Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Türk Destanlarında Kullanılan Motifler,
Türk destanlarında kullanılan mitolojik unsurlar
1KÖKBÖRİ: Totem devri yaşayan Türklerin totemi bozkurt, destanlarda yaşam ve savaş gücünü temsil eder Bozkurt, destanlarda Tanrı kurt ,anne kurt, ordular önünde yürüyen kumandan olarak geçerTürkler bozkurta önce Tanrı diye tapmışlar, sonra kendilerinin bozkurt soyundan geldiklerine, bu vesile ile birer bozkurt olduklarına inanmışlardır
2IŞIK: Bu motif destanların kuruluşunda kutsiyetten kaynaklanan yaşam verici bir özelliğe sahiptirDestanların büyük kahramanları; bu kahramanlara kadınlık ve mukaddes Türk çocuklarına analık yapan kadınlar ilahî bir ışıktan doğarlarŞamanist inanca kadar yerden on yedi kat göğe dürüst gittikçe aydınlanan bir nur âlemi vardır oysa bunun on yedinci katında bütün göz alıcı ışığıyla Türk Tanrısı otururYeryüzünde iyilik yapan ruhlar da bir kuş şeklinde bu nur âlemine uçarlar
3RÜYA: Destanın bütününü etkileyen ve destan kahramanlarının hareket alanını belirleyen bir motiftirBir mücadele üstüne kurulu destanlarda kazanılacak galibiyet ya da yaşanacak bir felaket düş yoluyla evvelden öğrenilir Kadercilik anlayışı hayal motifiyle destanlarda işlenir
4AĞAÇ: Destanlarda ağaç motifi üç yönüyle yer alır: Barınak (Oba), Başlıca veya Soy, varlığı, devleti temsilci sembolİnsanlığın yaratılışı hakkındaki Türk düşüncesine göre Tanrı, yeryüzündeki dokuz insan cinsini, bu insanlardan önce yarattığı dokuz dallı ağacın gölgesinde barındırmıştır
5KIRKLAR:Bu motif, kahramanlar etrafındaki gücü temsilcilik ederKırk sayısı bazı eşya ve davranışları sınırlarOğuz Kağan ’ın kırk günde yürümesi, konuşması gibiKırk sayısı görünmez aleminden gelen koruyucu, şiddet verici kutsiyete erişmiş şahısları da simgeler
6AT: Beygir destanlarda kayda değer bir konuma sahiptir Bunun temelinde göçebe kültürün yarattığı zorunlu koşullar vardırAta bir nesil dinsel totem özelliği kazandıran şamanist inançtır At, kahramanın başarıya ulaşmasında en etkin güçtürSahibini korur, ona yol gösterir, tehlikelere aleyhinde uyarır
7OKYAY: Destanlarda maden isimlerinin çoğu kez geçmesi Türklerin savaşçı bir millet oldukları dek savaş aracı üretmede de artist olduklarını gösterirDestanlardaki maden isimleri iyice Türkçe ’dirBu da Türklerin çok eskiden beri madencilikle uğraştıklarının delilidirOk yay motifi destanlarda yalnızca savaş arabulucu olarak geçmemiş,Türk üstünlüğünü ifade etmiş, hukuki bir amblem haline gelmiştir
8MAĞARA: Bu motif destanlarda sığınak ve ana karnını temsil ederBazen de ilahî buyruğun beyanat edildiği yer olarak karşımıza çıkar
9AK SAKALI YAŞLI: Destanlarda hakanların us danışıp nasihat diledikleri gün görmüş yaşlılar vardırDerin tecrübeli bu kimseler, geç hakanlara yol ve iz gösterirlerBu, Türklerin alimlere mukaddes insan gözüyle bakıp ilme layık verdiklerini gösterir
10YADA TAŞI: Bu taş destanlarda millî birlik ve bütünlüğü, halkın mutluluğunu ve devletin idealini temsil ederBu taş ülkeden çıkarıldığında birlik ve bütünlük bozulur ve kıtlık baş gösterir *
Türk destanlarında kullanılan mitolojik unsurlar
1KÖKBÖRİ: Totem devri yaşayan Türklerin totemi bozkurt, destanlarda yaşam ve savaş gücünü temsil eder Bozkurt, destanlarda Tanrı kurt ,anne kurt, ordular önünde yürüyen kumandan olarak geçerTürkler bozkurta önce Tanrı diye tapmışlar, sonra kendilerinin bozkurt soyundan geldiklerine, bu vesile ile birer bozkurt olduklarına inanmışlardır
2IŞIK: Bu motif destanların kuruluşunda kutsiyetten kaynaklanan yaşam verici bir özelliğe sahiptirDestanların büyük kahramanları; bu kahramanlara kadınlık ve mukaddes Türk çocuklarına analık yapan kadınlar ilahî bir ışıktan doğarlarŞamanist inanca kadar yerden on yedi kat göğe dürüst gittikçe aydınlanan bir nur âlemi vardır oysa bunun on yedinci katında bütün göz alıcı ışığıyla Türk Tanrısı otururYeryüzünde iyilik yapan ruhlar da bir kuş şeklinde bu nur âlemine uçarlar
3RÜYA: Destanın bütününü etkileyen ve destan kahramanlarının hareket alanını belirleyen bir motiftirBir mücadele üstüne kurulu destanlarda kazanılacak galibiyet ya da yaşanacak bir felaket düş yoluyla evvelden öğrenilir Kadercilik anlayışı hayal motifiyle destanlarda işlenir
4AĞAÇ: Destanlarda ağaç motifi üç yönüyle yer alır: Barınak (Oba), Başlıca veya Soy, varlığı, devleti temsilci sembolİnsanlığın yaratılışı hakkındaki Türk düşüncesine göre Tanrı, yeryüzündeki dokuz insan cinsini, bu insanlardan önce yarattığı dokuz dallı ağacın gölgesinde barındırmıştır
5KIRKLAR:Bu motif, kahramanlar etrafındaki gücü temsilcilik ederKırk sayısı bazı eşya ve davranışları sınırlarOğuz Kağan ’ın kırk günde yürümesi, konuşması gibiKırk sayısı görünmez aleminden gelen koruyucu, şiddet verici kutsiyete erişmiş şahısları da simgeler
6AT: Beygir destanlarda kayda değer bir konuma sahiptir Bunun temelinde göçebe kültürün yarattığı zorunlu koşullar vardırAta bir nesil dinsel totem özelliği kazandıran şamanist inançtır At, kahramanın başarıya ulaşmasında en etkin güçtürSahibini korur, ona yol gösterir, tehlikelere aleyhinde uyarır
7OKYAY: Destanlarda maden isimlerinin çoğu kez geçmesi Türklerin savaşçı bir millet oldukları dek savaş aracı üretmede de artist olduklarını gösterirDestanlardaki maden isimleri iyice Türkçe ’dirBu da Türklerin çok eskiden beri madencilikle uğraştıklarının delilidirOk yay motifi destanlarda yalnızca savaş arabulucu olarak geçmemiş,Türk üstünlüğünü ifade etmiş, hukuki bir amblem haline gelmiştir
8MAĞARA: Bu motif destanlarda sığınak ve ana karnını temsil ederBazen de ilahî buyruğun beyanat edildiği yer olarak karşımıza çıkar
9AK SAKALI YAŞLI: Destanlarda hakanların us danışıp nasihat diledikleri gün görmüş yaşlılar vardırDerin tecrübeli bu kimseler, geç hakanlara yol ve iz gösterirlerBu, Türklerin alimlere mukaddes insan gözüyle bakıp ilme layık verdiklerini gösterir
10YADA TAŞI: Bu taş destanlarda millî birlik ve bütünlüğü, halkın mutluluğunu ve devletin idealini temsil ederBu taş ülkeden çıkarıldığında birlik ve bütünlük bozulur ve kıtlık baş gösterir *
