iltasyazilim
FD Üye
Türkiyede Yer Alan Endemik Ot Gibi Yaşama
Türkiye'deki Endemik Bitki Türleri
Yurdumuzdaki Endemik Bitki Çeşitleri
Kazdağında orman meydana getiren Kazdağı göknarı (Abies equitrojani), Eğridir güneyindeki Kasnak meşesi (Quercus vulcanica), KöyceğizDalaman aralarında yaygın olan Sığla veya Jurnal ağacı ve ormanları (Liquidambar orientalis), Beşparmak Dağları (Ege bölümü)ndaki Kral eğreltisi (Osmunda regalis) ile Datça yarımadasında bulunan Datça hurması (Phoneix theophrasti)dır
ülkemiz, ayrıca çeşitli familyalara ait ayrıca de endemikler yönünden de fazla zengindir
Türkiye ’de yetişen endemik türler tabiatta, fazla otlatma, yangın, bilinçsiz kesim, söküm,ıslah çalışmaları, yapılaşma, şehirleşme ve herbisit kullanımı gibi çeşitli tehlikelerle karşısında karşıyadırBu negatif faktörler kimi vakit bitkinin yok olmasına ve bir anlamda yer yüzünde ortadan kalkması anlamına gelmektedir
Kaz dağı göknarı:
Türkiye ’de sadece Kazdağı ’nda yetişen endemik bir göknar alt türü 30 metreye kadar boylanabilir Tomurcukları bol reçinelidir
İğne yapraklı uzun sürgünler üzerinde bir bir ışığa yönelik olarak tarak şeklinde dizilmişlerdiYaprağın üstteki yüzü hafif olukludur, alt yüzünde ise iki tane belirgini gümüşi renkte beyaz stoma bandı bulunur İğne yapraklar sürgünler üstünde uzun vakit, 710 yıl kalır
Kasnak meşesi
2530 m boya ulaşabilen geniş ve yaygın tepeli bir meşe odunu türü
Genç sürgünler sarımtrak ya da kırmızımtrak olup, önceleri tüylü daha sonraları çıplaktır Tomurcuklar büyük yumurta şeklinde kahverengi kırmızı, tüysüzdür Tomurcuk pullarının kenarları kirpiklidir
Yapraklar sürgünler üzerinde epeyce kesik kesik dizilmiştir Yaprak ayası zıt yumurta ya da eliptik biçimli, dip tarafı çarpıktır Yaprakların daha alçak yüzü basık ve yıldız tüylüdür Üstteki yüzü çıplak ve koyu yeşildir Bardak çok bariz ve yarımküre şeklindedir
Endemik bir türdürKütahya, Konya, Afyon, Isparta, Eğirdir yörelerinde bulunur 13001800 m yükseltilere kadar çıkabilir
Datça hurması
Datça Hurması, Datça Yarımadasında batıdoğu yönünde uzanan sıradağların kuzey ve güney aklanlarında elde etmek üzere, iki farklı yörede bulunmaktadır
Datça Hurması bu aklanda küme ve guruplar halinde ya da tekil olarak da geniş bir alanda yayılış yapmakta ve yayılış sahilden 300350 m yükseltiye dek ulaşabilmektedir
Kuzeyi kapalı, sıcak, deniz etkisi altındaki vadi tabanlarının uygun kısımları ile deniz kenarındaki kum ve çakıl üzerinde yer almaktadır takriben 10 m boyunda olup Datça ’da 1015 m boylara ulaşabilmektedir
Sığla ağacı
2540 m ’ye kadar boylanan yaprak döken kalın dallı ve geniş tepeli bir ağaçtır Ilk bakışta çınara aynı Yaşlandıkça, kabuğu koyulaşır ve derin çatlaklı bir görünüm alır
Çiçekler küçüktür Çiçek kurulu 12 cm çapında olup küre şeklinde fazla sayıda çiçek kümesini bulundurur Meyve 24 cm çapında çok sayıda kapsülden oluşur
Istranca meşesi:
25 m ’ye değin boylanabilen düzgün gövdeli bakımlı tepeli bir ana kapı türüdür Beden kabuğu uyumlu aralıklarla çataklıdır Yapraklar zıt yumurta biçimindedir 710 civarında yaprak damarı bulunur Damarlar birbirine paraleldir
Her iki yüzüde çıplaktır Daha Alçak yüzünde basit ya da yıldız tüyler bulunur Meyve sapı 27 cm uzunluğundadır Bir sapta 34 tane meyve bulunur
RELİK (RELİKT) BİTKİ: (Relikt Plant): Kalıntı, vaktiyle kalma, günümüze gelme…Paleoklimatik koşullarda yetişerek yaygın bir koşul bölge, fakat iklim koşullarının değişmesi üzerine günümüzde zorlukla yaşamını sürdüren bitki toplulukları ve bunların üyeleri
Örneğin, Karadeniz Bölgesinde yer yer kıyı kuşağında ve ve peşinde oluklarda bulunan Akdeniz bitki toplulukları, daha önce bu bölgeye Akdeniz iklim koşulları baskın iken yerleşmişler; oysa, günümüz koşulları aşağı da yetişmelerini sınırlı olarak sürdürme olanağı bulmuşlardır Güneybatı Anadolu ’da Köyceğiz, Marmaris dolaylarında minik ormanlar yaratıcı Sığla (Günlük) ağacı (Liquidambar Orientalis) de relik bitki özelliği göstermektedir
Ihlamur
Boyları 2030 m ’ye dek ulaşabilir Büyüklüğü 510 cm aralarında değişen yaprakları genel olarak kalp biçiminde ve eğri, kenarları dişli ve uzun saplıdır
Sarkık çiçek demetleri sarımtırak bir renge ve karakteristik bir kokuya sahiptir Fazla geç açan bu çiçekler (HaziranTemmuz) kurutularak çay gibi içilir
Kestane
Kuzey Anadolu ve Marmara Bölgesi ’nde yayılış gösterir Türkiye ’de doğal olarak yetişen tek kestane türü olan “Anadolu kestanesi 30 m badana erişebilen, geniş tepeli bir ağaçtır Ülkemizde 25278 hektar koru, 3614 hektar baltalık kestane ormanı bulunmaktadır
Gençken düzgün olan vücut kabukları yaşlandıkça çatlaklı bir görünüm alır Mızraksı yapraklarının kenarları barbar dişlidir Çiçekleri kayda değer bir bal kaynağı olan kestanenin meyvesi de idareli değere sahiptir
Ladin
Kuzey yarıkürenin ılıman ve soğuk bölgelerinde yayılış gösteren ladinin 40 değişik türü ve bu türlere ait varyete ve formları vardır Uzakta bakıldığında göknara benzese de piramide aynı tepesi ve sarkık dalları ile ondan ayırt edilebilir Boyu 4050 m ’ye dek ulaşabilir İğne yaprakları kısa, sivri uçlu ve kesitli dört köşedir
Olgunlaşmış kozalağının pulları dağılmaz
Ülkemizde Doğu Karadeniz dağlarının denize bakan yüksek kesimlerinde saf ya da girift ormanlar kuran türü Doğu ladinidir (P Orientalis, Y) Ülkemizde 146300 hektar saf Ladin ormanı bulunmaktadır
Kızılağaç
Trakya, Marmara çevresi, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz ’de saf ve karışık olarak yayılış gösteren kızılağaç, boyu 20 m ’yi aşabilen, esmer kabuklu, seyrek dallı bir ağaçtır Daha çok serin bölgelerde ve nemli dere yataklarının bulunduğu yerlerde görülür
Ülkemizde 66357 hektar koru, 297 hektar baltalık kızılağaç ormanı bulunmaktadır Uzunluğu 49 cm genişliği 37 cm aralarında değişen zıt yumurta biçimli ve testere dişli yaprakları vardır Köklerinde bulunan, havanın hür azotunu bağlayan yumrular nedeniyle toprakları azotça zenginleştirir
ardıç
Sürüngen çalılardan büyük ağaçlara dek çok dağıtılmış türleri olan ardıç, adeta bütün bölgelerimiz yüksek dağlık kesimlerinde doğal yayılış gösterir
Bazıları servi gibi pul yapraklara, bazıları da batıcı iğne yapraklara sahiptir
Göknar
40m ’ye dek boylanabilen göknarlar, kendine özgü formu, vücut kabuğu iğne yaprakları ve hatta kokusu ile Çamgiller familyasının öteki türlerinden ayırt edilebilir
Yapraklarının daha alçak yüzeyinde beyaz çizgiler vardırKozalaklar sonbaharda olgunlaşınca pulları dökülür Ülkemizde 213652 hektar saf göknar ormanı bulunmaktadır
Karaçam
Tüm kıyı bölgelerimizin dağlık kesimlerinde saf ya da girift ormanlar kurar, hatta stebe kadar sokulurÜlkemizde 2527685 hektar saf karaçam ormanı bulunmaktadır
Gövdesinin ve dallarının kalınlığı, gri ve derin çatlaklı kabuğu, iğne yapraklarının koyu yeşil rengi ile öteki çam türlerinden ayrılır3035 m ’ye dek boylanabilir *
Türkiye'deki Endemik Bitki Türleri
Yurdumuzdaki Endemik Bitki Çeşitleri
Kazdağında orman meydana getiren Kazdağı göknarı (Abies equitrojani), Eğridir güneyindeki Kasnak meşesi (Quercus vulcanica), KöyceğizDalaman aralarında yaygın olan Sığla veya Jurnal ağacı ve ormanları (Liquidambar orientalis), Beşparmak Dağları (Ege bölümü)ndaki Kral eğreltisi (Osmunda regalis) ile Datça yarımadasında bulunan Datça hurması (Phoneix theophrasti)dır
ülkemiz, ayrıca çeşitli familyalara ait ayrıca de endemikler yönünden de fazla zengindir
Türkiye ’de yetişen endemik türler tabiatta, fazla otlatma, yangın, bilinçsiz kesim, söküm,ıslah çalışmaları, yapılaşma, şehirleşme ve herbisit kullanımı gibi çeşitli tehlikelerle karşısında karşıyadırBu negatif faktörler kimi vakit bitkinin yok olmasına ve bir anlamda yer yüzünde ortadan kalkması anlamına gelmektedir
Kaz dağı göknarı:
Türkiye ’de sadece Kazdağı ’nda yetişen endemik bir göknar alt türü 30 metreye kadar boylanabilir Tomurcukları bol reçinelidir
İğne yapraklı uzun sürgünler üzerinde bir bir ışığa yönelik olarak tarak şeklinde dizilmişlerdiYaprağın üstteki yüzü hafif olukludur, alt yüzünde ise iki tane belirgini gümüşi renkte beyaz stoma bandı bulunur İğne yapraklar sürgünler üstünde uzun vakit, 710 yıl kalır
Kasnak meşesi
2530 m boya ulaşabilen geniş ve yaygın tepeli bir meşe odunu türü
Genç sürgünler sarımtrak ya da kırmızımtrak olup, önceleri tüylü daha sonraları çıplaktır Tomurcuklar büyük yumurta şeklinde kahverengi kırmızı, tüysüzdür Tomurcuk pullarının kenarları kirpiklidir
Yapraklar sürgünler üzerinde epeyce kesik kesik dizilmiştir Yaprak ayası zıt yumurta ya da eliptik biçimli, dip tarafı çarpıktır Yaprakların daha alçak yüzü basık ve yıldız tüylüdür Üstteki yüzü çıplak ve koyu yeşildir Bardak çok bariz ve yarımküre şeklindedir
Endemik bir türdürKütahya, Konya, Afyon, Isparta, Eğirdir yörelerinde bulunur 13001800 m yükseltilere kadar çıkabilir
Datça hurması
Datça Hurması, Datça Yarımadasında batıdoğu yönünde uzanan sıradağların kuzey ve güney aklanlarında elde etmek üzere, iki farklı yörede bulunmaktadır
Datça Hurması bu aklanda küme ve guruplar halinde ya da tekil olarak da geniş bir alanda yayılış yapmakta ve yayılış sahilden 300350 m yükseltiye dek ulaşabilmektedir
Kuzeyi kapalı, sıcak, deniz etkisi altındaki vadi tabanlarının uygun kısımları ile deniz kenarındaki kum ve çakıl üzerinde yer almaktadır takriben 10 m boyunda olup Datça ’da 1015 m boylara ulaşabilmektedir
Sığla ağacı
2540 m ’ye kadar boylanan yaprak döken kalın dallı ve geniş tepeli bir ağaçtır Ilk bakışta çınara aynı Yaşlandıkça, kabuğu koyulaşır ve derin çatlaklı bir görünüm alır
Çiçekler küçüktür Çiçek kurulu 12 cm çapında olup küre şeklinde fazla sayıda çiçek kümesini bulundurur Meyve 24 cm çapında çok sayıda kapsülden oluşur
Istranca meşesi:
25 m ’ye değin boylanabilen düzgün gövdeli bakımlı tepeli bir ana kapı türüdür Beden kabuğu uyumlu aralıklarla çataklıdır Yapraklar zıt yumurta biçimindedir 710 civarında yaprak damarı bulunur Damarlar birbirine paraleldir
Her iki yüzüde çıplaktır Daha Alçak yüzünde basit ya da yıldız tüyler bulunur Meyve sapı 27 cm uzunluğundadır Bir sapta 34 tane meyve bulunur
RELİK (RELİKT) BİTKİ: (Relikt Plant): Kalıntı, vaktiyle kalma, günümüze gelme…Paleoklimatik koşullarda yetişerek yaygın bir koşul bölge, fakat iklim koşullarının değişmesi üzerine günümüzde zorlukla yaşamını sürdüren bitki toplulukları ve bunların üyeleri
Örneğin, Karadeniz Bölgesinde yer yer kıyı kuşağında ve ve peşinde oluklarda bulunan Akdeniz bitki toplulukları, daha önce bu bölgeye Akdeniz iklim koşulları baskın iken yerleşmişler; oysa, günümüz koşulları aşağı da yetişmelerini sınırlı olarak sürdürme olanağı bulmuşlardır Güneybatı Anadolu ’da Köyceğiz, Marmaris dolaylarında minik ormanlar yaratıcı Sığla (Günlük) ağacı (Liquidambar Orientalis) de relik bitki özelliği göstermektedir
Ihlamur
Boyları 2030 m ’ye dek ulaşabilir Büyüklüğü 510 cm aralarında değişen yaprakları genel olarak kalp biçiminde ve eğri, kenarları dişli ve uzun saplıdır
Sarkık çiçek demetleri sarımtırak bir renge ve karakteristik bir kokuya sahiptir Fazla geç açan bu çiçekler (HaziranTemmuz) kurutularak çay gibi içilir
Kestane
Kuzey Anadolu ve Marmara Bölgesi ’nde yayılış gösterir Türkiye ’de doğal olarak yetişen tek kestane türü olan “Anadolu kestanesi 30 m badana erişebilen, geniş tepeli bir ağaçtır Ülkemizde 25278 hektar koru, 3614 hektar baltalık kestane ormanı bulunmaktadır
Gençken düzgün olan vücut kabukları yaşlandıkça çatlaklı bir görünüm alır Mızraksı yapraklarının kenarları barbar dişlidir Çiçekleri kayda değer bir bal kaynağı olan kestanenin meyvesi de idareli değere sahiptir
Ladin
Kuzey yarıkürenin ılıman ve soğuk bölgelerinde yayılış gösteren ladinin 40 değişik türü ve bu türlere ait varyete ve formları vardır Uzakta bakıldığında göknara benzese de piramide aynı tepesi ve sarkık dalları ile ondan ayırt edilebilir Boyu 4050 m ’ye dek ulaşabilir İğne yaprakları kısa, sivri uçlu ve kesitli dört köşedir
Olgunlaşmış kozalağının pulları dağılmaz
Ülkemizde Doğu Karadeniz dağlarının denize bakan yüksek kesimlerinde saf ya da girift ormanlar kuran türü Doğu ladinidir (P Orientalis, Y) Ülkemizde 146300 hektar saf Ladin ormanı bulunmaktadır
Kızılağaç
Trakya, Marmara çevresi, Batı Karadeniz ve Doğu Karadeniz ’de saf ve karışık olarak yayılış gösteren kızılağaç, boyu 20 m ’yi aşabilen, esmer kabuklu, seyrek dallı bir ağaçtır Daha çok serin bölgelerde ve nemli dere yataklarının bulunduğu yerlerde görülür
Ülkemizde 66357 hektar koru, 297 hektar baltalık kızılağaç ormanı bulunmaktadır Uzunluğu 49 cm genişliği 37 cm aralarında değişen zıt yumurta biçimli ve testere dişli yaprakları vardır Köklerinde bulunan, havanın hür azotunu bağlayan yumrular nedeniyle toprakları azotça zenginleştirir
ardıç
Sürüngen çalılardan büyük ağaçlara dek çok dağıtılmış türleri olan ardıç, adeta bütün bölgelerimiz yüksek dağlık kesimlerinde doğal yayılış gösterir
Bazıları servi gibi pul yapraklara, bazıları da batıcı iğne yapraklara sahiptir
Göknar
40m ’ye dek boylanabilen göknarlar, kendine özgü formu, vücut kabuğu iğne yaprakları ve hatta kokusu ile Çamgiller familyasının öteki türlerinden ayırt edilebilir
Yapraklarının daha alçak yüzeyinde beyaz çizgiler vardırKozalaklar sonbaharda olgunlaşınca pulları dökülür Ülkemizde 213652 hektar saf göknar ormanı bulunmaktadır
Karaçam
Tüm kıyı bölgelerimizin dağlık kesimlerinde saf ya da girift ormanlar kurar, hatta stebe kadar sokulurÜlkemizde 2527685 hektar saf karaçam ormanı bulunmaktadır
Gövdesinin ve dallarının kalınlığı, gri ve derin çatlaklı kabuğu, iğne yapraklarının koyu yeşil rengi ile öteki çam türlerinden ayrılır3035 m ’ye dek boylanabilir *