Turkiyenin Ekonomik Faaliyetleri,Turkiyedeki Ekonomik Faaliyetler

Yurdumuzdaki ekonomik faaliyetler
Turkiyedeki ekonomik faaliyetler nelerdir


Ekonomi: Bir toplumun gecimini ve yaşamını surdurmesi icin yapılan işlerin tamamıdır Ekonomik faaliyetler arasında tarım, hayvancılık, madencilik, sanayi, ticaret, turizm sayılabilir

1 Tarım Turkiye, ceşitli iklimlere ve yer şekillerine sahip olduğu icin cok ceşitli urunler yetiştirebilen onemli bir tarım ulkesidir Yurdumuz yetiştirdiği urunler nedeniyle, dunyanın kendi kendini besleyebilen sayılı ulkeler arasında yer alır Ulkemizde, nufusun yarısı kırsal kesimde yaşar ve aktif nufusumuzun da yarısı gecimini tarımdan sağlar Tarımın ulkemiz ekonomisindeki bir diğer onemi ise ceşitli sanayi kollarının ham maddesini oluşturması ve ihrac edilmeleridir ihrac ettiğimiz tarım urunleri arasında fındık, zeytin, uzum, incir, turuncgiller, tutun, pamuk sayılabilir

2 Hayvancılık Ulkemizde, kırsal kesimde ceşitli tarım urunlerinin yetiştirilmesinin yanı sıra hayvancılık da yapılır Doğu Anadolu Bolgesi ’nde sert tabiat şartları nedeniyle hayvancılık en onemli ekonomik faaliyeti oluşturur Hayvanların et ve sutunden yararlanıldığı gibi deri ve yunu de sanayide ham madde olarak kullanılır Hayvancılıktan daha fazla verim alabilmek icin hayvan soylarının ıslah edilmesi, cayır ve mera hayvancılığı yerine modern ahır hayvancılığının yapılması gerekir Buyukbaş hayvancılık: Cayır ve otlakların geniş yer kaplaması nedeniyle daha cok Karadeniz Bolgesi ’nin Doğu Karadeniz Bolumu ile Doğu Anadolu Bolgesi ’nin Erzurum Kars Bolumu ’nde yapılır Kucukbaş hayvancılık: Ulkemizde genelde kucukbaş hayvancılık yapılır Bozkır (step) bitki ortusunun gorulduğu, duzluk veya hafif eğimli yamaclar kucukbaş hayvancılık icin elverişlidir İc Anadolu, Guneydoğu Anadolu, Marmara Bolgesi ’nde Ergene havzası kucukbaş hayvancılığın yapıldığı en onemli yerlerdir Arıcılık: Ulkemizde ceşitli bitki ortulerinin gorulmesi nedeniyle arıcılığa elverişlidir Arıcılık butun bolgelerimizde yapılmakla birlikte Ege Bolgesi ’nde daha yoğun ve modern olarak yapılır Balı il unlu yerler arasında; Muğla, Antalya, Rize, Kars, Erzurum, Konya, Hakkari sayılabilir İpek bocekciliği: ipek boceği denilen tırtıl, dut ağacının yaprağı ile beslenir, ipek bocekciliği en cok Marmara Bolgesi ’nin Guney Marmara Bolumu ’nde (Bursa, Gemlik, Balıkesir, Bilecek) ve İstanbul ’da yapılır Kumes hayvancılığı: Ulkemizin kırsal kesimindeki hemen her yerinde ekonomik değeri olmayan kumes hayvancılığı yapılır Fakat onemli olanı son yıllarda gelişen buyuk şehirlerin yakınında kurulan tavuk ciftlikleridir Bunlar buyuk kentlerin hem et hem de yumurta ihtiyacını sağlar Kumes hayvancılığı en cok Marmara ve Ege Bolgesi ’nde yapılır

3 Su Urunleri Ulkemiz uc tarafının denizlerle cevrili olması, bircok sayıda gol ve akarsuya sahip olması nedeniyle zengin bir su urunleri potansiyeline sahiptir Ancak balıkcılık gelişmemiştir Balıkcılığın gelişmesini engelleyen nedenler; 1 Acık deniz balıkcılığının yapılmaması, 2 Denizlerimizin kirlenmesi, 3 Yanlış avlanma nedeniyle balık miktarı ve cinslerinin azalması, 4 Balıkcılıkla uğraşan nufusun azlığı, 5 Pazarlama ve değerlendirme icin yeterli tesislerin olmamasıdır Balıkcılık bakımından en verimli denizimiz Karadeniz ’dir Denizlerimizde en cok avlanan balıklar arasında hamsi, istavrit, palamut yer alır Son yıllarda ulkemizde, ceşitli buyuklukte bulunan tesislerdeki havuzlarda balıkların coğaltılması yoluyla yapılan kultur balıkcılığı da gelişmektedir 4 Orman Urunleri Turkiye ’nin sahip olduğu tabiat şartları nedeniyle % 80′den fazlasının ormanlarla kaplı olması gerekirken bu oran % 25′tir Turkiye ’de ormanların az olmasının nedenleri şunlardır; 1 Turkiye ’nin eski bir yerleşim alanı olması nedeniyle savaşlar ve gocler sırasında ormanların tahrip edilmesi 2 Tarla acmak, hayvan otlatmak ve odun ihtiyacını karşılamak icin ormanların tahrip edilmesi 3 Orman yangınları

Ormanların faydaları:
1 Hava kirliliğini onler
2 Erozyonu engeller
3 Urunlerinden yararlanılır Kağıt, seluloz ve kereste gibi ceşitli sanayi kollarında kullanılır Ayrıca recine, sığla yağı, kozalak vb cok sayıda yan urunleri bulunur
4 Ceşitli hayvanlara barınak oluşturur
5 Yuzeysel akışı ve selleri engeller
6 Yer altı su miktarını arttırır

Ormanların korunması icin alınması gereken onlemler:
1 Orman yangınları onlenmelidir
2 Usulsuz ağac kesimlerine engel olunmalıdır
3 Ormanlara zarar veren hayvanların (ozellikle, kıl kecileri) ormanlardan uzaklaştırılması gerekir
4 Yanan veya kesilen ağacların yerine yenilerinin dikilmesi gerekir
5 Yakıt olarak odun kullanımı azaltılmalıdır
6 Cocuklarımız başta olmak uzere herkes ormanın yararları ve korunması gerektiği konusunda bilinclenmen ve gerekli eğitimi almalıdır

5 Madenler ve Enerji Kaynakları Maden: Yer altından cıkartılan ve ekonomik değeri olan yer altı zenginlikleridir Ulkemizde bulunan başlıca madenlerimiz ve cıkartıldığı en onemli yerler şunlardır: Demir: Sivas (Divriği), Malatya (Hekimhan, Hasan Celebi), Balıkesir (Eymir) Bakır: Artvin (Murgul) Kastamonu (Kure), Elazığ (Maden) Krom: Fethiye Marmaris arasındaki Dalaman cevresinde Ergani Maden arasındaki Guleman havzasında Kutahya Bursa arasında Turkiye krom uretiminde dunya genelinde onemli bir yere sahiptir Dunya ’nın diğer onemli krom ureten ulkeleri Guney Afrika Cumhuriyeti, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Hindistan ’dır Boksit: Konya (Seydişehir) Bor mineralleri: Susurluk havzasında (Kutahya, Balıkesir, Bursa cevresi) Ulkemiz bor minerali uretiminde dunya birincisidir Kukurt: Isparta (Keciborlu) Zımpara taşı: İzmir, Muğla, Aydın Tuz: Tuz golu, İzmir Camatlı tuzlası, Erzincan Tercan, Kağızman Cıva: İzmir (odemiş, Ceşme), Konya (Sarayonu), Niğde Manganez: Karadeniz Ereğlisi, Ankara (Cayırlı), Denizli Turkiye ’de en cok bulunan radyoaktif mineral uranyum ve toryumdur Uranyum; Manisa, Aydın, Canakkale, Giresun, Uşak, toryum ise; Eskişehir cevresinde bulunmaktadır Enerji Kaynakları Enerji kaynağı: Enerji uretiminde yakıt olarak kullanılan kaynaklardır Ulkemizde bulunan başlıca enerji kaynakları ve cıkartıldığı en onemli yerler şunlardır: Tas (maden) komuru: Zonguldak ve cevresinde cıkartılan taş komuru demircelik endustrisinde kullanılır Linyit: Kutahya (Tavşanlı, Tuncbilek, Değirmisaz), Amasya (Celtek), Manisa (Soma), Kahramanmaraş (Afşin Elbistan) Linyit termik santrallerde hammadde olarak ve evlerin ısıtılmasında kullanılır Petrol: Batman, Raman, Garzan, Adıyaman, Diyarbakır Petrol onemli bir enerji kaynağı olmasının yanı sıra hemen butun endustri kollarının on onemli ham maddelerinden biridir Ulkemizde ham petrolu işlemek icin; Batman, İzmir (Aliağa), Mersin (Ataş), İzmit (İpraş), Kırıkkale (Orta Anadolu) ’de petrol rafineleri kurulmuştur Turkiye, petrolun onemli bir bolumunu ithal etmektedir Doğal gaz: Ulkemizin bircok yerinde doğa1 gaz bulunmakla birlikte cıkarıldığı en onemli yer Trakya ’dır Turkiye doğal gaz ihtiyacının onemli bolumunu ithal etmektedir Su gucu (Hidrolik enerji): Akarsular ve cağlayanlardan elektrik enerjisi elde edilmesidir Ulkemiz akarsular bakımından zengindir Bu nedenle elektrik enerjisinin buyuk bolumu barajlar uzerine kurulan hidroelektrik santrallerden elde edilir Jeotermal enerji: Yerin icinde bulunan sıcak su veya buhardan elde edilen enerjidir Ulkemizde volkanik faaliyetlerin yeni sonmuş olması ve kırıklı (faylı) bir yapıya sahip bulunması nedeniyle bircok Jeotermal kaynak bulunmaktadır Denizli (Saraykoy) de bir Jeotermal enerji santrali bulunmaktadır Atom enerjisi: Radyoaktif minerallerden elde edilen enerjidir

6 Sanayi Sanayi: işlenmemiş (ham) veya yarı işlenmiş maddelerin işlenerek kullanılır hale getirilme sidir Sanayinin kurulabilmesi icin gerekli şartlar: 1 Sermaye 2 Hammadde 3 Enerji 4 iş gucu 5 Ulaşım 6 Pazarlama Ulkemizde sanayi gelişmektedir Ulkemiz sanayinin gelişmesi icin gerekli olan her turlu hammadde (tarımsal, hayvansal veya ceşitli yer altı zenginlikleri) ile enerji ve işgucune sahiptir Ancak ulkemizde sanayinin kurulmasını ve gelişmesini geciktiren en onemli neden sermaye azlığı olmuştur Bolgelerimize gore sanayinin geliştiği merkezler: Marmara Bolgesi: Ulkemizde sanayileşmenin en cok olduğu bolgemizdir İstanbul, İzmit, Adapazarı, Bursa Ege Bolgesi: Sanayileşmede 2 sırada yer alır İzmir, Aydın, Denizli, Manisa Karadeniz Bolgesi: Zonguldak, Ereğli, Karabuk Akdeniz Bolgesi: Adana cevresi ic Anadolu Bolgesi: Ankara, Kırıkkale, Eskişehir, Kayseri, Konya, Sivas Guneydoğu Anadolu Bolgesi: Gaziantep, Diyarbakır Doğu Anadolu Bolgesi: Malatya, Elazığ Turkiye ’de Kurulan En onemli Sanayi Kolları ve Bulunduğu Yerler Besin Endustrisi 1 Un ve unlu urunler endustrisi: Buğdayın en cok yetiştiği İc Anadolu Bolgesi başta olmak uzere Marmara Bolgesi ile diğer bolgelerimizde yaygındır 2 2 Yağ endustrisi: Ayciceği, mısır, zeytin, susam, haşhaş, soya fasulyesi, keten, kenevir, ceviz, fındık ve pamuktan bitkisel yağ elde eden fabrikalar vardır Marmara ve Ege Bolgesi yağ endustrisinin en cok geliştiği iki bolgemizdir 3 Sut ve sut urunleri endustrisi: Hayvancılığın geliştiği Doğu Anadolu Bolgesi (Erzurum, Kars) ile Marmara Bolgesi ’nde (Trakya, Bursa cevresi) sut ve sut urunleri endustrisi gelişmiştir 4 4 Konserve endustrisi: Turkiye ’de her zaman taze meyvesebzeyi bulmak mumkun olduğundan konservecilik fazlaca gelişmemiştir Konserveciliğin yanı sıra salca, meyve suları ve recel yapımı en cok Marmara Bolgesi ’nde gelişmiştir 5 5 Şeker endustrisi: Şeker yapımında kullanılan şeker pancarı, ulkemizin hemen her tarafında yetiştirilebilmektedir Bu nedenle şeker fabrikaları da ulkemizin her tarafında bulunmaktadır 6 6 Cay endustrisi: Cay uretiminin en yoğun olduğu Rize ’de cay fabrikaları kurulmuştur Dokuma Endustrisi Dokumacılık, pamuklu, yunlu, sentetik ve ipekli dokumacılık olarak gruplandırılablllr Pamuklu dokuma: İstanbul, Adana, Tarsus, İzmir, Malatya, Kayseri, Manisa, Uşak Yunlu dokuma:İstanbul, Hereke, Bursa, Kayseri, İzmir, Kula, Isparta, Uşak, Gordes ipekli dokuma: İstanbul Bursa Gemlik Kimya Endustrisi Rafineriler, plastik, lastik, sentetik eşya ve madde uretimi kimya sanayini oluşturmaktadır Makine Endustrisi Otomotiv, elektronik ve elektrikli eşya endustrisinden mutfak eşyası yapımına kadar olan ceşitli araclar makine endustrisinin kapsamındadır Makine uretim tesislerinin kurulduğu şehirler arasında İstanbul, Bursa, Adapazarı, İzmit, İzmir, Denizli, Adana, G Antep, Eskişehir ve Manisa sayılabilir Cimento, Cam ve Seramik Bu sanayi kolunu; tuğla, kiremit, cimento, seramik, fayans gibi inşaat sektorunde kullanılan malzemeler oluşturur Bunlardan, cimento fabrikaları ulkemizin hemen her tarafında mevcuttur Seramik endustrisi; Canakkale (Can), Bilecik (Soğut, Bozuyuk), Kutahya, Tekirdağ, Bursa (İznik) ’de yaygındır Cam endustrisi ise İstanbul (Paşabahce), Trakya, İzmir, Kırıkkale, Adapazarı,Gebze ’de kurulmuştur Orman Urunleri Endustrisi Ormanın hammadde olarak kullanıldığı en onemli endustri kolu kağıt endustrisidir İzmit, Zonguldak (Caycuma), Giresun (Aksu), İcel (Taşucu), Muğla (Dalaman), Afyon (Cay), Kastamonu (Taşkopru) da kağıt fabrikaları bulunmaktadır Ulaşım Haberlerin, insanların ve malların bir yerden diğer bir yere ulaşmasını sağlayan faaliyetlerin butunudur Turkiye ’de ulaşımı etkileyen tabii (doğal) ve beşeri faktorler; 1 iklim (buzlanma, fazla kar yağışı, kar fırtınası (tipi), sis, ruzgarlar) 2 Yuzey şekilleri (dağ sıraları, yukselti) ‘• Sermaye, kalifiye eleman Turkiye ’de Kara Ulaşımı A Kara Yolları Cumhuriyet ’in ilk yıllarından itibaren ulkemizde kara yolu yapımına ağırlık verilmiştir Ancak ulkemizde yukseltinin fazla olması (1132 m) ve yeryuzu şekillerinin ceşitliliği yol yapımını gucleştirmektedir Kara yolu yapımının ve taşımacılığının en kolay yapılabildiği bolgelerimiz ic Anadolu, Marmara, kıyı Ege ve Guneydoğu Anadolu ’dur Buna karşılık Karadeniz, Akdeniz ve Doğu Anadolu ’da dağların yuksekliği ve uzanış doğrultusu yol yapımını ve taşımacılığı olumsuz etkilemektedir Ulkemizde kara yolu yapımı ile bakım ve onarımından Kara Yolları Genel Mudurluğu sorumludur Kara yolu yapımı hızla devam eden ulkemizde, nufus artışı ve taşıt sayısındaki artış trafiği olumsuz etkilemekte, trafik kazalarının sayısını arttırmaktadır Bu nedenle trafik kazalarının onlenmesi icin suruculere ve halka trafik ile ilk yardım konusunda gerekli eğitim verilmelidir Demir Yolları Demir yolu ulaşımı daha cok yuk taşımacılığında kullanılıyordu Ancak son yıllarda konforlu trenlerin yapılmasıyla yolcu taşımacılığı da artış gostermiştir Ayrıca yurt savunmasında demiryollarının ayrı bir onemi vardır Turkiye ’de Deniz Yolu Ulaşımı Ulkemizin uc tarafının denizlerle cevrili olması nedeniyle deniz yolu ulaşımı gelişmiştir 1926 yılında cıkarılan Kabotaj Kanunu ile kara sularımızda yuk ve yolcu taşıma hakkı ulkemize verilmiştir ithalat ve ihracatta deniz taşımacılığı cok onemlidir Onemli limanlarımız arasında İstanbul, İzmir, İzmit, Samsun, Bandırma, Zonguldak, Ereğli, İskenderun, Antalya, Mersin sayılabilir Turkiye ’de Hava Yolu Ulaşımı Ulkemizde hava yolu ulaşımı hızla ilerlemektedir Modern yeni ucaklar alınmış, yurt ici ve dışı sefer sayıları arttırılmış ve hava alanlarının sayısı arttırılmıştır En onemli hava limanlar arasında Ataturk (İstanbul), Esenboğa (Ankara), Adnan Menderes (İzmir), Dalaman, Antalya, Bodrum, Adana hava limanları sayılabilir Turkiye ’de Ticaret Ticaret: Her turlu mal ve hizmetin kar amacıyla el değiştirmesidir Ticaret toptan ve perakende yapılabilir ic ticaret: Bir ulkenin sınırları icinde yapılan ticarettir Dış ticaret: Ulkeler arasında yapılan ticarettir İthalat: Bir ulkenin başka bir ulkeden mal satın almasıdır ihracat: Bir ulkenin başka bir ulkeye mal satmasıdır Turkiye ’nin ihrac ettiği urunler: Ceşitli tarım urunleri (fındık, incir, uzum, pamuk, tutun, ceşitli meyveler vb, hayvansal urunler, bitkisel yağlar, konfeksiyon urunleri, beyaz eşya ve ceşitli madenler (ozellikle krom ve bakır) Turkiye ’nin ithalat urunleri: Ham petrol, ceşitli makineler ve kimyasal maddeler, motorlu taşıtlar, kahve, kakao, baharat vb Turkiye ’nin dış ticaret yaptığı ulkeler: ABD, Almanya başta olmak uzere Avrupa ulkeleri, Rusya Federasyonu, KKTC (Kuzey Kıbrıs Turk Cumhuriyeti) ve Turk Cumhuriyetleridir Turkiye ’de Turizm Turkiye turizm acısından cok zengin bir potansiyele sahiptir Turkiye ’nin turizm değerleri; A Doğal guzellikler: iklimin elverişli olması, uzun kıyılara sahip olması, su kaynaklarının bolluğu (akarsular, kaplıcalar vb), kış sporlarına elverişli dağların varlığı, milli parklar ve ceşitli yuzey şekillerine sahip olmasıdır B Tarihi guzellikler: Ceşitli kultur ve sanat zenginlikleri turizmi canlandırmaktadır C YURDUMUZ ’DA EĞİTİM, SANAT VE SPOR Ulkemizde eğitim kalitesinin yukselmesi, ilkokul sonrası okullaşma oranının arttırılabilmesi icin sekiz yıllık zorunlu eğitime gecilmiştir Eğitim bir toplumun kalkınma ve gelişmesinde cok onemli bir yere sahiptir Okullarımızda Turk milli eğitiminin genel amacları cercevesinde Ataturk ilke ve inkılaplarına bağlı bir nesil yetiştirilmeye calışılmaktadır Bir toplumun gelişmesinde guzel sanatların ayrı bir yeri vardır Ataturk sanata ve sanatcıya her zaman onem vermiş ve ulkemizde sanatın gelişmesi, sanatcının yetişmesini sağlamıştır Gunumuzde sanatın her dalı (resim, muzik, sinema, tiyatro vb) ilgili universite veya konservatuarlarda gerekli eğitim verilmektedir Sağlıklı gelecek nesiller oluşturulmasında spor onemli bir yere sahiptir Spor aynı zamanda insanlar arasında kaynaşmayı sağlar Ulkemizde sporun her dalını (futbol, basketbol, voleybol, gureş, okculuk, yuzme vb) gormek mumkundur