Türkiye Plastik Atık İthalatına Yeniden Başlıyor: Atıklar Çipli Sistemle Takip Edilecek

Polietilen atık ithalatına 18 Mayıs'ta getirilen yasak 'sıkı denetimler' ile kaldırılacak. 3 bakanlık ve dal temsilcileri taslak üzerinde uzlaştı. Yeni uygulama ile firmalara teminat mektubu koşulu getirilecek, ithal edilen atık limandan fabrikaya gidene kadar çipli sistemle takip edilecek.


1350 firmanın tüm lisansları tekrar gözden geçirilecek



Büyük tartışmalara ve yansılara neden olan polietilen atık ithalatı yasağına, daha sıkı kontrol uygulamalarıyla son veriliyor.

Dünya gazetesinden Merve Yiğitcan'ın haberine nazaran, Ticaret Bakan Yardımcısı Mustafa Tuzcu'nun konut sahipliği yaptığı, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Hasan Büyükdede ile Etraf ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Mehmet Emin Birpınar'ın yer aldığı toplantıda; Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Ankara Sanayi Odası (ASO), Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV), Plastik Sanayicileri Federasyonu (PLASFED), Plastik Sanayicileri Derneği (PAGDER) ve Geri Kazanım Derneği üzere STK’lardan kesim temsilcileri ile plastik atık ithalatını düzenleyen taslağın son hali istişare edildi.

Plastik atık ithalatıyla ilgili geçmiş tartışmalarda kontrollerin yetersizliği üzerinde çok duruluyordu.Hazırlanan taslakta birtakım sıkı kontrol önlemleri alındığı öğrenildi. Önlemlerin başında mevcut 1350 geri dönüşüm firmasının tüm lisanslarının tekrar gözden geçirilmesi geliyor. Atık ithalatında suistimalin önüne geçebilmek için de teminat mektubu zaruriliği geliyor. Ton başına 100 TL kaidesinin olacağı tez edilen teminat mektubu ile tıpkı vakitte merdiven altı firmaların da engellenmesi planlanıyor.

Çiple takip edilecek, mevzuat yakın vakitten yayınlanacak



Plastik atık ithalatının ölçüsünü azaltmaya yönelik baz alınan kapasite de değiştiriliyor. Uygulamada, ithalatçı firmalar kırma makinesiyle elde edilen üretim kapasitelerinin en fazla yüzde 50’sine kadarını ithal edebiliyor, kalan kısım da yurt içinden temin ediliyordu. Taslakta yer alan düzenlemeyle kırma makinesi kapasitesiyle değil daha büyük yatırım gerektiren ve daha katma pahalı eser kademesi olan ısıl süreç kapasitesi baz alınarak ithalat oranı belirlenecek. Böylelikle ithalat ölçüsü düşürülecek.Taslaktaki bir başka düzenlemeye nazaran, firmalar daha çevreci geri dönüşüm yapılması için gerekli makine- ekipmanları bulundurmak zorunda olacak. Bu makinelerin ne olduğuyla ilgili istişareler sonunda bir liste yapıldığı öğrenildi. Değerli bir öbür gelişme ise ithal edilen atığın takibi için tehlikeli atık nakliyeciliğinde Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın kullandığı Taşınabilir Atık Takip Sistemi’ne (MoTAT) ithal plastik atık da dahil edilecek. Böylelikle ithal plastik atık limandan fabrikaya gidene kadar çipli sistemle takip edilecek.

Eserin nitekim fabrikaya mı yoksa beyan dışı bir yere mi gittiği tespit edilebilecek. Kelam konusu bu iki düzenleme ile piyasada 'çantacı atıkçı' olarak bilinen, eser ithal ettikten sonra geri dönüştürmeyip ticaretini yapanların engellenmesi hedefleniyor. Kelam konusu değişiklikleri öngören mevzuatın yakın vakitte yayınlanacağı düşünülüyor.

Atık ithal eden firma sayısı önemli oranda düşebilir



Ticaret Bakanlığı’nda gerçekleştirilen istişare toplantısında yer alan TOBB Plastik, Kauçuk, Kompozit Sanayi Meclis Lideri ve PAGEV Lideri Yavuz Eroğlu, bir buçuk aydır çeşitli kontrol sistemleri üzerinde ilgili bakanlıklar ve TOBB Atık Sanayi Meclisi ve STK’ların çalıştığını ve gelinen noktada polietilen atık ithalatında yeni düzenlemeleri içeren taslağa son halinin verildiğini söyledi. Düzenlemelerin bölüm için çok olumlu olduğunu belirten Eroğlu, mevzuatın yürürlüğe girmesiyle atık ithal eden firma sayısının önemli oranda düşebileceğini kaydetti.

Eroğlu, "1350 lisanslı geri dönüşüm firması var. Bunun daha denetimli hale getirmek lazım" dedi.Farklı atıkların ithalatında olan artık de polietilen atık ithalatına getirilmesi planlanan teminat mektubu zorunluluğunu da pahalandıran Eroğlu, "Artık hakikaten bu işi yapabilecek kapasitesi ve ekipmanı olan, devlete gerekli teminatı verebilenler ithal edebilecek. Teminat mektubu bankalar tarafından verilirken merdiven altı firma bu mektubu alamayacak" diye konuştu.
Yasağın tesirlerine ait açıklamalar yapan Yavuz Eroğlu, "Türkiye’nin aylık hammadde ithalatı göz önüne alınırsa 45 günde tahminen özgün polietilene fazladan 69 milyon dolar ödemek zorunda kalmazdık" dedi. Eroğlu, şöyle devam etti:

"Geri dönüştürülen polietilende atık ithalat fiyatı kilogram başına 1.6 TL iken, bu atıklar geri dönüştürülüp hammadde olduğunda 6 liraya satılıyor. Petrokimya tesislerinden alınan polietilenin kilogram fiyatı ise 16 TL civarında. Yani ortadaki fiyat farkı neredeyse 3 katı. Yurt dışından 2020 yılında 438 bin ton polietilen atık ithal edildi ve bunlar uygun fiyatla alındığından tüketicilerimize uygun fiyattan eserler ulaştı. Geri dönüşmüş hammadde bulamayan endüstrici, petrokimya tesislerine fazladan 547 milyon dolar ödedi."