Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Türklerde Tezhip Sanatı
Eski bir süsleme sanatıdır Sözcük Arapça ’da “altınlama, yaldızlama anlamına gelir Ama tezhip yalnız altınla yok boya ile de yapılır Daha çok yazma kitapların sayfalarını, hat levhalarının kenarlarını süslemede kullanılmıştır
Türklerde Tezhip sanatının geçmişi Uygurlar ’a değin uzanır Mani dininin Uygurlar aralarında yayıldığı 9 yüzyılda tezhip sanatı da görülmeye başlanmıştır Bu dönemde İslam ülkelerinde de tezhip yaygın bir sanattı Anadolu ’ya Selçuklular ’ın getirdiği tezhip en gelişkin dönemini Osmanlılar vaktinde yaşamıştır 15 yüzyılda Darı ’da Memlûk sanatçıları farklı bir üslup geliştirmişler, aynı dönemde İran ’da ve ardındaki Timurluların etken olduğu Herat, Hive, Buhara, Semerkant gibi merkezlerde tezhip sanatı büyük gelişme göstermiştir Herat ’ta geliştirilen üslup sonra da İran tezhip sanatını büyük ölçüde etkilemiştir Osmanlı sanatçıları da 1516 yüzyıllarda İran ’la büyüyen ilişkiler sonucunda Herat Okulu ’nun çoğu özelliğini yapıtlarında kullanmış, yeni bireşimler yaratmışlardır 18 yüzyılda Osmanlı tezhip sanatı gerilemeye yüz tutmuş, klasik motiflerin yerini barbar süslemeler almaya başlamıştır 19 yüzyılda ise sanatın hemencecik her alanını saran batı etkisi tezhibe de yansımış, mesela Olağan dönemde tek olarak kullanılan çiçek motifleri vazolar, saksılar içinde buketler halinde görülür olmuştur
Tezhip doğuda olduğu kadar batıda da tatbik alanı bulmuş bir sanattır Bilhassa ortaçağda Hıristiyanlık ’ın tanrısal metinlerini, dua kitaplarını süslemede yoğun biçimde kullanılmıştır Fakat süre içerisinde kitaplarda da fotoğraf öne çıkmış, tezhip yalnızca başlıklardaki büyük harfleri süslemekle sınırlı kalmıştır
Tezhipte temel araç gereç altın ya da boyadır Altın, dövülerek ince bir tabaka haline getirilmiş varak olarak kullanılır Altın varak su içinde ezilip jelatinle karıştırılarak belirli bir kıvama getirilir Badana ise genelde toprak boyalardan seçilirdi Sonraları sentetik boyalar da kullanılmıştır Tezhip sanatçısı (müzehhip) bir kâğıdın üstüne çizdiği motifi önce sert bir şimşir veya çinko altlığın üstüne koyarak çizgileri noktalar halinde iğneyle deler Daha Sonra bu delinmiş kâğıdı uygulanacağı zeminin üstüne koyarak delikleri yapışık bir siyah tozla doldurur Delinmiş kâğıt kaldırıldığında motifin uygulanacak zemine çıktığı görülür Bu motif iyice belirginleştirilip altınla ya da boyayla doldurularak tezhip meydana getirilir *
Eski bir süsleme sanatıdır Sözcük Arapça ’da “altınlama, yaldızlama anlamına gelir Ama tezhip yalnız altınla yok boya ile de yapılır Daha çok yazma kitapların sayfalarını, hat levhalarının kenarlarını süslemede kullanılmıştır
Türklerde Tezhip sanatının geçmişi Uygurlar ’a değin uzanır Mani dininin Uygurlar aralarında yayıldığı 9 yüzyılda tezhip sanatı da görülmeye başlanmıştır Bu dönemde İslam ülkelerinde de tezhip yaygın bir sanattı Anadolu ’ya Selçuklular ’ın getirdiği tezhip en gelişkin dönemini Osmanlılar vaktinde yaşamıştır 15 yüzyılda Darı ’da Memlûk sanatçıları farklı bir üslup geliştirmişler, aynı dönemde İran ’da ve ardındaki Timurluların etken olduğu Herat, Hive, Buhara, Semerkant gibi merkezlerde tezhip sanatı büyük gelişme göstermiştir Herat ’ta geliştirilen üslup sonra da İran tezhip sanatını büyük ölçüde etkilemiştir Osmanlı sanatçıları da 1516 yüzyıllarda İran ’la büyüyen ilişkiler sonucunda Herat Okulu ’nun çoğu özelliğini yapıtlarında kullanmış, yeni bireşimler yaratmışlardır 18 yüzyılda Osmanlı tezhip sanatı gerilemeye yüz tutmuş, klasik motiflerin yerini barbar süslemeler almaya başlamıştır 19 yüzyılda ise sanatın hemencecik her alanını saran batı etkisi tezhibe de yansımış, mesela Olağan dönemde tek olarak kullanılan çiçek motifleri vazolar, saksılar içinde buketler halinde görülür olmuştur
Tezhip doğuda olduğu kadar batıda da tatbik alanı bulmuş bir sanattır Bilhassa ortaçağda Hıristiyanlık ’ın tanrısal metinlerini, dua kitaplarını süslemede yoğun biçimde kullanılmıştır Fakat süre içerisinde kitaplarda da fotoğraf öne çıkmış, tezhip yalnızca başlıklardaki büyük harfleri süslemekle sınırlı kalmıştır
Tezhipte temel araç gereç altın ya da boyadır Altın, dövülerek ince bir tabaka haline getirilmiş varak olarak kullanılır Altın varak su içinde ezilip jelatinle karıştırılarak belirli bir kıvama getirilir Badana ise genelde toprak boyalardan seçilirdi Sonraları sentetik boyalar da kullanılmıştır Tezhip sanatçısı (müzehhip) bir kâğıdın üstüne çizdiği motifi önce sert bir şimşir veya çinko altlığın üstüne koyarak çizgileri noktalar halinde iğneyle deler Daha Sonra bu delinmiş kâğıdı uygulanacağı zeminin üstüne koyarak delikleri yapışık bir siyah tozla doldurur Delinmiş kâğıt kaldırıldığında motifin uygulanacak zemine çıktığı görülür Bu motif iyice belirginleştirilip altınla ya da boyayla doldurularak tezhip meydana getirilir *
