Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Türkiyede yapılan tarım türleri, Türkiyede tarım, Tarımın ekonomideki yeri,
Türkiye, özellikle Anadolu tarih her tarafında çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmış bir
coğrafyadır Bu uygarlıklarda tarımsal etkinlikler, bölgenin iklim çeşitliliği sebebiyle
çok dağıtılmış alanlarda yoğun bir şekilde yapılmıştır Bu uygarlıkların en önemlileri,
Asurlar, Hititler, Selçuklular, Anadolu Selçukluları ve Osmanlılar olmuştur
Eski bir coğrafya olan Anadolu ’da, eski dünyanın ticaret merkezi olmasının da verdiği
canlılıkla, çok değişik tarımsal etkinlikler eski devirlerden beri sürdürülegelmiştir
Selçuklular ve osmanlılar döneminde toprakların mülkiyeti devletin olmuş ve
kullanma hakkı kişilere verilmiştir Özellikle Osmanlılardaki toprak düzeni, tarımsal
faaliyetlere önemli ölçüde yön vermiştir Bu dönemde tarım politikaları, askeri varlığın
oluşturulması, vergilerin toplanması ve büyük şehirlerin yiyecek ihtiyacının karşılanması
amaçlarına hizmet etmiştir
Tarım Sektörünün Ekonomideki Önemi
Tarımın Türkiye ekonomisindeki önemi nisbi olarak azalmış olmakla birlikte, yurtiçi
gıda gereksiniminin karşılanması, sanayi sektörüne girdi temini, ihracat ve yarattığı
istihdam olanakları açısından halâ büyük tartma taşımaktadır Cumhuriyetin kurulduğu
sene tarım sektörünün GSMH içindeki payı %428 iken, 1970 ’li yıllarda %360, 1980
yılında %25, 1990 yılında %16, 2000 yılında %135, 2003 yılında ise %126
düzeyine düşmüştür Türkiye ’de tarım sektörünün GSMH ’daki payının gitgide artarak
azalması, sanayileşme ve hizmetler sektörlerinde gelişmeye daha fazla önem
verilmesinin bir sonucudur
Tarım sektörü, yapısı gereği işgücüne büyük ölçüde ihtiyaç duymaktadır Doğrusu
de tarımsal faaliyet bir yaşam biçimidir Bu bağlamda, tarımın istihdamdaki payı
1980 ’de %506 iken, 2003 ’te %343 ’e gerilemiştir Tarımda sermaye birikiminin ve
teknoloji kullanımının artırışıyla, bu oran daha da aşağılara çekilebilecektir
Sektörün ülkenin genel hesaplı ve sosyal koşullarına karşısında duyarlılığı, sektörel
çoğalma hızında yıllar itibariyle dalgalanmalara neden olmuştur Tarım sektörü
1988 ’de %78, 1990 ’da %68, 1998 ’de %84, 2000 ’de %122 ve 2002 ’de %71 pozitif
çoğaltma göstermiştir 19882002 dönemindeki ortalama çoğaltma ise, %11 ’dir
Türkiye genelde dağlık bir arazi yapısına sahiptir Türkiye ’de arazilerin %559 ’u
1000 m ’nin üstünde yükseltiye ve %625 ’i %150 ’deri daha fazla eğime sahiptir
Türkiye Karadeniz üzerinden ve kuzeyden gelen dominant rüzgârların ve bunların
getirdiği deniz etkisinin altındadır Fakat deniz etkisi, kuzeydeki ve güneydeki sıra
dağların denize bakan yamaçlarında kalmaktadır bu nedenle Türkiye ’nin iklim
özellikleri ile yeryüzü şekli özellikleri arasında sıkı bir senet vardır Türkiye ’nin arazi
yapısı ile buna bağlı olarak değişen iklim özellikleri öbür coğrafi bölgelerin, bunların
içinde de mikro klimaların oluşumunu olası kılmıştır Türkiye ’de arazi kullanımı ile
coğrafi bölgelerin arazi yapısı ve iklim özellikleri arasında düzenli bir ilişki laf
konusudur Bu Nedenle Türkiye ’nin nemli bölgelerinde ormancılık, yüksek dağlık ve
kurak bölgelerinde hayvancılık ve her bölgesinde bitkisel imal yapılabilmektedir Bu
özellik Türkiye ’ye farklı ekolojik bölgelerde, o bölgelere özel tarımsal ürünleri üretme
imkânı vermektedir
Türkiye'de sıcaklık, kıyılarda enlem farkına, iç kesimlerde ise denizden uzaklık,
yükselti, yer şekilleri gibi faktörlere yan olarak değişir Jurnal ve takvim sıcaklık
farkları kıyı bölgelerimizde eksik, iç bölgelerde fazladır en az takvim fark Doğu Karadeniz
kıyılarında görülür (15 16°C) En çok takvim fark ise, Kuzeydoğu Anadolu'dadır
(Erzurum'da 27°C, Kars'ta 29°C, Ağrı'da 31 °C) Türkiye, genelde, Akdeniz
ikliminin etkisi altındadır Bu bağlamda, Türkiye genelinde yazlar kurak, kışlar yağışlı
geçer bununla beraber, birbirlerinden bariz farklarla ayrılabilen üç belli başlı iklim tipi
görülür Bunlar, Karadeniz ve Akdeniz iklimleri ile karasal iklimdir
Türkiye'de, yıllık sıradan yağış bakımından, bölgeler arasında büyük farklılıklar
vardır Bazı bölgelerde sıradan yağış 2500 mm'yi bulurken, bazı bölgelerde 250
mm'nin altına inmektedir *
Türkiye, özellikle Anadolu tarih her tarafında çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapmış bir
coğrafyadır Bu uygarlıklarda tarımsal etkinlikler, bölgenin iklim çeşitliliği sebebiyle
çok dağıtılmış alanlarda yoğun bir şekilde yapılmıştır Bu uygarlıkların en önemlileri,
Asurlar, Hititler, Selçuklular, Anadolu Selçukluları ve Osmanlılar olmuştur
Eski bir coğrafya olan Anadolu ’da, eski dünyanın ticaret merkezi olmasının da verdiği
canlılıkla, çok değişik tarımsal etkinlikler eski devirlerden beri sürdürülegelmiştir
Selçuklular ve osmanlılar döneminde toprakların mülkiyeti devletin olmuş ve
kullanma hakkı kişilere verilmiştir Özellikle Osmanlılardaki toprak düzeni, tarımsal
faaliyetlere önemli ölçüde yön vermiştir Bu dönemde tarım politikaları, askeri varlığın
oluşturulması, vergilerin toplanması ve büyük şehirlerin yiyecek ihtiyacının karşılanması
amaçlarına hizmet etmiştir
Tarım Sektörünün Ekonomideki Önemi
Tarımın Türkiye ekonomisindeki önemi nisbi olarak azalmış olmakla birlikte, yurtiçi
gıda gereksiniminin karşılanması, sanayi sektörüne girdi temini, ihracat ve yarattığı
istihdam olanakları açısından halâ büyük tartma taşımaktadır Cumhuriyetin kurulduğu
sene tarım sektörünün GSMH içindeki payı %428 iken, 1970 ’li yıllarda %360, 1980
yılında %25, 1990 yılında %16, 2000 yılında %135, 2003 yılında ise %126
düzeyine düşmüştür Türkiye ’de tarım sektörünün GSMH ’daki payının gitgide artarak
azalması, sanayileşme ve hizmetler sektörlerinde gelişmeye daha fazla önem
verilmesinin bir sonucudur
Tarım sektörü, yapısı gereği işgücüne büyük ölçüde ihtiyaç duymaktadır Doğrusu
de tarımsal faaliyet bir yaşam biçimidir Bu bağlamda, tarımın istihdamdaki payı
1980 ’de %506 iken, 2003 ’te %343 ’e gerilemiştir Tarımda sermaye birikiminin ve
teknoloji kullanımının artırışıyla, bu oran daha da aşağılara çekilebilecektir
Sektörün ülkenin genel hesaplı ve sosyal koşullarına karşısında duyarlılığı, sektörel
çoğalma hızında yıllar itibariyle dalgalanmalara neden olmuştur Tarım sektörü
1988 ’de %78, 1990 ’da %68, 1998 ’de %84, 2000 ’de %122 ve 2002 ’de %71 pozitif
çoğaltma göstermiştir 19882002 dönemindeki ortalama çoğaltma ise, %11 ’dir
Türkiye genelde dağlık bir arazi yapısına sahiptir Türkiye ’de arazilerin %559 ’u
1000 m ’nin üstünde yükseltiye ve %625 ’i %150 ’deri daha fazla eğime sahiptir
Türkiye Karadeniz üzerinden ve kuzeyden gelen dominant rüzgârların ve bunların
getirdiği deniz etkisinin altındadır Fakat deniz etkisi, kuzeydeki ve güneydeki sıra
dağların denize bakan yamaçlarında kalmaktadır bu nedenle Türkiye ’nin iklim
özellikleri ile yeryüzü şekli özellikleri arasında sıkı bir senet vardır Türkiye ’nin arazi
yapısı ile buna bağlı olarak değişen iklim özellikleri öbür coğrafi bölgelerin, bunların
içinde de mikro klimaların oluşumunu olası kılmıştır Türkiye ’de arazi kullanımı ile
coğrafi bölgelerin arazi yapısı ve iklim özellikleri arasında düzenli bir ilişki laf
konusudur Bu Nedenle Türkiye ’nin nemli bölgelerinde ormancılık, yüksek dağlık ve
kurak bölgelerinde hayvancılık ve her bölgesinde bitkisel imal yapılabilmektedir Bu
özellik Türkiye ’ye farklı ekolojik bölgelerde, o bölgelere özel tarımsal ürünleri üretme
imkânı vermektedir
Türkiye'de sıcaklık, kıyılarda enlem farkına, iç kesimlerde ise denizden uzaklık,
yükselti, yer şekilleri gibi faktörlere yan olarak değişir Jurnal ve takvim sıcaklık
farkları kıyı bölgelerimizde eksik, iç bölgelerde fazladır en az takvim fark Doğu Karadeniz
kıyılarında görülür (15 16°C) En çok takvim fark ise, Kuzeydoğu Anadolu'dadır
(Erzurum'da 27°C, Kars'ta 29°C, Ağrı'da 31 °C) Türkiye, genelde, Akdeniz
ikliminin etkisi altındadır Bu bağlamda, Türkiye genelinde yazlar kurak, kışlar yağışlı
geçer bununla beraber, birbirlerinden bariz farklarla ayrılabilen üç belli başlı iklim tipi
görülür Bunlar, Karadeniz ve Akdeniz iklimleri ile karasal iklimdir
Türkiye'de, yıllık sıradan yağış bakımından, bölgeler arasında büyük farklılıklar
vardır Bazı bölgelerde sıradan yağış 2500 mm'yi bulurken, bazı bölgelerde 250
mm'nin altına inmektedir *
