Türkiyenin Coğrafi Konumu konu anlatımı

Türkiyenin Coğrafi Konumu

Türkiye Kuzey Yarım Kürede, eski dünya karalarının birbirine en çok yaklaştıkları stratejik bir bölgede yer alır Buna bağlı olarak matematiksel ve özel konumu ülkenin sosyal, politik ve ekonomik durumu üstünde etkili olmaktadır


Türkiyenin Matematik Konumu

Türkiye 36° 42° Kuzey enlemleri, 26°45° Doğu boylamları aralarında yer alır Buna yan olarak;
1Türkiye dört mevsimin bariz olarak yaşandığı ılıman kuşakta yer alır
2Güneş ışınları sene içinde düz zeminlere tepede olan gelmez böylece yatay düzleme düşey duran cisimlerin gölge boyları sıfır olmaz
3Ülkenin doğusu ile batısı aralarında 76 dakikalık zaman farkı vardır

Türkiyenin Özel Konumu

Türkiyenin eski dünya karaları olan Asya ve Avrupa kıtalarında toprakları bulunur Üç tarafı denizlerle taraflı yarımada özelliği taşır Ortalama yüksekliği pozitif olup (1130 m), irtifa batıdan doğuya doğru artar Yakın jeolojik zamanda oluştuğundan kırıklı arazisi fazladır bu nedenle tektonik depremler sık görülür Maden çeşitleri fazladır Ortadoğu ve Asya petrollerine yakınlığı, boğazlara sahip olması jeopolitik önemini artırır

Türkiyeyi Çevreleyen Denizler


Karadeniz

Sularının Özellikleri

Karadeniz, bol su içeren akarsularla beslendiğinden ve bol yağışlı bir bölgede bulunduğundan su seviyesi yüksektir
Bulunduğu enlem sebebiyle suların sıcaklığı Akdeniz sularına kadar daha düşüktür
Derinlerde kükürtsü hidrojen gazının bulunması, 200 mnin altındaki derinliklerde deniz canlılarının yaşamını engeller
Tuzluluk oranı, %o 18dir

Akıntılar

Karadenizin su seviyesinin yüksek ve tuzluluk oranının düşük olması nedeniyle Karadenizden Marmara Denizine doğru bir üst sızıntı bulunmaktadır Marmara Denizinden de Karadenize dürüst alt sızıntı bulunur

Kıyı Tipi

Karadenizin Anadolu kıyıları, dağlar kıyıya paralel uzandığından genel olarak düşey ve yüksek kıyılar şeklindedir Uzunlamasına kıyı tipi özelliğindedir böylece, Anadolu kıyılarının gerçek uzunluğu ile kuş uçuşu uzunluğu arasındaki fark azdır

Marmara Denizi

Sularının Özellikleri

Marmara Denizi sularının özelliği bakımından, Akdeniz ile Karadeniz arasında bir geçiş özelliği gösterir Karadenizden olan üstteki akış sebebiyle yüzeyde %o 23 tuzluluk oranı, Akdenizden olan daha aşağı akıntının etkisiyle derinlerde %o 36 civarındadır

Akıntılar

Akdenizin tuz suları alt akış ile Karadenizin az tuz suları ise üst akıntı ile Marmara Denizi sularına karışır

Kıyı Tipi

Marmara Denizi kıyılarında ansızın artı kıyı tipi görülmektedir Örneğin, İstanbul ve Çanakkale Boğazı kıyılarında ria kıyı tipi, İzmitYalova aralarında enine kıyı tipi, kuzey kıyılarında limanlı kıyı tipi görülür

Ege Denizi

Sularının Özellikleri

Sularının özellikleri bakımından Akdenize benzerlik gösterir Tuzluluk oranı, Ege Denizinin kuzeyinde yaklaşık %o33, güneyinde ise takriben %o 37 dir

Akıntılar

Akdenizin tuz suları alt sızıntı ile Ege Denizi sularına karışmaktadır Karadenizden ise Ege Denizine içten üstteki akış bulunmaktadır

Kıyı Tipi

Ege Denizinin Edremit Kuşadası arası, dağlar kıyıya dik uzandığından enine kıyı tipindedir Güneybatı Anadolu kıyıları ise (Bodrum, Marmaris, Datça) ria tipi kıyılardır

Akdeniz

Sularının Özellikleri

Akdeniz sularının sıcaklığı diğer denizlerimizden daha yüksektir
Bulunduğu enlem sebebiyle sıcaklık ve uçup gitme fazladır Buna alt olarak, tuzluluk oranı %o 36 ilse %o 39 arasında değişir

Akıntılar

Akdenizin çok tuzlu yoğun suları dip akış ile Marmara Denizine ulaşır

Kıyı Tipi

Akdenizin Anadolu Kıyıları genlikle uzunlamasına kıyı özelliğindedir Finike Kaş arasında Dalmaçya kıyı tipi görülür

Türkiyenin Sınırları ve Komşuları

Türkiyenin kara ve deniz sınırlarının toplam uzunluğu yaklaşık 11000 kmdir Burada Türkiyenin kara sınırları ve komşuları incelenecektir

Sınırları

Türkiyenin kara sınırları takriben 2753 kmdir Irak ve İran sınırları doğal sınır özelliği taşımaktadır Diğer sınırlarımız yer yer bazı engellerden geçseler bile büyük çoğunluğu politik hudut özelliğindedir En uzun sınırımız 877 kmlik Suriye, en kısa sınırımız 18 kmlik Nahçıvan sınırıdır

Komşuları

Asya ile Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan bir köprü özelliğindeki Türkiye, Asyada Gürcistan, Ermenistan, Nahçıvan, İran, Irak, Suriye, Avrupada Yunanistan ve Bulgaristan ile hudut komşusudur

Türkiyenin Coğrafi Bölgeleri

Türkiyenin bölgelerini incelerken öncelikle bazı kavramların bilinmesi gerekir Bunlar coğrafi bölge, coğrafi birim ve yöredir
Coğrafi Alan : Taşıdığı belirtilen Coğrafi özellikleri ile çevresinden ayrılan, kendi içinde benzerlik bildiren en geniş coğrafi birimdir Coğrafi bölgelerin sınırları belirlenirken doğal koşullar, sosyal ve hesaplı özellikler esas alınır
Coğrafi Birim : Bir coğrafi bölge içinde doğal şartlar, sosyal ve hesaplı özellikler bakımından farklılık belirten küçük birimlerdir
Yöre : Bölüm içerisinde ayrı özelliklere sahip, bölümden daha ufak birimlerdir Iğdır Yöresi, Göller Yöresi, Menteşe Yöresi gibi

Türkiyenin Coğrafi Bölgeleri

Ülkemiz 1941 yılında toplanan Birinci Coğrafya Kongresinde 7 coğrafi bölgeye ve 21 bölüme ayrılmıştır Bunlar,

1Karadeniz Bölgesi
2Marmara Bölgesi
3Ege Bölgesi
4Akdeniz Bölgesi
5İç Anadolu Bölgesi
6Doğu Anadolu Bölgesi
7Güneydoğu Anadolu Bölgesi *