemler ve çözüm önerileri bu bölümde dile getirilmiştir *