Türkiye’nin 1.3 milyar dolar verdiği F-35’leri ABD ordusu alacak

2020 yılına ilişkin savunma bütçesinde Ankara’ya satılan uçakların geri alınması için 440 milyon dolar ayrıldı. S-400’leri münasebet gösteren Washington, köprüleri atma adımıyla makul tahlil teşebbüslerinin önünü tıkarken Kongre de ‘Türkiye’ye yaptırım’ davetiyle krize boyut kattı.

Türkiye ile ABD ortasındaki en kritik başlık haline gele S-400’ler konusunda Washington idaresinden kritik bir adım daha geldi. ABD Temsilciler Meclisi ve Senatosu’nun Silahlı Hizmetler Komiteleri, aylar süren pazarlıkların akabinde Amerikan Savunma Bakanlığı’nın 2020 yılı bütçesinde muahede sağladı.

İki komisyon da, Trump yönetimine, Rus S-400 füze savunma sistemini satın aldığı için Türkiye’ye yaptırım uygulanması daveti yaptı. Türkiye için üretilen F35’lerin ABD ordusunca alınması için bütçe ayrılan paketten Türk Akım için de yaptırım tasarısı çıktı.  



2020 Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası olarak bilinen savunma bütçesi, Senato ile Temsilciler Meclisinde değişiklik teklif edilmeden oylandıktan sonra yasalaşmak üzere ABD Lideri Donald Trump’a sunulacak. 

F-35’LER İÇİN KAYNAK AYRILDI

Yasanın Türkiye ile ilgili kısmında, Ankara’nın S-400 hava savunma sistemlerini alım süreçlerine devam ettiği gerekçesiyle Türkiye’ye F-35 uçaklarının teslim edilmemesi öngörülüyor.

Tıpkı vakitte Türkiye’ye Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırım Yoluyla Uğraş (CAATSA) Yasası kapsamında yaptırım uygulanması gerektiği tabir ediliyor.

Bütçenin, “Ulusal Savunma Stratejisi Kapsamında Modernizasyon Programları” kısmında ise Türkiye’nin F-35 uçaklarına ait bir ayrıntı yer alıyor.

Buna nazaran “Türkiye tarafından sipariş edilen uçakların alımı için 440 milyon dolarlık” fon ayrılması öngörülüyor. Bütçe raporunda, “Konferans üyeleri (Senato ve Temsilciler Meclisi Konferans komitesi), Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasını destekliyor. Bu nedenle Savunma Bakanlığı, Türkiye tarafından satın alınan tüm F-35 uçaklarının geri alınmasını destekliyor.” tabirine yer verildi.

Ayrıyeten F-35 üretim bantları olan Lot 12, 13 ve 14 kapsamında, Türkiye’nin siparişlerinin en üst düzeye çıkarılarak üretime sokulup, ABD Hava Kuvvetleri için satın alınmasına yönelik ek fon sağlanması planlanıyor. Türkiye’nin programdan çıkarılmasından ötürü ortaya çıkabilecek yedek kesim açığı için de fon sağlanması öngörülen bütçe raporunda, “Savunma Bakanı’nın Türk F-35A uçakları satın alınmadan evvel gerekli takviye ekipmanının üretildiğini ve Türk F-35A uçaklarının ABD Hava Kuvvetleri F-35A filosuna entegre edilecek formda yapılandırıldığını teyit etmesini gerektiren bir karar eklenmesi öngörülüyor.” sözleri kullanıldı.  



   TÜRK AKIM’A DA YAPTIRIM

Bütçede, Rus güç ihracatına katkı sağlayan güç boru çizgilerinin inşasında çalışan birtakım gemi şirketlerine yaptırım uygulanması koşulu da getiriliyor. Raporda “Bu yasanın kanunlaşmasından sonra 60 günde ve sonraki her 90 günde Dışişleri Bakanlığı, Hazine Bakanlığına danışarak, Kuzey Akımı 2 ve TürkAkım projeleri yahut bu projelerin yerine inşa edilecek başka projelerin inşası için deniz düzeyinden 100 fit ve üzeri derinliğe boru çizgisi döşeyen gemilerin tespitine ait raporu, ilgili kongre komitelerine sunacaktır.” değerlendirmesinde bulunuldu. Bu projelere gemi sağlayan yabancı kişi ve kuruluşların da yaptırım için tespit edilmesi öngörülüyor.       

YPG YARDIMLARI AŞİKÂR DEĞİL

Raporda dikkati çeken başka bir ayrıntı ise Suriye’de “taramadan geçmiş kümelere verilen askeri yardımlara” ait tespitler oldu. ABD, her yıl savunma bütçesinde “SDG” ismini kullanan YPG başta olmak üzere kimi kümelere 500 milyon dolar civarında askeri yardım fonu ayırıyordu. 2020 bütçe raporunda, IŞİD ile çaba kapsamında Irak için 645 milyon dolar askeri dayanak fonu ayrılırken, Suriye kısmında Savunma Bakanı’nın gerekli gördüğü ölçü, yardım tipi ve verilecek kümesi Kongre’ye yazılı bildirmesi gerektiğine işaret edilerek, spesifik bir ölçü belirtilmedi.  

Raporda, yardım verilecek kümeleri “IŞİD’e karşı Suriye halkını koruyan”, “IŞİD’ten alınan toprakları koruyan”, “ABD ve müttefiklerini IŞİD, El Kural ve bağlı kümelerin tehditlerine karşı savunan” ve “IŞİD’intutuklu mensuplarını tutan gruplar” formunda tanımlandı.       



Yardımın sağlanmasına ait ise Savunma Bakanı’nın olağan vakitlerde 15 gün öncesinde, acil durumlarda ise 48 saat öncesinde Kongre’ye yazılı olarak  yardımın ölçüsü, tipi, maksadı ve verilecek kümenin isminin yanı sıra bu konuya  müdahil olacak Amerikan kuvvetlerinin sayısı ve öbür gerekli bilgileri bildirmesi öngörülüyor.

Suriye’deki kümelere sağlanacak yardımların, hafif silahlardan oluşabileceği ve bu bahiste geçmişteki sınırlamaların geçerli olduğu belirtilen raporda, Savunma Bakanı’nın kimi durumlarda muafiyet talebinde bulunabileceği de kaydediliyor. 

Karar