iltasyazilim
FD Üye
Türkiyede tarım , Tarımın ekonomideki yeri ve önemi,Türkiyede yapılan tarım türleri, Tarımın ekonomideki yeri,
TARIMIN TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ ÖNEMİ
Türkiye nüfusunun yaklaşık yarısı geçimini tarımdan sağlarFabrikaların çoğunluğunun çiğ maddesi tarımdan sağlanırEn kayda değer iç ticaret kaynağımız tarımdırÜlkemizin ihracatında kayda değer rol oynarMilli gelirin takriben %27si tarımdan sağlanır
TARIMDA VERİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Sulama
Gübreleme
Tohum ıslağı
Makineleşme
Toprak bakımı
İlaçlama ve zirai uğraş
PazarlamaTarımı destekleyen kuruluşlar
TARIM METODLARI
Nadas(kuru) tarım
Ekstansif(yaygın) tarım
İntansif(yoğunince) tarım
TARIM ÜRÜNLERİ
BUĞDAY
Ilk yetişme döneminde (ilkbaharda) yağış ister Olgunlaşma vehasat döneminde kuraklık gerekirBu özelliğinden dolayı Karadenizkıyılarında tarımıyapılamaz Hem düşük sıcaklılardandolayı Doğu Anadolu Bölgesinin yüksek yerlerinde tarımı yapılamaz Bunların dışarıda tüm bölgelerimizde tarımıyapılabilirBuğday üretimi iklimdeki karasızlıktan dolayı bazı yıllar artarken, bazı yıllar düşer Üretimin azami olduğu bölgemizİç Anadolu Bölgesidir İl olarak en fazla Konya,Ankara ve Adana'dır
ARPA
Soğuğa ve sıcağa dayanıklıdır Bundan dolayı buğdayınyetişebildiği her tarafta yetişir Hem düşük sıcaklıktandolayı buğdayın yetişemediği DoğuAnadolu'nun yüksek yerlerinde de tarımı yapılabilir Üretim azami İç AnadoluBölgesinde gerçekleşir
MISIR
Yetişme döneminde bol su ister Bundan dolayı yurdumuzda sulamaimkanı olan tüm yeniden tarımı yapılabilir Yağ elde edilmeye başlandıktan sonra tarımı Akdeniz Bölgesinde hızlagelişmiştir Bugün darı üretimimizin yarısına yakını Akdeniz Bölgesinden elde edilir (Adana çevresi öncelikle gelir) Üretimde 2alan Karadeniz Bölgesidir (Buğdayın yerine tarımı yapılmaktadır) Bölge halkının esas beslenme maddesi olduğundanticarette değeri yoktur
ÇELTİK (PİRİNÇ)
Çeltik birincil çimlenme döneminde bol su ister Hasat dönemindekuraklık gerekir Yurdumuzun sıcaklık şartları çeltik tarımına elverişlidir Lakin su sorunu vardır Bu sebeple tarımı akarsukenarlarında gelişmiştir Çeltik tarım alanlarında sivrisinek fazla geliştiğinden ekim alanları devletin kontrolündedir (yerleşimbirimleri çevresinde tarımına müsaade edilmemektedir Üretimde en büyük paya sahip bölgemiz Marmara Bölgesidir BaştaEdirne ilimiz gelmektedir Ayrıca Balıkesir , Çanakkale ve Bursa çevrelerinde de tarımı yapılırÜretimde ikinci alan Karadeniz Bölgesidir Ilk Kez Samsun olmak
üzere, Çorum, Sinop, Kastamonu çevresinde tarımı gelişmiştirAkdeniz bölgesinde Silifke ve Amik ovaları kayda değer çeltik ekim alanıdırÜretimimiz yeterli olmadığından ithal etmekteyiz
ÇAVDAR
Serin yayla iklimi ister Yem sanayisinde kullanılır En fazlatarımı İç Anadolu Bölgesinde gelişmiştir
BAKLAGİLLER
NOHUT
Birincil yetişme döneminde yağış ister Hasat döneminde kuraklıkgerekir Yurdumuz iklim şartları başlıca nohut tarımına elverişlidir maksimum tarımı İç Anadolu Bölgesindeyapılmaktadır Bu bölgemizi Akdeniz ve Ege Bölgeleri takip
etmektedir
MERCİMEK
Kuraklığa dirençli olduğu için azami tarımı G DoğuAnadolu Bölgesinde gelişmiştir Mercimek üretimimizin yarıdan fazlası bu bölgeden karşılanır (kırmızı mercimek) Üretimdeikinci bölgemiz İç Anadolu Bölgesidir(yeşil mercimek)
FASULYE
Yurdumuzda sulama imkanı olan her tarafta tarımı yapılabilirÜretimde en büyük paya sahip bölgemiz İç Anadoludur
SANAYİ BİTKİLERİ
TÜTÜN
Kıraç arazilerde yetişebilir Birincil yetişme döneminde su isterDaha sonra mutlaka kuraklık olmalı Tüm bölgelerimizde tarımı yapılabilir Ancak nitelikli tütün yetiştirilmesi amacıyla ekimalanları devlet göre sınırlandırılmıştır Üretimde 1 Ege Bölgesidir ( Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Denizlive Uşak çevresi)2 GDoğu Anadolu Bölgesi 3Karadeniz Bölgesidir
ŞEKER PANCARI
Yurdumuzda tarımı 1925 yılında Uşak'ta başlamıştır (ilkfabrika Uşak'ta 1926 yılında kuruldu) Bugün fabrikaların kurulduğu bitmiş tarımı yapılmaktadır Belirtilen iklim ve toprakisteği yoktur Sulama imkanı olan tekrar tarımı yapılabilir Üretimde 1 İç Anadolu Bölgesidir** Şeker pancarı tarladan söküldükten daha sonra kısa bir zaman sonra işlenmesi gerektiğinden tarımı fabrikalar çevresinde yapılırKeza pancar küspesi hayvan yemi olarak kullanıldığı için buralarda besi hayvancılığı da gelişmiştir*** Kıyı bölgelerimizde tarımı yapılmaz Sebebi buralarda dahafazla gelir getiren ürünlere öncelik verilmesidir
PAMUK
Alüvyal toprakları sever Hem yüksek sıcaklığa ihtiyaçduyar Yetişme döneminde bol su, hasat döneminde kuraklık gerekir Üretimde 1 Güneydoğu Anadolu Bölgesir (maksimum ŞUrfa Çevresi)Gap ile birlikte tarımı hızla gelişmektedir 2 Ege Bölgesi (kıyıdaki tüm çökme ovalarında), 3 Akdeniz Bölgesi(ilk önce Adana almak üzere Hatay, İçel, Antalya Çevresi), Hem Marmara Bölgesinde Balıkesir, Bursa ve Çanakkale çevresi ileDoğu Anadolu Bölgesinde etrafı dağlarla cepheli çukur alanlardatarımı yapılır(Elazığ ve Iğdır çevresi)
NEHIR
Tropikal iklim bitkisidir Bol ve düzenli yağış ister Bulutlu günsayısı artı olmalıdır Kışlar ılık geçmelidir Yurdumuzda en iyi yetişme şartlarını Doğu Karadeniz Bölümünde bulmuşturBugün Rize ilk kez olmak üzere Ordu'dan Gürcistan sınırına değin olan kıyı kesimde tarımı yapılmaktadır Yurdumuzda çay tarımıCumhuriyetin ilanından sonradan başlamıştır (1924) Nehir tarımının tamamı Karadeniz bölgesindedir
HAŞHAŞ
Doğu Karadeniz kıyıları hariç bütün bölgelerimizde tarımıyapılabilir Oysa uyuşturucu elde edildiği için üretimi devlet kontrolündedir Bugün öncelikle Afyon edinmek üzere Kütahya, Uşak,Denizli, Burdur, Isparta, Konya çevresinde tarımı yapılır Gıda sanayisinde ve tıpta narkoz yapımında kullanılır Son yıllarda tütün bitkisine altarnatif bitki olsun diye Manisa'nın kırsal kesimlerinde (Gördes, Demirci, Kula ,Selendi gibi) haşhaş tarımına izin edilimiştir
KETEN KENEVİR
Lifleri dokuma sanayisinde,ip ve halat yapımında kullanılırYurdumuz üretiminin tamamına yakını Karadeniz Bölgesindenkarşılanır Ilk Olarak Kastamonu edinmek üzere Samsun ,Amasya ve Çorumçevresinde tarımı yapılırEge Bölgesinde ise kütahyaçevresinde tarımı yapılmaktadırKenevirden uyuşturucu elde edildiğinden üretimi devlet kontrolündedir
YAĞ BİTKİLERİ
GÜNEBAKAN
Birincil yetişme döneminde su , hasat döneminde kuraklık ister Bundan nedeniyle Doğu Karadeniz kıyıları hariç tüm bölgelerimizde sulandırma ile tarımı yapılır Üretimde 1 Marmara Bölgesi (Ergene Bölümü) 2 Karadeniz Bölgesi (Orta Karadeniz) 3 İç Anadolu Bölgesi'dir *** Son yıllarda Akdeniz ve Ege Bölgelerinde tarımı çabucak gelişme göstermektedir Sebebi pamuk bitkisine tarafından daha az masraflı olmasıdır
ZEYTİN
Akdeniz iklim bitkisidir Oysa Akdeniz Bölgesinde tarımı artı gelişmemiştir Daha fazla gelir getiren ürünlere öncelik tanınmasından dolayı Bugün üretimde 1 Ege Bölgesi (Kıyı Ege Bölümündeki ova ve kenarlarında Manisa, Aydınlatılmış, İzmir, Muğla , Denizli çevresi) 2 Marmara BölgesiGüney Marmara kıyıları (en kaliteli sofralık zeytin bu bölgeden Gemlik çevresinden elde edilir) 3 Akdeniz Bölgesi (Antalya çevresi en fazla) Ayrıca Doğu Karadeniz'de Çoruh vadi oluğunda (Artvin) ve Goğu Anadolu Bölgesi'nde GAntep çevresinde tarımı yapılır Zeytinin devirli imal özelliğinden dolayı; üretim bir yıl pozitif, bir yıl azdır Dünya zeytin üretiminde İtalya , İspanya ve Yunanistan'dan sonradan 4 sıradayız
SOYA FASULYESİ
Önceleri daha çok Doğu Karadeniz'de OrduGiresun çevresinde tarımı yapılırdı 1982 yılından sonradan yağ sanayisinde kullanılmaya başlanılınca tarımı Akdeniz Bölgesinde çabuk gelişmiştir Kısa sürede geliştiği için bölgede ikinci mahsul olarak yetiştirilir Adana ilk kez olmak üzere İçel, Hatay çevresinde tarımı gelişmiştir Türkiye üretiminin % 92 'sini Akdeniz Bölgesi karşılar
YER FISTIĞI
Akdeniz iklim şartlarında iyi yetişmektedir maksimum tarımı bu bölgede Adana çevresinde gelişmiştir(%91) Ayrıca GDoğu Anadolu Bölgesinin batısında, Ege Bölgesi'nde Muğla Manisa ve Açık Fikirli çevresi, G Marmara Bölümü'nde Balıkesir, Çanakkale çevresinde tarımı yapılır Çerez olarak tüketildiği gibi yağ da elde edilir
SUSAM
Sıcak iklim bitkisidir Yurdumuzda ilk kez GDoğu Anadolu Bölgesi almak üzere Akdeniz ve Ege Bölgelerinde tarımı yapılır Yağ elde edilir Keza helva yapımında kullanılır *
TARIMIN TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ ÖNEMİ
Türkiye nüfusunun yaklaşık yarısı geçimini tarımdan sağlarFabrikaların çoğunluğunun çiğ maddesi tarımdan sağlanırEn kayda değer iç ticaret kaynağımız tarımdırÜlkemizin ihracatında kayda değer rol oynarMilli gelirin takriben %27si tarımdan sağlanır
TARIMDA VERİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Sulama
Gübreleme
Tohum ıslağı
Makineleşme
Toprak bakımı
İlaçlama ve zirai uğraş
PazarlamaTarımı destekleyen kuruluşlar
TARIM METODLARI
Nadas(kuru) tarım
Ekstansif(yaygın) tarım
İntansif(yoğunince) tarım
TARIM ÜRÜNLERİ
BUĞDAY
Ilk yetişme döneminde (ilkbaharda) yağış ister Olgunlaşma vehasat döneminde kuraklık gerekirBu özelliğinden dolayı Karadenizkıyılarında tarımıyapılamaz Hem düşük sıcaklılardandolayı Doğu Anadolu Bölgesinin yüksek yerlerinde tarımı yapılamaz Bunların dışarıda tüm bölgelerimizde tarımıyapılabilirBuğday üretimi iklimdeki karasızlıktan dolayı bazı yıllar artarken, bazı yıllar düşer Üretimin azami olduğu bölgemizİç Anadolu Bölgesidir İl olarak en fazla Konya,Ankara ve Adana'dır
ARPA
Soğuğa ve sıcağa dayanıklıdır Bundan dolayı buğdayınyetişebildiği her tarafta yetişir Hem düşük sıcaklıktandolayı buğdayın yetişemediği DoğuAnadolu'nun yüksek yerlerinde de tarımı yapılabilir Üretim azami İç AnadoluBölgesinde gerçekleşir
MISIR
Yetişme döneminde bol su ister Bundan dolayı yurdumuzda sulamaimkanı olan tüm yeniden tarımı yapılabilir Yağ elde edilmeye başlandıktan sonra tarımı Akdeniz Bölgesinde hızlagelişmiştir Bugün darı üretimimizin yarısına yakını Akdeniz Bölgesinden elde edilir (Adana çevresi öncelikle gelir) Üretimde 2alan Karadeniz Bölgesidir (Buğdayın yerine tarımı yapılmaktadır) Bölge halkının esas beslenme maddesi olduğundanticarette değeri yoktur
ÇELTİK (PİRİNÇ)
Çeltik birincil çimlenme döneminde bol su ister Hasat dönemindekuraklık gerekir Yurdumuzun sıcaklık şartları çeltik tarımına elverişlidir Lakin su sorunu vardır Bu sebeple tarımı akarsukenarlarında gelişmiştir Çeltik tarım alanlarında sivrisinek fazla geliştiğinden ekim alanları devletin kontrolündedir (yerleşimbirimleri çevresinde tarımına müsaade edilmemektedir Üretimde en büyük paya sahip bölgemiz Marmara Bölgesidir BaştaEdirne ilimiz gelmektedir Ayrıca Balıkesir , Çanakkale ve Bursa çevrelerinde de tarımı yapılırÜretimde ikinci alan Karadeniz Bölgesidir Ilk Kez Samsun olmak
üzere, Çorum, Sinop, Kastamonu çevresinde tarımı gelişmiştirAkdeniz bölgesinde Silifke ve Amik ovaları kayda değer çeltik ekim alanıdırÜretimimiz yeterli olmadığından ithal etmekteyiz
ÇAVDAR
Serin yayla iklimi ister Yem sanayisinde kullanılır En fazlatarımı İç Anadolu Bölgesinde gelişmiştir
BAKLAGİLLER
NOHUT
Birincil yetişme döneminde yağış ister Hasat döneminde kuraklıkgerekir Yurdumuz iklim şartları başlıca nohut tarımına elverişlidir maksimum tarımı İç Anadolu Bölgesindeyapılmaktadır Bu bölgemizi Akdeniz ve Ege Bölgeleri takip
etmektedir
MERCİMEK
Kuraklığa dirençli olduğu için azami tarımı G DoğuAnadolu Bölgesinde gelişmiştir Mercimek üretimimizin yarıdan fazlası bu bölgeden karşılanır (kırmızı mercimek) Üretimdeikinci bölgemiz İç Anadolu Bölgesidir(yeşil mercimek)
FASULYE
Yurdumuzda sulama imkanı olan her tarafta tarımı yapılabilirÜretimde en büyük paya sahip bölgemiz İç Anadoludur
SANAYİ BİTKİLERİ
TÜTÜN
Kıraç arazilerde yetişebilir Birincil yetişme döneminde su isterDaha sonra mutlaka kuraklık olmalı Tüm bölgelerimizde tarımı yapılabilir Ancak nitelikli tütün yetiştirilmesi amacıyla ekimalanları devlet göre sınırlandırılmıştır Üretimde 1 Ege Bölgesidir ( Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Denizlive Uşak çevresi)2 GDoğu Anadolu Bölgesi 3Karadeniz Bölgesidir
ŞEKER PANCARI
Yurdumuzda tarımı 1925 yılında Uşak'ta başlamıştır (ilkfabrika Uşak'ta 1926 yılında kuruldu) Bugün fabrikaların kurulduğu bitmiş tarımı yapılmaktadır Belirtilen iklim ve toprakisteği yoktur Sulama imkanı olan tekrar tarımı yapılabilir Üretimde 1 İç Anadolu Bölgesidir** Şeker pancarı tarladan söküldükten daha sonra kısa bir zaman sonra işlenmesi gerektiğinden tarımı fabrikalar çevresinde yapılırKeza pancar küspesi hayvan yemi olarak kullanıldığı için buralarda besi hayvancılığı da gelişmiştir*** Kıyı bölgelerimizde tarımı yapılmaz Sebebi buralarda dahafazla gelir getiren ürünlere öncelik verilmesidir
PAMUK
Alüvyal toprakları sever Hem yüksek sıcaklığa ihtiyaçduyar Yetişme döneminde bol su, hasat döneminde kuraklık gerekir Üretimde 1 Güneydoğu Anadolu Bölgesir (maksimum ŞUrfa Çevresi)Gap ile birlikte tarımı hızla gelişmektedir 2 Ege Bölgesi (kıyıdaki tüm çökme ovalarında), 3 Akdeniz Bölgesi(ilk önce Adana almak üzere Hatay, İçel, Antalya Çevresi), Hem Marmara Bölgesinde Balıkesir, Bursa ve Çanakkale çevresi ileDoğu Anadolu Bölgesinde etrafı dağlarla cepheli çukur alanlardatarımı yapılır(Elazığ ve Iğdır çevresi)
NEHIR
Tropikal iklim bitkisidir Bol ve düzenli yağış ister Bulutlu günsayısı artı olmalıdır Kışlar ılık geçmelidir Yurdumuzda en iyi yetişme şartlarını Doğu Karadeniz Bölümünde bulmuşturBugün Rize ilk kez olmak üzere Ordu'dan Gürcistan sınırına değin olan kıyı kesimde tarımı yapılmaktadır Yurdumuzda çay tarımıCumhuriyetin ilanından sonradan başlamıştır (1924) Nehir tarımının tamamı Karadeniz bölgesindedir
HAŞHAŞ
Doğu Karadeniz kıyıları hariç bütün bölgelerimizde tarımıyapılabilir Oysa uyuşturucu elde edildiği için üretimi devlet kontrolündedir Bugün öncelikle Afyon edinmek üzere Kütahya, Uşak,Denizli, Burdur, Isparta, Konya çevresinde tarımı yapılır Gıda sanayisinde ve tıpta narkoz yapımında kullanılır Son yıllarda tütün bitkisine altarnatif bitki olsun diye Manisa'nın kırsal kesimlerinde (Gördes, Demirci, Kula ,Selendi gibi) haşhaş tarımına izin edilimiştir
KETEN KENEVİR
Lifleri dokuma sanayisinde,ip ve halat yapımında kullanılırYurdumuz üretiminin tamamına yakını Karadeniz Bölgesindenkarşılanır Ilk Olarak Kastamonu edinmek üzere Samsun ,Amasya ve Çorumçevresinde tarımı yapılırEge Bölgesinde ise kütahyaçevresinde tarımı yapılmaktadırKenevirden uyuşturucu elde edildiğinden üretimi devlet kontrolündedir
YAĞ BİTKİLERİ
GÜNEBAKAN
Birincil yetişme döneminde su , hasat döneminde kuraklık ister Bundan nedeniyle Doğu Karadeniz kıyıları hariç tüm bölgelerimizde sulandırma ile tarımı yapılır Üretimde 1 Marmara Bölgesi (Ergene Bölümü) 2 Karadeniz Bölgesi (Orta Karadeniz) 3 İç Anadolu Bölgesi'dir *** Son yıllarda Akdeniz ve Ege Bölgelerinde tarımı çabucak gelişme göstermektedir Sebebi pamuk bitkisine tarafından daha az masraflı olmasıdır
ZEYTİN
Akdeniz iklim bitkisidir Oysa Akdeniz Bölgesinde tarımı artı gelişmemiştir Daha fazla gelir getiren ürünlere öncelik tanınmasından dolayı Bugün üretimde 1 Ege Bölgesi (Kıyı Ege Bölümündeki ova ve kenarlarında Manisa, Aydınlatılmış, İzmir, Muğla , Denizli çevresi) 2 Marmara BölgesiGüney Marmara kıyıları (en kaliteli sofralık zeytin bu bölgeden Gemlik çevresinden elde edilir) 3 Akdeniz Bölgesi (Antalya çevresi en fazla) Ayrıca Doğu Karadeniz'de Çoruh vadi oluğunda (Artvin) ve Goğu Anadolu Bölgesi'nde GAntep çevresinde tarımı yapılır Zeytinin devirli imal özelliğinden dolayı; üretim bir yıl pozitif, bir yıl azdır Dünya zeytin üretiminde İtalya , İspanya ve Yunanistan'dan sonradan 4 sıradayız
SOYA FASULYESİ
Önceleri daha çok Doğu Karadeniz'de OrduGiresun çevresinde tarımı yapılırdı 1982 yılından sonradan yağ sanayisinde kullanılmaya başlanılınca tarımı Akdeniz Bölgesinde çabuk gelişmiştir Kısa sürede geliştiği için bölgede ikinci mahsul olarak yetiştirilir Adana ilk kez olmak üzere İçel, Hatay çevresinde tarımı gelişmiştir Türkiye üretiminin % 92 'sini Akdeniz Bölgesi karşılar
YER FISTIĞI
Akdeniz iklim şartlarında iyi yetişmektedir maksimum tarımı bu bölgede Adana çevresinde gelişmiştir(%91) Ayrıca GDoğu Anadolu Bölgesinin batısında, Ege Bölgesi'nde Muğla Manisa ve Açık Fikirli çevresi, G Marmara Bölümü'nde Balıkesir, Çanakkale çevresinde tarımı yapılır Çerez olarak tüketildiği gibi yağ da elde edilir
SUSAM
Sıcak iklim bitkisidir Yurdumuzda ilk kez GDoğu Anadolu Bölgesi almak üzere Akdeniz ve Ege Bölgelerinde tarımı yapılır Yağ elde edilir Keza helva yapımında kullanılır *