Türkiye'de Sahte Haber Yaptırmak İşte Bu Kadar Kolay!

Milyarlarca insanı bir ortaya getiren internet, her baştan farklı bir ses çıkması ve kişinin istediğini dilediği üzere söylemesi sebebiyle 'ifade özgürlüğünün' yanında br tıp bilgi çöplüğüne de dönüşmüş durumda. Her ne kadar internet gerektiğinde kıymetli bilgilerin geniş kitlelere ulaşması ismine işleri çok kolaylaştırsa da bu, tıpkı durumun yanlış ve gerçekliği olmayan, palavra bilgiler için de geçerli olduğu manasına geliyor.

Yanlış bilgilerin ve haberlerin yayılmasında en büyük rolü de toplumsal medya platformları ve haber siteleri oynuyor. Haber siteleri, hatta bazen haber kanalları da haberin kaynağının teyit edilmesi ismine gereken kâfi ihtimamı göstermiyor. Daha da berbatı, birçok haber platformu bir diğer yerde gördüğü haber metnini, üzerinde hiç değişiklik yapmadan direkt kopyalamayı tercih ediyor. İşte bu duruma dikkat çekmek isteyen Slot Medya tarafından dün yayımlanan deneysel bir görüntü da, Türkiye’de medya dalının geldiği trajikomik durumu epeyce eğlenceli lakin gerçekçi bir biçimde gözler önüne seriyor.

Gerçek olmayan bilgilerle uydurma haber kurguladılar





Türkiye’de yayımlanan haberlerdeki bilgilerin, kelam konusu bilgiler ne kadar absürt olsa da, gereğince sorgulanmadığını göstermek isteyen Slot Medya, dün YouTube’da ‘Memleket Medyası: Ruhuna El-Fatiha’ isimli bir görüntü yayımladı. Bu durumun gerçekliğini kanıtlamak gayesiyle Slot Medya takımı, son derece saçma bilgilerle bir haber metni kurgulayarak yayımlanması için bu metni çeşitli haber platformlarına gönderdi.

Bahsi geçen kurgusal haber metninde Slot Medya’ya 1980 yılında hayatını kaybeden efsane yönetmen Alfred Hitchcock tarafından Sundance Sinema Festivali’nde ‘Mockumentary’ kısmında ödül takdim edildiği söz edilirken; ünlü futbol grubu Liverpool’un Teknik Direktörü Jürgen Klopp’un ise ABD’li bir aktör ve enstitünün kurucusu olduğu yazıyordu.


“O kadar da olmaz herhalde ya” diye düşünebilirsiniz fakat evet, o kadar da oldu. Pek çok büyün medya kuruluşunun internet siteleri, bu haberi gerçek sanarak yayımladı! Natürel deney bu kadarla da kalmadı: Kurgunun bir modülü olarak toplumsal medya hesabında ödül için bir teşekkür iletisi paylaşan Slot Medya yönetmeni Ümit Oktay Aymelek’e, etrafından pek çok tebrik iletisi geldi. Hatta takım deneyi bir üst düzeye taşıyarak kurmaca ödül için bir kutlama partisi bile düzenledi.

Gerçekliği olmayan haberlerin yayımlanmasının ne kadar kolay olduğu ortaya çıktı


Dün yayımlanan görüntü sonrasında ise işin aslı ortaya çıktı. Deney sürecini adım adım kayda alan takım, olayın art planını ve neden bu türlü bir şeye giriştiklerini açıklayarak Türk medyasının geldiği noktayı açık bir biçimde gözler önüne serdi. Mevzuya dair toplumsal medya hesabından açıklama yapan Aymelek şu formda kaydetti:

"Türkiye'de haberciliğin geldiği içler acısı durumu belgelemek ismine deneysel bir maceraya atıldık ve düzmece bir haberle Sundance Sinema Şenliği'nde ödül aldığımızı duyurduk. Yaptığımız haberi büsbütün tutarsızlıklarla dolu bir metinden oluşturduk. Ne şenlik tarihi, ne organizatörler ne de ödül verenler gerçekti. Özetle sahte bir haber hazırlamamıza karşın haberimizi ülkemizde yüzbinlerce takipçisi olan haber kuruluşlarında basitçe yayınlatabileceğimize şahit olduk.”

Slot Medya hakikaten de Sundance Sinema Festivali’nde bir mükafata layık görülmemiş ve Hitchcock’un elinden ödül almamış olabilir; lakin ortaya koydukları bu işin hakikaten de ödüle yakışır bir iş olduğunu düşünüyoruz. Sanırım internette bir bilginin ne kadar süratli yayılabildiği ve bu bilgilerin her vakit hakikat olmadığı; bir şeylere körü körüne inanmadan evvel sorgulamamız gerektiği daha güzel bir biçimde anlatılamazdı.