Türkiye'nin Ormanları Kuşatma Altında: 15 Şehrin Yüzde 62'si Maden İçin Ruhsatlandırılmış

TEMA Vakfı'nın araştırmasına göre Türkiye'de 15 kentin yüzde 62'si maden için ruhsatlandırılmış durumda.




Görsel: TEMA Vakfı

Gazete Oksijen'den Öge Demirkan'ın haberine göre Türkiye’de 5 küme maden var: ilki basitçe inşaat ve yol üretiminde kullanılan kum, çakıl ve kil türleri olarak tanım edilebilir. 

İkinci kümede mermer türevleri, üçüncü kümede ise tuzlar yer alıyor. Dördüncü kümede ise kömür, altın, bakır üzere endüstriyel madenler yer alıyor. Beşinci grup elmas, yakut, safir üzere taşlardan oluşuyor.

TEMA Vakfı tarafından yapılan iki yıllık çalışma sadece dördüncü maddeyi kapsıyor. Buna nazaran 15 kentte maden ruhsatlı alan oranı yüzde 62.

Ruhsatların en ağır olduğu bölgelerin başında yüzde 79 ile Kaz Dağları geliyor. Çanakkale ve Balıkesir’in sonları içinde yer alan bölgede toplam 1634 maden ruhsatı düzenlenmiş durumda.




Artvin, Eskişehir, Zonguldak-Bartın, Ordu ruhsatlılık oranının yüzde 70’in üstünde olduğu kentler olarak dikkat çekiyor. İşletme ve arama safhasındaki ruhsatların en ağır olduğu kentler ise Zonguldak-Bartın, Çanakkale ve Balıkesir.




En çok ormanlık alan ruhsatlandırıldı



Fotoğraf: DHA - Cerattepe

Ormanların ortalama yüzde 58’i, tarım alanlarının yüzde 60’ı madenlere ruhsatlanmış durumda. Orman ruhsatlılığının en ağır olduğu alan yüzde 80 ile Kaz Dağları bölgesi iken onu yüzde 68 ile Tekirdağ ve Kırklareli izliyor.

Tarım alanlarında da yüzde 78 ile Kaz Dağları birinci sırada geliyor. Onu yüzde 66 ile Eskişehir takip ediyor. 

Korunan alanların ortalama yüzde 59’u, değerli tabiat alanlarının yüzde 64’ü için yeniden maden ruhsatı verilmiş durumda.

Ulusal parkların yüzde 51’i maden alanı olarak işlendi



Fotoğraf: DHA - Kaz Dağları 

Doğal nitelikleri ve az canlı tipleri ile ulusal park ilan edilen alanların da yüzde 51’i maden alanı olarak işlenmiş durumda.

Vilayet bazında ise Zonguldak ve Tekirdağ-Kırklareli’ndeki ulusal parkların yüzde 97’si, Muğla’dakilerin yüzde 85’i, Artvin’dekilerin de yüzde 84’ü madenlere ruhsatlı. Ayrıyeten Zonguldak-Bartın’da ulusal parkların yüzde 89’u arama ve işletme, Artvin’dekilerin yüzde 30’u arama, Afyon’dakilerin yüzde 10’u da işletme ruhsatına sahip.

"Madencilik yapılan alan kurtarılamaz"



TEMA Vakfı Başkanı Deniz Ataç; etrafa, tabiata, hatta geleceğimize ziyan vermeden madencilik yapılabileceğini belirterek, "Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan ‘Sürdürülebilir Kalkınma için Maden İdaresi Raporu’nda "madencilik yapılan alan bir daha geri getirilemez" deniyor. Yani karar vermeden evvel madencilik yapılan alanın hiçbir onarım projesi ile geri dönmeyeceğini, verilen tahribatın giderilemeyeceğini baştan kabul etmek gerekiyor." diye konuştu.

“Filipinler bile kısıtladı bizde hiçbir hudut yok”



TEMA Vakfı’nda maden alanları ile ilgili çalışma Hülya Çeşmeci uyumunda yürütülüyor.

Çeşmeci, geniş bir takım ve yaklaşık 2 yıl süren araştırmalar sonunda bu bilgileri elde ettiklerini söyledi:

Çeşmeci şöyle konuştu:

“Maden kullanım hakları Cumhuriyet’in birinci yıllarında devletleştirme siyasetleri dikkat çekiyor. 1950’li yıllarda şahıs ve şirketlere de hak tanınmaya başlıyor. 1985’te ise yabancı sermayenin de yolu açılıyor bu tarihten günümüze kadar da maden kanununda 21 değişiklik yapılıyor. Fakat en değerli kırılım 2004’te yaşanıyor. Bu düzenlemeye nazaran orman, koruma ormanı, ağaçlandırma alanları, özel müdafaa bölgeleri, ulusal parklar, tabiat parkları, sit alanları, tarım alanları ve su havzaları madenciliğe açılıyor. Kısaca Türkiye’nin her santimetrekaresinde madenciliğe imkan sağlanıyor. Meğer diğer ülkelerin kanunlarını da inceledik ve bilhassa AB ülkelerinde madencilik yapılamayacak alanlar çok net belirlenmiş. Yırtıcı madenciliğin en sert uygulamalarının görüldüğü Filipinler’de bile yapılan değişiklikler ile sonlandırmalar getirmiş durumda. Ancak Türkiye’de sınırlama yok”

Mevzuyla ilgili bugün medyaya yansıyan bir olay

Çalışmada ele alınan kimi kentler ve ruhsatlandırılmış alanları