Turkiyede Hangi Bolgede Ne Yetişir ?

Turkiyede Hangi Bolgede Ne Yetişir ?

TAHILLAR
Buğday:İlk yetişme doneminde (ilkbaharda) yağış ister Olgunlaşma ve hasat doneminde kuraklık gerekirBu ozelliğinden dolayı Karadeniz kıyılarında tarımı yapılamaz

Ayrıca duşuk sıcaklıklardan dolayı Doğu Anadolu Bolgesinin yuksek yerlerinde tarımı yapılamaz Bunların dışında butun bolgelerimizde tarımı yapılabilirYazlık ve kışlık olmak uzere 2ye ayrılır

Buğday uretimi iklimdeki karasızlıktan dolayı bazı yıllar artarken bazı yıllar duşer Bu nedenle uretimin az olduğu yıllar dışarıdan satın alırızuretimin fazla olduğu yıllar dışarıya satarızUretimin en fazla olduğu bolgemiz İc Anadolu Bolgesidir

(MarmaraAkdenizGuneydoğuKarade nizEge Doğu Anadolu) İl olarak enfazla KonyaAnkara ve Adanadır


Arpaoğuğa ve sıcağa dayanıklıdır Bundan dolayı buğdayın yetişebildiği her yerde yetişir Ayrıca duşuk sıcaklıktan dolayı buğdayın yetişemediği Doğu Anadolunun yuksek yerlerinde de tarımı yapılabilir Uretim en fazla İc Anadolu Bolgesinde gercekleşir(yaklaşık %40ı) Doğu ve Guneydoğu Anadolu bolgeleri izler

Mısır:Yetişme doneminde bol su ister Bundan dolayı yurdumuzda sulama imkanı olan butun her yerde tarımı yapılabilir Yağ elde edilmeye başlandıktan sonra tarımı Akdeniz Bolgesinde hızla gelişmiştir
Bugun mısır uretimimizin yarısına yakını Akdeniz Bolgesinden elde edilir (Adana cevresi başta gelir) Uretimde 2 bolge Karadeniz Bolgesidir (Buğdayın yerine tarımı yapılmaktadır) Bolge halkının temel besin maddesi olduğundan ticarette değeri yoktur

Celtik(Pirinc:Celtik ilk cimlenme doneminde bol su ister Hasat doneminde kuraklık gerekir

Yurdumuzun sıcaklık şartları celtik tarımına elverişlidir Fakat su sorunu vardır Bu sebeple tarımı akarsu kenarlarında gelişmiştir Celtik tarım alanlarında sivrisinek cok geliştiğinden ekim alanları devletin kontrolundedir (yerleşim birimleri cevresinde tarımına musaade edilmemektedir)

Uretimde en buyuk paya sahip bolgemiz Marmara Bolgesidir Başta Edirne ilimiz gelmektedir Ayrıca Balıkesir Canakkale ve Bursa cevrelerinde de tarımı yapılır

Uretimde ikinci bolge Karadeniz Bolgesidir Başta Samsun olmak uzere Corum Sinop Kastamonu cevresinde tarımı gelişmiştir
Akdeniz bolgesinde Silifke ve Amik ovaları onemli celtik ekim alanıdır
Uretimimiz yeterli olmadığından ithal etmekteyiz

Cavdar: Serin yayla iklimi ister Yem sanayisinde kullanılır En fazla tarımı İc Anadolu Bolgesinde gelişmiştir

Yulaf:Besin sanayindehayvan yemi olarak ve yuksek alkollu iceceklerin imalinde kullanılırUretimde İc Anadolu İlk sıradadır

BAKLAGİLLER
Nohut: İlk yetişme doneminde yağış ister Hasat doneminde kuraklık gerekir Yurdumuz iklim şartları genelde nohut tarımına elverişlidir En fazla tarımı İc Anadolu Bolgesinde yapılmaktadır Bu bolgemizi Akdeniz ve Ege Bolgeleri takip etmektedir

Mercimek: Kuraklığa dayanıklı olduğu icin en fazla tarımı G Doğu Anadolu Bolgesinde gelişmiştir Mercimek uretimimizin yarıdan fazlası bu bolgeden karşılanır (kırmızı mercimek) Uretimde ikinci bolgemiz İc Anadolu Bolgesidir(yeşil mercimek)

Fasulye: Yurdumuzda sulama imkanı olan her yerde tarımı yapılabilir Uretimde en buyuk paya sahip bolgemiz İc Anadoludur

SANAYİ BİTKİLERİ
1Tutun: Kırac arazilerde yetişebilir İlk yetişme doneminde su ister Daha sonra mutlaka kuraklık olmalı Butun bolgelerimizde tarımı yapılabilir

Ancak kaliteli tutun yetiştirilmesi amacıyla ekim alanları devlet tarafından sınırlandırılmıştır
Uretimde 1 Ege Bolgesidir ( Manisa İzmir Aydın Muğla Denizli ve Uşak cevresi)
2 Goğu Anadolu Bolgesi 3Karadeniz Bolgesidir

2Şeker Pancarı: Yurdumuzda tarımı 1925 yılında Uşakta başlamıştır (ilk fabrika Uşakta 1926 yılında kuruldu) Bugun fabrikaların kurulduğu her yerde tarımı yapılmaktadır Belirli iklim ve toprak isteği yoktur Sulama imkanı olan her yerde tarımı yapılabilir Uretimde 1 İc Anadolu Bolgesidir

Şpancarı tarladan sokuldukten sonra kısa bir sure sonra işlenmesi gerektiğinden tarımı fabrikalar cevresinde yapılır Ayrıca pancar kuspesi hayvan yemi olarak kullanıldığı icin buralarda besi hayvancılığı da gelişmiştir

Kıyı bolgelerimizde tarımı yapılmaz Sebebi buralarda daha fazla gelir getiren urunlere oncelik verilmesidir

3Pamuk:Aluvyal toprakları sever Ayrıca yuksek sıcaklığa ihtiyac duyar Yetişme doneminde bol su hasat doneminde kuraklık gerekir Uretimde 1Guneydoğu Anadolu Bolgesir(En fazla ŞUrfa Cevresi) Gap ile birlikte tarımı hızla gelişmektedir

2Ege Bolgesi (kıyıdaki butun cokuntu ovalarında) 3Akdeniz Bolgesi (başta Adana olmak uzere Hatay İcel Antalya Cevresi) Ayrıca Marmara Bolgesinde Balıkesir Bursa ve Canakkale cevresi ile Doğu Anadolu Bolgesinde etrafı dağlarla cevrili cukur alanlarda tarımı yapılır(Elazığ ve Iğdır cevresi)

4Cay: Tropikal iklim bitkisidir Bol ve duzenli yağış ister Bulutlu gun sayısı fazla olmalıdır Kışlar ılık gecmelidir

Yurdumuzda en iyi yetişme şartlarını Doğu Karadeniz Bolumunde bulmuştur Bugun Rize başta olmak uzere Ordudan Gurcistan sınırına kadar olan kıyı kesimde tarımı yapılmaktadır Yurdumuzda cay tarımı Cumhuriyetin ilanından sonra başlamıştır (1924) Cay tarımının tamamı Karadeniz bolgesindedir


5Zeytin: Akdeniz iklim bitkisidir Ancak Akdeniz Bolgesinde tarımı fazla gelişmemiştir Daha fazla gelir getiren urunlere oncelik tanınmasından dolayı Bugun uretimde;
1 Ege Bolgesi (Kıyı Ege Bolumundeki ova ve kenarlarında Manisa Aydın İzmir Muğla Denizli cevresi)

2 Marmara BolgesiGuney Marmara kıyıları (en kaliteli sofralık zeytin bu bolgeden Gemlik cevresinden elde edilir)

3 Akdeniz Bolgesi (Antalya cevresi en fazla)
Ayrıca Doğu Karadenizde Coruh vadi oluğunda (Artvin) ve Goğu Anadolu Bolgesinde GAntep cevresinde tarımı yapılır
Zeytinin devirli uretim ozelliğinden dolayı; uretim bir yıl fazla bir yıl azdır
Dunya zeytin uretiminde İtalya İspanya ve Yunanistan'dan sonra 4 sıradayız

6Ayciceği: İlk yetişme doneminde su hasat doneminde kuraklık ister Bundan dolayı Doğu Karadeniz kıyıları haric butun bolgelerimizde sulama ile tarımı yapılır Uretimde 1 Marmara Bolgesi (Ergene Bolumu) 2 Karadeniz Bolgesi (Orta Karadeniz) 3 İc Anadolu Bolgesidir


7Haşhaşoğu Karadeniz kıyıları haric butun bolgelerimizde tarımı yapılabilir Ancak uyuşturucu elde edildiği icin uretimi devlet kontrolundedir Bugun başta Afyon olmak uzere Kutahya Uşak Burdur Isparta Konya cevresinde tarımı yapılır Gıda sanayisinde ve tıpta narkoz yapımında kullanılır Bu uretimin buyuk bir bolumu Ege Bolgesinden elde edilir

8Anason:Alkollu iceceklere koku vermek amacıyla ve bitkisel cay
olarak kullanılırUretim alanları ise MarmaraEge ve Akdenizdir

9KetenKenevir:Genelde ikisi bir anılmaktadır
Keten:Tohumları boya sanayinde kullanılır
(bezir yağı elde edilir)Liflerinden kot ve keten kumaşı yapımında kullanılırTamamına yakını Marmara Bolgesinde uretilir
Kenevirifleri ketene gore daha kaba olan bu bitki cuvalpaspas halat yapımında kullanılırayrıca bir turunden (hint keneviri)uyuşturucu elde edildiği icin uretimi devlet kontrolun dedirUretimin tamamına yakını Batı Karadeniz Bolumunden elde edilir

10Soya Fasulyesi:Onceleri daha cok Doğu Karadenizde OrduGiresun cevresinde tarımı yapılırdı 1982 yılından sonra yağ sanayisinde kullanılmaya başlanılınca tarımı Akdeniz Bolgesinde hızla gelişmiştir Kısa surede geliştiği icin bolgede ikinci urun olarak yetiştirilir Adana başta olmak uzere İcel Hatay cevresinde tarımı gelişmiştir Turkiye uretiminin yaklaşık % 90ını Akdeniz Bolgesi karşılar

11Susamıcak iklim bitkisidir Yurdumuzda başta Goğu Anadolu Bolgesi olmak uzere Akdeniz ve Ege Bolgelerinde tarımı yapılır Yağ elde edilir Ayrıca helva yapımında kullanılır


DİĞER TARIM URUNLERİ
Yer Fıstığı: Akdeniz iklim şartlarında iyi yetişmektedir En fazla tarımı Akdeniz bolgesinde Adana cevresinde gelişmiştir(%91) Ayrıca Goğu Anadolu Bolgesinin batısında Ege Bolgesinde Muğla Manisa ve Aydın cevresi G Marmara Bolumunde Balıkesir Canakkale cevresinde tarımı yapılır Cerez olarak tuketildiği gibi yağ da elde edilir

Uzum: Kışın –40ºC ye kadar dayanabilir Bundan dolayı meyveler icinde yetişme alanı en geniş olanıdırUzum uretiminde başta Ege Bolgesi (Manisa İzmir Denizli ) gelir 2 Goğu Anadolu Bolgesidir 3 İc Anadolu BolgesidirDunya kuru uzum uretimde birinciyiz ve ihracat yapmaktayızEn az uretim Karadenizde yapılır

İncir:Akdeniz iklim bitkisidir Kış ılıklığı ister ve yaz kuraklığı ister En fazla tarımı Ege Bolgesinde gelişmiştir (Başta Aydın gelir) Uretimin %80 i bu bolgeden karşılanır Ayrıca Akdeniz Bolgesi G Marmara ve Goğu Anadolu Bolgesinin batısında tarımı yapılabilirTurkiye Dunya kuru incir uretiminde ilk sırada yer alır ve onemli ihracat urunumuzdur

Fındık: Anavatanı Turkiyedir En iyi yetişme şartları Karadeniz iklim bolgesidir Yurdumuz uretiminin %80ini Karadeniz bolgesi karşılar
En fazla Ordu Giresun olmak uzere Karadeniz kıyılarında tarımı yapılmaktadır Ayrıca Marmara Bolgesinde Sakarya cevresinde tarımı yapılır Turkiye dunya fındık uretiminde ve ihracatında ilk
sırada yer alır (%6070)

Turuncgiller(Narenciye): Tropikal iklim bitkisidir Yurdumuzda tarımı en fazla Akdeniz Bolgesinde gelişmiştir (%88) Antalya başta olmak uzere butun Akdeniz kıyılarında tarımı yapılabilmektedir

Ayrıca Ege Bolgesinde İzmire kadar olan guney kıyılarında GMarmara Bolumunun soğuktan korunmuş kıyılarında Doğu Karadeniz Bolumunde Rize cevresinde ve Goğu Anadolu Bolgesinin batısında tarımı yapılmaktadır


Muz:Tropikal iklim bitkisidir Yurdumuzda Akdeniz Kıyılarında tarımı yapılabilmektedir Bugun tarımı daha cok Alanya – Anamur arasında gelişmiştir


Elma:Uzumden sonra yetişme alanı en geniş olan meyvedir(uzumden sonra soğuğa en dayanıklı bitkidir) Butun bolgelerimizde tarımı yapılabilir Niğde Nevşehir AmasyaTokat Bursa Burdur

Isparta Antalya onemli elma uretim
merkezlerimizdirBolge olarak İc Anadolu ve Akdeniz uretimin buyuk bolumunu karşılar

Antepfıstığı:En iyi yetişme şartlarını Goğu Anadolu Bolgesinde bulmuştur (% 90) Başta ŞUrfa ve GAntep gelir Ayrıca Akdeniz ve

Ege Bolgelerinde citlembik ağaclarının aşılanması ile de tarımı yapılabilmektedir Uretim bir yıl fazla bir yıl azdır Onemli ihracat urunumuzdur

Kayısı:Butun bolgelerimizde tarımı yapılabilir En fazla tarımı Anadolu Bolgesinde MalatyaElazığ cevresinde gelişmiştir
Badem: Kırac arazilerde yetişebilmektedir Butun bolgelerimizde tarımı yapılabilmektedir En fazla İc Anadolu Bolgesinde Niğde –Nevşehir cevresinde gelişmiştir

Şeftali:Guney Marmara(ozellikle Bursa cevresi) ve Kıyı Ege

Kestane:Guney Marmara ve Batı Karadeniz

Yumrulu Bitkiler:
Patates: kumlu topraklarda iyi yetişir Butun bolgelerimizde tarımı yapılabilir En fazla tarımı İc Anadolu Bolgesinde gelişmiştir ( Nevşehir) Ayrıca Odemişİzmir Sakarya Trabzon Erzurum diğer onemli patates uretim merkezlerimizdir

SoğanSarımsak:Butun bolgelerimizde tarımı yapılabilir Bursa –Karacabey onemli soğan uretim merkezi iken Kastamonu da sarmısakta onemli merkezimizdir Soğansarmısak tarımı butun bolgelerimizde yapılabilir

Sebzecilik: Sebzeler cok fazla su isterler Yurdumuzda sebze yetiştiriciliği en fazla Akdeniz Bolgesinde gelişmiştir Bu bolgeyi Ege ve Marmara Bolgeleri takip eder En az geliştiği bolgemiz Anadolu bolgesidir Sebebi yaz mevsiminin cok kısa surmesidir Ayrıca İc Anadolu Bolgesinde de sulama yetersizliğinden dolayı sebze tarımı gelişmemiştir

Sebze tarımı seracılık faaliyetleri ile Akdeniz ve Ege Bolgelerinde butun yıl yapılabilmektedir Seracılığın buralarda gelişme sebepleri; kışların ılık gecmesi ve guneşli gun sayısının fazla olmasıdır

Seracılıkıcaklığı kontrol altına alarak entansif (intansif) tarım metotlarını uygulamak suretiyle mevsiminden once veya sonra turfanda sebzemeyve uretimi yapılan faaliyettir

Akdeniz(Antalya Bolumu ve Mersin cevresi)Kıyı Ege Guney Marmara(YalovaBursa Cevresi)

Gul ve Cicekcilik:%90dan fazlası Isparta cevresinde yapılırCicekcilik ozellikle seralarda Antalyada ve Yalovada yetiştirilir