iltasyazilim
FD Üye
Türkiyede Ilk Müzecilik,
T ürkiye ’de müzecilik çalışmaları Cumhuriyet ’deri daha sonra büyük bir gelişme göstermiştir Bunun temelinde Atatürk'ün, kültür varlıklarının araştırılıp ortaya çıkarılmasına ve müzelerin ülke çapında yaygınlaştırılmasına verdiği yük yatmaktadır Cumhuriyet bildiri edildiği sırada Türkiye'de yalnızca Asarı Atika Müzesiadıyla anılan İstanbul Arkeoloji Müzeleri, Aya İrini'de belirlenmiş olan Askeri Müze, Süleymaniye Külliyesi'nin imaretinde yeralan Evkafı İslamiye Müzesi ile Anadolu'nun birkaç büyük kentinde gevşemiş Müzei Hümayun şubeleri bulunmaktaydı
Cumhuriyet'in ilk yıllarında Ulusal Eğitim Bakanlığı'na ast olarak kurulan Türk Asarı Atikası, her türlü arkeolojik ve etnografik buluntunun toplanması ve korunmasına karşın çalışmaları üstlenmiştir Anadolu'nun çoğu ilindeki kilise, cami, han gibi anıtsal yapılar onarılarak müzeye dönüştürülmüştür
İçindeki eşyalar ile birlikte müzeye dönüştürülen Topkapı Sarayı 1927'de ziyarete açılmıştır Tekrar aynı yıl Evkafı İslamiye Müzesi, Türk ve İslam Eserleri Müzesiolarak baştan düzenlenmiş; Konya'daki Mevlana Dergahı müze haline getirilmiştir Ülkenin müze olarak tasarlanan birincil yapısı olan Ankara Etnografya Müzesi, 1930 yılında halkın ziyaretine açılmıştır Hem Bursa, Adana, Manisa, İzmir, Kayseri, Antalya, Afyon, Bergama ve Edirne'de yeni müzeler kurulmuştur 1940 yılında Mahmut Paşa Bedesteni'nde kurulan Hitit Müzesi, 1968 yılında restore edilerek Anadolu Medeniyetleri Müzesiadını almıştır Bugün ülkede Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı 99 adet Müze Müdürlüğü ve bu müdürlüklerin denetiminde etkinlik gösteren 92 adet özel müze ve 1204 adet koleksiyoner bulunmaktadır
Müzelerdeki koleksiyonları meydana getiren eserler, genel olarak Anadolu'daki medenilik çağlarına aittir Büyük çoğunluğu 1935'lerden itibaren başlayan arkeolojik kazılar sonucu çıkarılmıştır tarih öncesine ait devirlerin eserleriyle, antik devir ürünlerinin oluşturduğu kazıbilimsel ağırlıklı koleksiyonların yanına; Doğu Sanatı ve Türkİslam Devirleri ’nin eserleri ikinci büyük grubu meydana getirir Bunun yanısıra ülkede Osmanlı Tarihi, Kurtuluş Savaşı ve devrimler ile ilgili, içindeki eşyalarla olduğu gibi korunarak restore edilen tarih müzeleri de bulunmaktadır
Atatürk'ün Selanik'te doğduğu evin örneği rölöve projesine uygun bir şekilde yaptırılarak müze haline getirilmiştir Atatürk'ün hayatı ve ilkelerinin data, doküman ve dokümanlarla teşhir edildiği müze Ankara'da ziyarete açılmıştır Ayrıca, Kurtuluş Savaşı'nı yönlendirdiği ve değişik illeri ziyaretinde misafir edildiği yapılar da müzelere dönüştürülmüştür
Ülkedeki müzelerin bir diğer grubu ise Müze Evlerve Hatıra Müzeleridir Birgi'deki Çakırağa Konağı, Amasya'daki Hazeranlar Konağı, Diyarbakır'daki Ziya Gökalp Müze Evive İstanbul'daki Tevfik Fikret Aşiyan Evibu müzelerden bazılarıdır
Tarihsel yapıların müze olarak korunmasına 1930'larda girişilmiştir İstanbul'da Ayasofya, Dolmabahçe Sarayı, Kariye Camii, Fethiye ve İmrahor Camileri ile Bursa'da Yeşil Türbe ve Muradiye Külliyesi bu tür müzelerin en manâlı örnekleridir Ülkede bununla birlikte çoğu antik şehir halkı açık havamüzesi olarak düzenlenmiştir Boğazköy, Efes, Bergama, Afrodisias, Aspendos, Karatepe, Göreme ve Perge açık hava müzeleri bunlardan bazılarıdır
Türkiye tarihsel servet ve müzecilik alanındaki faaliyetlerde uluslararası kuruluşlarla da işbirliği yapmaktadır UNESCO'ya tabi Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS) ile Milletlerarası Müzeler Konseyi'nin (ICOM), Türkiye Ulusal Teşkilatları bulunmaktadır Bu kuruluşlarla ortak mesleki incelemeler ve projeler yürütülmektedir 1984 yılında Avrupa Konseyi göre Seçkin Müzeödülüne bedel görülen İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi, 1988 ’de Europa Nostraödülünü alan Sadberk Hanım Müzesi ve 1996 ’da Avrupa Konseyi kadar “Yılın Müzesi seçilen İstanbul Rahmi M Koç Müzesi, ödüllü Türk müzelerinden bazılarıdır *
T ürkiye ’de müzecilik çalışmaları Cumhuriyet ’deri daha sonra büyük bir gelişme göstermiştir Bunun temelinde Atatürk'ün, kültür varlıklarının araştırılıp ortaya çıkarılmasına ve müzelerin ülke çapında yaygınlaştırılmasına verdiği yük yatmaktadır Cumhuriyet bildiri edildiği sırada Türkiye'de yalnızca Asarı Atika Müzesiadıyla anılan İstanbul Arkeoloji Müzeleri, Aya İrini'de belirlenmiş olan Askeri Müze, Süleymaniye Külliyesi'nin imaretinde yeralan Evkafı İslamiye Müzesi ile Anadolu'nun birkaç büyük kentinde gevşemiş Müzei Hümayun şubeleri bulunmaktaydı
Cumhuriyet'in ilk yıllarında Ulusal Eğitim Bakanlığı'na ast olarak kurulan Türk Asarı Atikası, her türlü arkeolojik ve etnografik buluntunun toplanması ve korunmasına karşın çalışmaları üstlenmiştir Anadolu'nun çoğu ilindeki kilise, cami, han gibi anıtsal yapılar onarılarak müzeye dönüştürülmüştür
İçindeki eşyalar ile birlikte müzeye dönüştürülen Topkapı Sarayı 1927'de ziyarete açılmıştır Tekrar aynı yıl Evkafı İslamiye Müzesi, Türk ve İslam Eserleri Müzesiolarak baştan düzenlenmiş; Konya'daki Mevlana Dergahı müze haline getirilmiştir Ülkenin müze olarak tasarlanan birincil yapısı olan Ankara Etnografya Müzesi, 1930 yılında halkın ziyaretine açılmıştır Hem Bursa, Adana, Manisa, İzmir, Kayseri, Antalya, Afyon, Bergama ve Edirne'de yeni müzeler kurulmuştur 1940 yılında Mahmut Paşa Bedesteni'nde kurulan Hitit Müzesi, 1968 yılında restore edilerek Anadolu Medeniyetleri Müzesiadını almıştır Bugün ülkede Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı 99 adet Müze Müdürlüğü ve bu müdürlüklerin denetiminde etkinlik gösteren 92 adet özel müze ve 1204 adet koleksiyoner bulunmaktadır
Müzelerdeki koleksiyonları meydana getiren eserler, genel olarak Anadolu'daki medenilik çağlarına aittir Büyük çoğunluğu 1935'lerden itibaren başlayan arkeolojik kazılar sonucu çıkarılmıştır tarih öncesine ait devirlerin eserleriyle, antik devir ürünlerinin oluşturduğu kazıbilimsel ağırlıklı koleksiyonların yanına; Doğu Sanatı ve Türkİslam Devirleri ’nin eserleri ikinci büyük grubu meydana getirir Bunun yanısıra ülkede Osmanlı Tarihi, Kurtuluş Savaşı ve devrimler ile ilgili, içindeki eşyalarla olduğu gibi korunarak restore edilen tarih müzeleri de bulunmaktadır
Atatürk'ün Selanik'te doğduğu evin örneği rölöve projesine uygun bir şekilde yaptırılarak müze haline getirilmiştir Atatürk'ün hayatı ve ilkelerinin data, doküman ve dokümanlarla teşhir edildiği müze Ankara'da ziyarete açılmıştır Ayrıca, Kurtuluş Savaşı'nı yönlendirdiği ve değişik illeri ziyaretinde misafir edildiği yapılar da müzelere dönüştürülmüştür
Ülkedeki müzelerin bir diğer grubu ise Müze Evlerve Hatıra Müzeleridir Birgi'deki Çakırağa Konağı, Amasya'daki Hazeranlar Konağı, Diyarbakır'daki Ziya Gökalp Müze Evive İstanbul'daki Tevfik Fikret Aşiyan Evibu müzelerden bazılarıdır
Tarihsel yapıların müze olarak korunmasına 1930'larda girişilmiştir İstanbul'da Ayasofya, Dolmabahçe Sarayı, Kariye Camii, Fethiye ve İmrahor Camileri ile Bursa'da Yeşil Türbe ve Muradiye Külliyesi bu tür müzelerin en manâlı örnekleridir Ülkede bununla birlikte çoğu antik şehir halkı açık havamüzesi olarak düzenlenmiştir Boğazköy, Efes, Bergama, Afrodisias, Aspendos, Karatepe, Göreme ve Perge açık hava müzeleri bunlardan bazılarıdır
Türkiye tarihsel servet ve müzecilik alanındaki faaliyetlerde uluslararası kuruluşlarla da işbirliği yapmaktadır UNESCO'ya tabi Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS) ile Milletlerarası Müzeler Konseyi'nin (ICOM), Türkiye Ulusal Teşkilatları bulunmaktadır Bu kuruluşlarla ortak mesleki incelemeler ve projeler yürütülmektedir 1984 yılında Avrupa Konseyi göre Seçkin Müzeödülüne bedel görülen İstanbul Türk ve İslam Eserleri Müzesi, 1988 ’de Europa Nostraödülünü alan Sadberk Hanım Müzesi ve 1996 ’da Avrupa Konseyi kadar “Yılın Müzesi seçilen İstanbul Rahmi M Koç Müzesi, ödüllü Türk müzelerinden bazılarıdır *