Türkiyede bulunun ova ve platolar

Türkiyedeki ovalar,
Türkiyede bulunun platolar,
Türkiye ovaları ve platoları

Türkiye ’de Ovalar

Türkiye ’deki ovalar yaradılış özelliklerine ve bulundukları yerlere göre iki gruba ayrılır;

Kıyı ovaları

Türkiye ’deki kıyı ovalarının başlıcaları, akarsuların denize döküldükleri yerlerde, taşınan alüvyonların (kum kil, eksen, çakıl gibi malzemeler) akarsu ağzında birikmesiyle oluşmuş delta ovalarıdır Bu ovaların sıradan yükseltileri 0 – 200 metre arasındadır Esas delta ovalarımız; Çukurova, Silifke, Bafra ve Çarşamba ovalarıdır Keza Ege Bölümü ’ndeki Gediz, Bakırçay, Küçük Menderes ve Büyük Menderes grabenlerinir ağızlarıda da delta ovaları vardır

İç ovalar

Türkiye ’nin iç kesimlerindeki ovaların birçok yer kabuğu hareketleri esnasında çöken sahaların akarsular kadar doldurulmasıyla oluşmuş ovalardır Bu tir ovalara tektonik ovalar denir

Bu ovalar genelde esas fay kuşaklarındaki graben alanlarında oluşmuştur Bu ovalardan Kuzey Anadolu fay kuşağında oluşanların başlıcalan; Adapazarı, Bolu, Tosya, Erbaa, Niksar, Tokat ve Erzincan ovalarıdır Ege Bölümü ’ndeki grabenlerde oluşmuş, Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes ovaları da tektonik ovalardandır Bu ovaların yanı sıra epirojenik hareketlere alt olarak çöken geniş çanaklarda oluşmuş tektonik ovalarımız da vardır İç Anadolu Bölgesi ’ndeki Konya, Kayseri ve Eskişehir ovaları bu tür ovalarımızdır

Orojenik hareketler sonucu oluşmuş kıvrım dağları arasındaki çukurların dolmasıyla oluşmuş, deniz seviyesinden oldukça yüksek ovalarımız da vardır Elazığ, Malatya, Muş ve Bingöl ovaları bunların başlıcalarıdır

Bir Takım ovalarımız ise bir akarsuyun çıktığı ve kollarıyla beraber sularını akıttığı havza durumundadır Diyarbakır ve Ergene ovaları bu tür ovalardandır

Karstik arazilerdeki tektonik çukurların karstik olaylara alt olarak genişletilmesiyle ve akarsuların getirdiği alüvyonlarla doldurulmasıyla polye adı bahşedilen karstik ovalarımıza en fazla Akdeniz Bölgesi‘nde rastlanır Bunların başlıcalan; Korkuteli, Elmalı, Kestel, Tefenni, Gölhisar, Acıpayam, Akseki ve Gembos ovalandır



Türkiye ’de Platolar

Akarsular tarafından derince parçalanmış, hafif zorlu geniş düzlüklerdir Türkiye ’deki platolarının büyük bir bölümü deniz seviyesindeki düzlüklerin, epirojenik hareketlere alt olarak toptan yükselmesiyle oluşmuştur İç Anadolu Bölgesi ’ndeki Obruk, Cihanbeyli, Bozok, Uzunyayla ve Haymana platoları bu şekilde oluşmuş yatay tabakalara sahip platolardır Türkiye ’nin en geniş platoları bu platolardır Platoların bir bölümü lâv ve tüf örtüleriyle kaplanmıştır Erzurum – Kars ve Ardahan platoları volkanizma sonucu oluşan düzlüklerin aşındırılması ile oluşmuştur Bu platolar bununla birlikte Türkiye ’nin en yüksek platolarıdır

Akdeniz Bölgesi ’ndeki Taşeli ve Teke platoları ise kireç taşlarıyla astarlı arazilerde oluşmuş karstik platolardır Marmara Bölgesi ’nde İstanbul boğazının her iki yakasında uzanan Çatalca – Kocaeli platosunun ise yüksekliği fazla değildir Güneydoğu Anadolu Bölgesi ’nde ise Gazi Antep ve Şanlı Urfa platoları yer alır Geniş bölge kaplayan bu platolarda kayda değer tarım alanları bulunur

Türkiye ’de plato ile plato terimleri genelde aynı anlamda kullanılır Oysa bu iki terim farklı anlamlar ifade eder Yayla, yazın hayvanların otlatıldığı, sütlerin işlendiği yüksek ve serin yerlerdeki geçici yerleşmelerdir Bu sahalar plato alanı olabildiği gibi yayla alanı olmayabilir Plato ise bir yer şekli terimidir

Ülkemizdeki platolardan tarım, hayvancılık, yaylacılık ve turizm gibi çoğu alanda faydalanılmaktadır İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu platolarında tahıl tarımı ve küçükbaş hayvancılık yaygınken; Kuzeydoğu Anadolu platolarında yazların serin ve yağışlı geçmesi sebebiyle büyükbaş hayvancılık yaygındır *