Türkiyede Madencilik

Türkiyedeki maden çeşitleri,türkiyede maden şehirleri,türkiyede madenlerin çıkarıldığı yerler,türkiyede madencilik haritası,Türkiyede maden üretimi,Ülkemizde çıkartılan madenler

Türkiye ’de MADENLER

Yerkabuğunun ayrı derinliklerinden çıkarılan, idareli layık içeren mineral ve elementlere maden denir

Ülke ekonomilerinin gelişiminde maden ve enerji kaynakları bakımından zengin edinmek kayda değer etkendir

Çeşitli yer kabuğu hareketleri ve başkalaşma olayları sonucunda kayaçların yapısındaki minerallerin etkilenmesiyle cevher (filiz) adı bahşedilen maden yatakları oluşur
Madenlerin taş ve toprakla karışık halde başlangıçta çıkarıldığı duruma tuvönan cevher adı verilir
Kayaçların içindeki minerallerin bazıları eritilerek ayrıştırıldığında farklı alanlara yönlendirilmiş metalik madenler (demir, bakır , krom, kurşun, pirit gibi) elde edilir
Minerallerin ilk elden maden olarak kullanıldığı metalik olmayan madenler ( mermer, fosfat, kükürt, oltutaşı, lüle taşı gibi) de vardır
Türkiye maden yatakları, çeşitliliği fazla olan bir ülkedir Ama maden yatakları küçük çaplı ve düzensiz haldedirSebebi; aynı bölgelerde çoğu kez görülen tektonik olaylardır
Bu koşul ülkemizdeki madencilik faaliyetlerini negatif yönde etkilemektedir

BİR MADENİN İŞLETMEYE AÇILABİLMESİ İÇİN;
Kayaçların içindeki saf maden miktarı (tenör) yeterli olmalı
Rezervi (miktarı) uzun yıllar çıkarılabilecek değin olmalı
Ulaşım olanakları gelişmiş olmalı,
Gerekli sermaye ve teknolojik olanak olmalı
Sanayi tesisleri ve pazarlama yerlerine yakın olmalıdır


BAŞLICA MADEN ÇEŞİTLERİMİZ

DEMİR
Ağır sanayinin en önemli hammaddesi olan demir, inşaat, alet ve araçların üretiminde kullanılır
Türkiye demir rezervleri bakımından zengindir En varlıklı demir yataklarımız, Divriği ve Kangal (Sivas), Hekimhan ve Hasançelebi (Malatya), Havran (Balıkesir), Torbalı (İzmir) ve Simav (Kütahya) çevresinde bulunmaktadır
Ayrıca Kayseri, Niğde ve Adana illerinin Orta Toroslar ’daki Aladağ ’lara yakın kesimleri, KMaraş, Hatay, Çamdağı ( Adapazarı) demir yatakları da önemlidir
Çıkarılan demir cevheri Ereğli (Zonguldak), Karabük, İskenderun, Kırıkkale, Sivas ve İzmir ’deki demirçelik fabrikalarında işlenir
2005 yılı verilerine tarafından 6,4 milyon ton demir üretimi yapılmasına karşılık, bu üretim fabrikaların ihtiyacını karşılayamamıştır Bu sebeple aradaki açık dış alımla karşılanır
Ereğli ve Karabük demirçelik fabrikalarının kuruluş yerlerinin belirlenmesinde bu yörelerde çıkarılan taşkömürü etkin olmuştur
İskenderun demirçelik fabrikası için zorunlu güç kaynağı gemilerle GAfrika Cumhuriyeti ’nden gelmektedir Liman şehri olduğundan ulaşım kolay ve ucuz



BAKIR
Bakır yumuşak bir maden olduğundan yurdumuzda ilkçağlardan beri işletilmektedir
Bakır, üstün fiziki ve kimyasal özelliklerinden nedeniyle endüstride yaygın olarak kullanılmaktadır Esas tatbik alanları; elektrik ve elektronik sanayi, inşaat , ulaşım sanayi, badana sanayi ve turistik eşya gibi
Bakır yatakları, sıkça kurşun ve çinko ile birlikte bulunur En manâlı bakır yataklarımız Karadeniz Bölgesi ’nde bulunur
Murgul (Artvin), Küre (Kastamonu), Çayeli (Rize) ve Köprübaşı (Giresun) bu bölgedeki esas yataklardandır Ayrıca Maden (Elazığ) ve Ergani (Diyarbakır)'de de bakır yatakları mevcuttur
Çıkarılan bakır cevheri Samsun, Murgul ve Maden ’deki işletmelerde işlenir
Samsun ’da işletmenin kurulmasında iç kesimlere ulaşımın akıcı olması etkili olmuştur



KROM

Paslanmayan ve fazla sert bir maden olduğundan, madeni eşya yapımında ve kaplamasında kullanılır
40 milyon ton krom rezervi yer alan kromun büyük bir bölümü hammadde, bir miktarı da ferrokrom olarak ihraç edilmektedir
Yurdumuz dünyanın sayılı krom üreticileri (Rusya, GAfrika, Hindistan ’dan sonradan) arasında yer almaktadır
Kullanım alanının yaygın oluşu nedeniyle dış piyasada daima tip bulmaktadır
Ülkemizdeki en manâlı krom yatakları; Fethiye ve Köyceğiz (Muğla), Buldan ve Acıpayam ( Denizli ), Orhaneli (Bursa), Mihalıççık ( Eskişehir ), Pozantı ve Karsantı (Adana) , Kayseri, Guleman (Elazığ) ve Kopdağı (Erzincan) ’nda bulunur
Krom madeni Antalya ve Guleman (Elazığ) ’daki ferrokrom tesislerinde işlenmektedir



BOR MİNERALLERİ

Fazla geniş ve dağıtılmış alanlarda ticari olarak kullanılan bor mineralleri ve ürünlerinin dilekçe alanları giderek artmaktadır
Ülkemiz bor rezervi bakımından Dünya ’nın en varlıklı yataklarına sahiptir böylece, bor madeninin çoğu ihraç edilmektedir
Bor madeninden elde edilen boraks ve asit borik nükleer alanda, jet ve roket yakıtında katkı maddesi olarak, keza sabun, dokuma, sırça, seramik ve kâğıt sanayii gibi alanlarda kullanılır
Bor mineralleri Susurluk ve Bigadiç (Balıkesir), Emet (Kütahya) , MKemalpaşa (Bursa) ve Seyitgazi (Eskişehir) çevresinde çıkarılır
Çıkarılan mineraller Bandırma (Balıkesir) ve Kırka (Eskişehir) yörelerindeki fabrikalarda işlenir



BOKSİT (ALÜMİNYUM)

Alüminyumun hammaddesi olan boksit çok hafif olduğundan uçak sanayiinde, araba, konut, elektrik malzemesi yapımında kullanılır
Boksit yatakları Seydişehir (Konya), Akseki (Antalya), İslahiye (G Antep) ve Milas (Muğla) civarında bulunur Buralarda çıkarılan boksit, Seydişehir alüminyum tesislerinde işlenmektedir

BARİT

Petrol ve gaz sondajlarında baskıyı denetlemek ve patlamalar esnasında kuyu duvarlarını sabitleştirmekte kullanılır Suda erimeyen bir maden olduğundan badana, deri, kimya, sırça ve kauçuk sanayiinde kullanılır
Ülkemiz barit yatakları bakımından zengin sayılır Alanya ve Gazipaşa (Antalya) ,Elbistan (KMaraş), Muş, GAntep, Giresun, Çanakkale, Kocaeli ve Eskişehir çevresinde barit yatakları bulunmaktadır
Buralardan çıkarılan barit; İzmir, İzmit, Eskişehir, Antalya ve Elazığ ’daki barit unu fabrikalarında işlenir

FOSFAT

Fosfat kayasının % 85 ’i gübre olarak kullanılmaktadır % 15 ’lik bölümü ise yem, gıda, temizlik maddesi, bileşik metalürjisi, kağıt, kibrit, su tasfiyesi, harp sanayi ve kimya sanayinde kullanılmaktadır
Türkiye ’de fosfat yatakları sınırlı sayıda olup bunlar Adıyaman, GAntep, MazıdağıMardin, Bingöl ve Bitlis illerindedir
Buralardan elde edilen fosfat Mazıdağı (Mardin) fosfat işletmelerinde işlenmektedir Üretimimiz tüketimimizi karşılamamaktadır böylece fosfat ithal edilmektedir

TUZLU

Türkiye tuzlu yatakları bakımından son derece zengindir Kaya tuzu yatakları üçüncü jeolojik zamanda, kapalı göl havzalarında suların buharlaşması ile oluşmuştur
Ülkemizde tuz denizlerden, göllerden ve kaya tuzu yataklarından elde edilir
Deniz ve göllerde tuzlu elde edilen alanlara tuzla adı verilir
Türkiye ’deki tuz üretiminin çoğu, Tuz Gölü ile İzmir Çamaltı Tuzlası ’ndan sağlanır
Kaya tuzu yatakları, Çankırı, Kırşehir, Nevşehir, Kars, Erzurum ve Iğdır çevresinde bulunmaktadır
Tuzlu , kimya sanayii, dericilik, konserve ve salça sanayiine dek bir fazla alanda kullanılır

MANGANEZ

Çeliğe sertlik kazandırmak ve direncini artmak için kullanılır
Muğla, Denizli, Kastamonu, CeyhanAdana, Artvin , Rize, Trabzon, Kilis ve Sivas çevresinde manganez yatakları bulunur İhtiyacı karşılamaz bu nedenle ithal edilir

ANTİMON

Antimon, endüstride metalik ya da türevleri biçiminde kullanılmaktadır Ancak türevleri biçiminde kullanımı çoğunluktadır
Metalik antimon sağladığı avantajlar sebebiyle kurşun ve diğer metallerle alaşım oluşturmakta yoğun olarak kullanılmaktadır
Akümülatör imali, lehimcilik, matbaa harfi imali, askeri amaçlı malzemeler imalinde, metal kaplamada, seramikte ve emayede yaygın olarak kullanılmaktadır
Antimon yatakları; Balıkesir, İzmir, Kütahya ve Tokat illerinde bulunmaktadır

CİVA

Tek sıvı madendir Zirai ilaç yapımında, kâğıt sanayiinde, suni gübre üretiminde , boya sanayiinde , altın ve gümüş üretiminde kullanılır
İnsan sağlığına verdiği zararlar ve çevre kirliliği oluşturması gibi nedenlerden nedeniyle civa işletmeleri kapanmıştır

MISKET

Ülkemiz bilye bakımından zengindir Madencilik sektöründe bilye ve sert taş ihracatı ilk sırayı almaktadır
Mermerin esas tüketim alanları; inşaat sektörü, güzel sanatlar alanı ve dekorasyondur En geniş başvuru alanını inşaat sektörü teşkil eder
Bilye yataklarımızın çoğunluğu Marmara ve Ege Bölgeleri ’ndedir

LÜLE TAŞI

Eskişehir çevresinde çıkarılır ve işlenir Süsleme eşyası yapımında kullanılır
Yurdumuz dünyanın en nitelikli lüle taşı rezervlerine sahiptir

OLTU TAŞI

Erzurum ’un Oltu ilçesinde çıkarılır ve işlenir Süs eşyası yapımında kullanılır

AMYANT (ASBEST)

Yüksek sıcaklığa dayanır Isıya dayanıklı vasıta ve gereç yapımında kullanılır Konserojen madde bulundurması nedeniyle, kullanımı sınırlandırılmıştır
Asbestin kullanıldığı başlıca ürünler; basınca dirençli borular, çatı malzemesi eternit yapımında , fren balataları, dağıtılmış contalar, özel filtreler, kağıt ürünleridir
Kayda Değer asbest yataklarımız; Eskişehir, Balıkesir, Amasya, Sivas ve İskenderun – Hatay ’dır

FELDİSPAT

Seramik, fayans, sırça , kaynak elektrotları ve boya sanayiinde hammadde olarak kullanılan manâlı bir mineraldir
Türkiye dünya feldispat üretiminde birinci sıradadır ve ihraç edilmektedir
Başlıca feldispat yataklarımız; DemirciManisa, SimavKütahya, ÇineAçık Fikirli, Yozgat, Kırşehir ve Artvin yörelerindedir *