Türk Hamamı özellikleri nelerdir?

Türk hamamlarının özelliklerini vermeden önce “hamam hakkında biraz bilgi vermekte yarar vardır Hamamlar sadece Türklere özgü veya Osmanlıya özgü bir yer değildir

Osmanlı hamamıTarihi çok eskilere dayanan bu yapılar bulundukları ülkeler ve kültürlere göre değişik biçimlerde ve şekillerde yapılmışlardır Hatta bazı kaynaklar da hamam tarihinin Antik Roma dönemine kadar uzandığı bilinmektedir

Hamamlar temel amaç olarak yıkanmak için yapılmış olan sıcak ve soğuk su için özel yapılmış yapılar olmasına karşın bazı eğlenceler içinde kullanılmışlardır

Türk hamamları nedir, özellikleri nelerdir?

Türk hamamları belli başlı üç bölümden oluşmaktadır Bu bölümler;

Osmanlı hamamı dinlenme yerleri1Soyunma bölümleri veya soyunma yerleri:

Osmanlı hamamlarında soyunma bölümleri en büyük bölüm olarak göze çarpmaktadır Çünkü bölüm hamama girmeden önce ve hamamdan sonra kullanılan bir bölümdür Soyunma yerlerinin orta kısmı geniş bir sofadan oluşmakta olup, çevresinde küçük küçük bir iki veya daha fazla da olabilmekle birlikte genel itibarıyla 1 veya iki kişinin yatıp dinlenebileceği büyüklükte odalar bulunan bölmedir Hamam’a girecek kişi soyunma işlemlerini ve özel eşyalarını anahtarlı olan bu bölümde yapmaktadır Bunun yanında hamamdan çıktıktan sonra bu bölüm uzanıp dinlenmek için kullanılmaktadır Ayrıca birçok hamam da dinlenmek için büyük yerler de yapılmış ve buralara da şejlong benzeri yatmak için çeşitli gereçler konulmuştur

Türk hamamı22Yıkanma bölümleri veya yıkanma yerleri (Yıkanma yerleri suyuna göre sıcak suyun olduğu bölüm hamam, soğuk suyun olduğu bölüm ise soğukluk adı altındadır)

Yıkanma bölümü yıkanma işleminin gerçekleştiği yerdir Bu bölüm tamamen mermerden yapılmış bir bölümdür Orta kısımda çeşitli şekillerde yapılmış olan (Oval, dikdörtgen, kare, altıgen, beşgen, sekizgen vb) yüksek bir sehpa şeklinde bir mermer bölüm bulunur Bu hamamın büyüklüğüne göre çeşitli büyüklükte olabilmektedir Ortalama üzerinde 45 kişinin yatar vaziyette sığacak büyüklüktedir Bu sehpa şeklindeki taşa “Göbek Taşı ismi verilir Göbek taşı üzerine yatılarak ter akıtılan yerdir

Yıkanma bölümünde herkesin ayrı ayrı yıkanmış olduğu ve göbek taşının çevresinde bulunan ortalama büyüklükteki bir yıkanma bölmesinde 810 adet kurna’dan (sıcak ve suyun akıtıldığı büyük tas şeklindeki mermer kap) oluşmaktadır Her kurnaya büyük çaplı sıcak ve soğuk suyun aktığı musluk ile su verilmektedir Musluklar çoğu yerde yan yana olmasına karşın bazı özel yapım hamamlarda altlı ve üstlü olabilmektedir Türk hamamlarındaki bu musluklar evdeki musluklara nazaran daha büyük ve kendine göre çeşitli şekilleri olan musluklardır Su kapları yemek tabağına benzeyen derinliği 35 cm, çapı ise aşağı yukarı 20 cm olan plastik kaplardır

Külhan3Isıtma bölümü veya ısıtma yeri (Külhan)

Hamamlarda hamamın ve yıkanma bölümünün ısıtılması için yapılmış bölümdür Bu bölüme “külhan denir

Hamamlardaki en önemli ve yapımında en çok ustalık gerektiren bölümdür

Külhan hamamın alt kısmında yer almaktadır Bu alt kısmında ateş yakılarak bu ateşten yükselen alevler ve dumanlar mermer kısmın altında bulunan ve duvar içinden geçen özel yolları takip ederek baca kısmından dışarı çıkar Bu dumanın çıkmış olduğu bacalara “Tüteklik ismi verilir

Külhanda bulunan ocağın üzerinde sıcak su kazanı yer almaktadır

Sıcak su kazanının üstünde soğuk su deposu bulunur

Göbek taşı külhanden gelen sıcaklık sebebiyle sıcaktır Bu göbek taşının altında yer alan alev ve dumanların gitmiş olduğu bölüm oldukça sıcak olduğundan “cehennem ismi verilmiştir

Türk hamamı1Türk hamamlarının genel bazı özellikleri nelerdir?

Hamamlarda erkekleri yıkayan ve keseleyen kişiye “Tellak adı verilir

Hamamlarda kadınları yıkayan ve keseleyen kadına ise “Natır denir

Hamamlarda kurulanmak için kullanılan genel olarak alt kısıma etek şeklinde bağlanan ince kumaşa “peştemal adı verilir

Hamamda giyilen tahta altlıklı terliğe de “hamam takunyası adı verilir

Hamamlar genel itibarıyla erkek ve bayanlar için ayrı olmakla birlikte bazı hamamlar haftanın belli günlerinde kadınlara hizmet verirken bazı günleri ise erkeklere hizmet vermektedir Bunların haricinde hem erkek hem de kadınların kullanmış olduğu karışık hamamlarda yer almaktadır

Ülkemiz tarihi hamam bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden birisi olup “Türk hamamı ismiyle dünyada ün yapmıştır

Birçok ülkede hamam deyinde “Türk Hamamı akla gelmektedir

Türk hamamı6Türk hamamlarında günümüzde saunaların, havuzların ve masaj odalarının bulunduğu büyük çaplıları da yapılmıştır Günümüzde birçok büyük otelde Türk hamamı yer almaktadır

Özelikle sıcak su kaynaklarının bulunduğu kaplıcalarda olmazsa olmazlardan bir tanesi Türk hamamlarıdır

Ayrıca ülkemize gelen birçok turistte Türk hamamlarını ziyaret ederek burada yıkanırlar

Türkiye de da evlenilecek kızların hamama götürüldüğü bir adet ve bir kültürde yer almaktadır

Tarihi Türk hamamlarının tamamı Osmanlı döneminde yapılmıştır Özellikle İstanbul ilimizde sayısı 200 adedin üzerinde bulunan ve Osmanlı döneminde yapılmış olan çarşı hamamları bulunmaktadır