Turkiyede Kadın Haklarının Tarihsel Gelişimi

Turkiyede Kadın Haklarının Tarihsel Gelişimi


1843 Tıbbiye mektebi bunyesinde kadınlar ebelik eğitimi almaya başladı

1847 Kız ve erkek cocuklara eşit miras hakkı tanıyan İradei Seniye yayımlandı

1856 Kole ve cariye alınıp satılması yasaklandı

1858 Arazi Kanunnamesinde mirasın kız ve erkekler arasında eşit olarak paylaştırılacağı hukmu yer aldı Boylece kadınlar ilk kez miras yoluyla mulkiyet hakkını kazandı

1858 Kız Ruştiyeleri acıldı

1869 Kadınlar icin ilk surekli yayın olarak nitelenen (haftalık) Terakki Muhadderat dergisi yayımlandı

1869 Kızların eğitimine ilk kez yasal zorunluluk getiren Maarifi Umumiye Nizamnamesi yayımlandı

1870 Kız oğretmen okulu Darul Muallimat acıldı

1871 Mecellenin (Osmanlı Medeni Kanunu) uygulanması icin cıkarılan Hukukı Aile Kararnamesi ile; evlilik sozleşmesinin resmi memur onunde yapılması, evlenme yaşının erkeklerde 18, kadınlarda 17 olması, zorla evlendirmelerin gecersiz sayılması duzenlendi

1876 Kanuni Esasi (ilk Anayasa) kabul edilerek temel haklar duzenlendi Kız ve erkekler icin ilkoğretim zorunlu hale getirildi

1897 Kadınlar ucretli işci olarak calışmaya başladı

1913 Kadınlar ilk kez devlet memuru olarak calışmaya başladı

1914 Kadınlar tuccarlık ve esnaflığa başladı

1914 İnas Darulfununu adı altında kızlar icin bir yuksek oğretim kurumu acıldı

1921 Darulfununda karma oğretime gecildi

1922 Yedi kız oğrenci Tıp Fakultesine kayıt yaptırarak eğitime başladı

Haziran 1923 Nezihe Muhittinin başkanlığında ilk kadın partisi olan Kadınlar Halk Fırkasının kurulması girişiminde bulunuldu, kadınlara oy hakkı tanımayan 1909 tarihli Secim Kanunu gereğince valilikce partinin kuruluşuna onay verilmediğinden dernekleşmeye gidildi

29 Ekim 1923 Cumhuriyet ilan edildi Cumhuriyetin ilanıyla birlikte kadınların kamusal alana girmesini sağlayan yasal ve yapısal reformlar hızlandı

3 Mart 1924 Tevhidi Tedrisat Kanunu (Oğrenim Birliği) cıkarıldı Boylece eğitim laikleştirilerek tum eğitim kurumları Milli Eğitim Bakanlığına bağlandı Kız ve erkekler eşit haklarla eğitim gormeye başladı

17 Şubat 1926 Turk Medeni Kanununu kabul edildi Kanun ile erkeğin cok eşliliği ve tek taraflı boşanmasına ilişkin duzenlemeler kaldırıldı, kadınlara boşanma hakkı, velayet hakkı ve malları uzerinde tasarruf hakkı tanındı 4 Nisan 1926 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan kanun 4 Ekim 1926 tarihinde yururluğe girdi

1930 Belediye yasası cıkarıldı Yasa ile kadınlara belediye secimlerinde secme ve secilme hakkı tanındı

1930 Kadın ve cocukların korunmasına ilişkin ilk duzenleme Umumi Hıfzısıhha Kanunu ile yapıldı

1930 Doğum izni duzenlendi

10 Haziran 1933 Kız cocuklarına mesleki eğitim vermek amacıyla Kız Teknik Oğretim Mudurluğu kuruldu

26 Ekim 1933 Koy Kanununda değişiklik yapılarak kadınlara koylerde muhtar olma ve ihtiyar meclisine secilme hakları verildi

5 Aralık 1934 Anayasa değişikliği ile kadınlara secme ve secilme hakkı tanındı

8 Şubat 1935 Turkiye Buyuk Millet Meclisi 5 Donem secimleri sonucunda 17 kadın milletvekili ilk kez meclise girdi, ara secimlerde bu sayı 18e ulaştı

8 Haziran 1936 İş Kanunu yururluğe girdi Kadınların calışma hayatına duzenleme getirildi

1937 Kadınların yeraltında ağır ve tehlikeli işlerde calıştırılması 1935 tarihli 45 sayılı ILO sozleşmesi ile yasaklandı

1945 Analık sigortası (doğum yardımı) 4772 sayılı yasa ile duzenlendi

1949 Yaşlılık sigortasının kadın ve erkekler icin eşit esaslara gore duzenlenmesi 5417 sayılı yasa ile sağlandı

1950 İlk kadın belediye başkanı (Mufide İlhan) Mersinden secildi1952 Sağlık Bakanlığı bunyesinde ana cocuk sağlığı hizmetleri verilmeye başladı

1965 Gebeliği onleyici aracların satış ve dağıtımının serbest bırakılmasını ve tıbbi zorunluluk halinde kurtaj hakkı tanınmasını duzenleyen Nufus Planlaması Hakkında Kanun cıkarıldı