Türk Destanları Nelerdir

İslamiyet Öncesi Türk Destanları
İslamiyet Sonrası Türk Destanları
Türk destanları hakkında bilgi

İslamiyetten Önceki Destanlar

Yüksek Dağ Er Tunga Destanı

MÖ VII asırda Türk İran savaşlarında ün kazanmış, İran ordularını her zaman mağlup etmiş bir Türk hükümdarını anlatır daha sonra İranlılar tarafından hile ile öldürülmüştür Onun İran destanındaki adı Afrasyabdır Yüksek Dağ Er Tunganın ölümünde söylenmiş bir sagu Divanı Lügatit Türkte bulunmuştur Fakat bununla ilgili belli başlı veri Şehname adlı İran destanında vardır

Şu Destanı

Şu adındaki bir hükümdarın Büyük İskenderin Türk illerine yürüyüşü sırasında onunla yaptığı savaşları anlatır Sonunda Şu, İskenderle anlaşır ve Balasagun yöresine yerleşir Bazı Türk boylarının adlarının nereden geldiğinin izahı yönüyle önemlidir Eski Saka devletinde hükümdarlara Şu adı verilmesi dolayısıyla, bu destan Saka destanı olarak da bilinir

Hun Oğuz Destanları

Eski Türk devletlerinden tarihini en iyi bildiğimiz büyük devlet Hunlardır İki destanları vardır Doğu Hunları temsilci Oğuz Kağan ve Batı Hunları temsil eden Attila destanlarıdır

Oğuz Kağan Destanı

Oğuz Kağan adlı bir hükümdarın savaşlarının anlatıldığı en manâlı Türk destanlarındandır MÖ II asırda doğmuştur Çoğu değişikliğe uğramış, birçok katkılarla değişmiştir Destanda Türklerin bazı boylarının isimlerinin nereden geldiği anlatılır Oğuz Kağanın halkına değişik hedefler göstermesi de dikkate değerinde bir husustur

Attila Destanı

Batı Hun Hükümdarı Attilanın fetihleri etrafında oluşmuştur MS V asırda Avrupaya korkulu yıllar yaşatan Attila, Rusyadan Fransaya değin tüm Avrupayı almış, Romaya değin uzanmıştır Evlendiği gece çok içtiğinden burun kanamasıyla ölmüştür Destanda onun ölümüyle ilgili söylenen ağıtta bir ölüm feryadı değil, kahramanlıklar anlatılmıştır

Gök Türk Destanları

Tarihte kurdukları devlete Türk adını veren ilk Türkler; GökTürklerdir MS V asırdan VIII asra değin Ortaasyayı ellerinde tutmuşlardır GökTürklerin devlet kurmadan önceki yaşayış ve inançlarını anlatan iki destanları vardır: Bozkurt Destanı ve Ergenekon Destanı

Bozkurt Destanı

Destanın esası yok olma felaketine uğrayan GökTürk soyunun her tarafta dirilip çoğalmasında bir Bozkurtun Anne Kurt olarak etkili olmasıdır

Ergenekon Destanı

Düşmanları kadar yenilen Türkler, yok olma aşamasına gelmişti Düşmanın elinden kaçabilen iki aile, yolu izi olmayan Ergenekona gelmiş orada dört yüz sene büyüyüp çoğalmış ve demir dağı eritip Ergenekondan çıkmışlar; atalarının düşmanlarını yenip GökTürk devletini kurmuşlardır Destanın en önemli özelliği tarihle benzerlik göstermesidir Türklerin demiri işleyen ilk kavim olduğunu anlatması da önemlidir

Dokuz Oğuz On Uygur Destanları

Dokuz Oğuz boyuyla On Uygur boyu birleşip tek bir tepe haline gelmişlerdir İki destanları vardır: Türeyiş Destanı ve Göç Destanı

Türeyiş Destanı

Destana tarafından eski Hun hükümdarının iki kızı vardı Hükümdar, kızlarının tanrılarla evlenmelerini istiyordu
Bu yüzden onları insanlardan uzakta bir yere bıraktı
Tanrı nihayet Bozkurt şeklinde geldi ve kızlarla evlendi Bu evlenmeden bozkurt ruhu içeren Dokuz Oğuz On Uygur çocukları doğdu

Göç Destanı

Uygurların hükümdarının Çinlilerle savaşmamak için Çin prensesiyle evlenmek istemesi ve Çinlilerin bu prenses karşılığında Türklerce tanrısal sanılan bir taşı almalarını anlatır Taş gidince Uygur ülkesine yıkım çöker Uygur halkı Beş Balıg denilen yere yerleşir Destanın en kayda değer özelliği değersiz bir kaya parçasının bile hiçbir şey uğruna düşmana verilmeyeceği inancını anlatmasıdır *