Türkiye'nin Kredi Risk Primi, 2008 Krizini Aştı: Ekonomistler Durumu Nasıl Yorumladı?

Türkiye'nin 5 yıllık kredi temerrüt takası oranını gösteren CDS primi geçen hafta hızlanan yükselişini bugün de sürdürdü. 837 puan düzeyi ile 2008 krizinde görülen oran aşılınca, bugünü bu seviyede tamamlaması halinde 2003 yılında bu yana görülen en yüksek düzey olacak. 

CDS'in yükselmesi ekonomik risklerin bir göstergesi olurken, bu riskler iç ve dış olarak birleşiyor. Fakat içerde tesiri ise kurlar üzerinde üst taraflı bir baskı, kamu ve özel dalın borçlanmasında zorluk olarak görülüyor.


Türkiye'nin risk priminde yükseliş ivmesi devam ediyor



Geçen haftayı 828 düzeyinde tamamlayan ülke CDS primi yeni haftanın birinci süreç gününde yükselişine devam etti ve 837 puan düzeyine çıktı. 

Günlük kapanış bu düzeyden gerçekleşirse son 19 yılın tepesi olacak. Dünyada global bir finans krizinin yaşandığı 2008 yılı Ekim ayında Türkiye CDS priminde günlük kapanış düzeyi 831 baz puan yaparken, 2003 yılı Mart ayında ki dönemsel bazda ülkede yeni bir hükümet ve hudutta da ABD'nin Irak'ı işgali olduğu bir periyotta CDS 1.416 baz puandan kapanış yapmıştı.

Kısaca bir CDS nedir üstünden geçelim ki uzman yorumları mana kazansın



CDS çok kısa anlatımla borcunuzu ödememe riskiniz demektir. Bir nevi ferdî kredi puanı üzere düşünülebilir. Bankalar size buna nazaran kredi verir. Şimdilerde durum bir ölçü daha teknolojik algoritmalar üzerinden yürüse de geçmiş devirde bankacıların sistem içerisinde daha etkin rol aldığı periyotlarda bu ferdî olarak gözlemlenebilen bir olguydu.

Bu kararların içinde bize örnek teşkil eden önlemler vardı????



Biri BDDK oburu de TCMB tarafından açıklanmıştı. Tüketici kredilerine vade sonu ve kredi kartlarında yüksek limitlerde yüksek ödeme zorunlulukları getirilmişti. Merkez Bankası da Resmi Gazete kararı ile yeniden ticari kredilere uygulanan zarurî karşılık oranını %20’ye yükseltmişti. 

Ne demek? Kısaca resmi olarak borcunuzu daha süratli ödeyin, daha az borç alın demek oluyor. 

Yani finansman dönüşlerinde sorun yaşanmaması için ve piyasadaki nakit rahatlığını kısmak için alınan önlemler vadeyi kısalttı, ZK oranı ile bankaların kredi oranlarını yükseltmesini sağlamasa da daha az kredi vermesini hedefledi. Bunlar bize faiz artışını hatırlatsa da faiz artışı olmadan yapıldı.

Dönelim CDS'e! Tüm bunları niçin anlattık?



Kredi riskiniz artarsa size borç verenler vadeyi kısaltır zira müddet uzarsa risk artar. Bir de daha yüksek oranlarda faiz ile kaynak bulursunuz.

Türkiye dış finansmana, yabancı sermaye girişleri azaldığından bu yana daha çok muhtaçlık duyuyor. Kurlardaki yükseliş de maliyeti artırırken, Merkez Bankası'nın uzmanların uyardığı döviz tedbirleri kaynaklarda erimeye yol açıyor. Tüm bunlar CDS'lerin yükselmesinde birer etken oluyor.

Uzmanlar ne diyor bakalım mı?

















Maliyetlere ve likiditeye tesiri de burada????







"Bu tablo riskleri artırdı. CDS artışı kur üzerinde de baskı yapacak"



Gedik Yatırım Başekonomisti Serkan Gönençler ise CDS yükselişinin tesirini Sözcü'de şöyle açıklıyor: 

Hazine'nin dış borç maliyetleri yüzde 9'lardaydı, yüzde 10'lara gittiğini göreceğiz. Özel kesimde oran daha yüksek olacak. Yüzde 12'nin üzeri görülecektir. Özel dalın birinci dört ayda yüzde 157 düzeyinde olan dış borç çevrim oran da yüksek maliyetler nedeniyle düşebilir. CDS artışı kur üzerinde de baskı yapacak. Enflasyonda düşüşün başlayacağına yönelik şimdi bir emare yok. CDS artışında en önemli neden bu. Cari açık bu yıl güçlü turizm gelirine karşın 40 milyar doları hatta güç fiyatlarında olağanlaşma olmazsa 50 milyar doları da aşabilir. Bu tablo riskleri artırdı.