Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Türklerin Müslüman Oluşu Hakkında Kısa Bilgi
Türklerin Müslüman Oluşu
İslamiyet Öncesi çoğunlukla Gök Tanrı dinine inanan Türkler arasında Şamanizm yaygındı Bir Takım görüşere kadar Türklerin Müslümanlığa antre nedenlerini sadece eski dinleriyle İslamiyet arasındaki benzerliğe dayandırmak doğru değildir Muhtemelen Türklerin Müslümanlığı Kabul Etme Nedenleri bu görüşlerden de ayrıntılı birçok olguyu bir arada taşımaktadır
Türklerin önemli kısmı ulusal dinleri olan Şamanizmi bırakmışlardır Mani, Buda, Nesturi ve Musevilik gibi din ve mezheplere girmişlerdi Halbuki Mani ve Buda dinlerinin Türklerin yaratılışına uymadığı, kısa bir süre daha sonra anlaşıldı Çünkü din değiştiren bu Türkler askerlik ve cihangirlik niteliklerini kaybettiler Halbuki İslamiyet diğer dinlere benzemiyordu Realist ve savaşçı bir dindi Türklerin ulusal dini Şamanizme de bir takım noktalarda uyuyordu Müslümanlıkta da Türklerde olduğu gibi tek tanrı vardı Türkler savaşçı bir ulustu İslam dinide diğer dinden olanlara karşı gaza ve cihat yapmayı emrediyordu Bu Türklerin savaşçılığına çok uyuyordu Çünkü Türklerde mertlik ve yiğitlik öldürdüğü insan sayısı ile ölçülüyordu Fakat bu neticeler uzun gözlemlerden ve deneylerden sonra elde edildi Türkler iki asırdan pozitif bir zaman İslamlığı ve Araplar ı inceledikten sonradan toptan İslamlığı kabul ettiler Bunda Arap tüccarların ve İslamlığın propagandasını yapan Sunîlerin de çok etkisi oldu
840 yılında Kırgızların, Uygurlar, Karluklar ve Oğuzlar üzerine saldırması, onları yenerek eski anayurtlarından kovmaları Türk tarihinde bir dönüm noktası oldu Karahanlılar Doğu Türkistana, Oğuzlar Sıriderya ve Hazar Denizi arasına yerleştiler bu arada Türkler İslamları daha iyi analiz etmek fırsatını buldular Türkler, Arapların orta doğu ile yakın doğuyu birleştirdiklerini, medeniyetini ve ticaretini geliştirdiklerini yakından gördüler Bunlar da Türkler in İslamlara yaklaşmasını sağladı
Türkler topluca İslamlığı kabul etmeden önce bu Türklerden Tolunoğulları, İhşitler, Abbasi imparatorluğunun ortasında, Mısır, Suriye ve Filistinde birer devlet kurdularBatıya IX yy da Türklerin göç etmesi onların yaşayışlarında büyük değişikliklere yol açtı Türkler uzak doğu uygarlığından çıkarak Ortadoğu uygarlığı içine girdiler IX yy da başlayan bu göç uzun yıllar sürdü Türklerin geldikleri yerlerde büyük yoğunluklar oldu Bundan nedeniyle, yeni gelen göçmenler, sürüleri için Maveraünnehir, Horasan ve İrandaki varlıklı ve verimli toprakları ele geçirebilmek için Müslümanlığı kabulden diğer çare bulamadılar Çünkü bu yerlerin haklı Müslümandı Müslümanlar basit kolay diğer dinden olan ulusların boyunduruğu altına girmezlerdi İşte Karakanlılar ın İslam olmasında en büyük rolü Maveraünnnehir ve Horasanı ele geçirmek istemeleri oynadı Dolayısıyla İslamlığı kabul etmeleri gerekli oldu
Türkler in toptan Müslüman olmasında Abbasiler i büyük etkisi oldu X yy da İslamlık büyük bir kriz geçiriyordu Çünkü bir çok yerde İslam dininin esaslarına aleyhinde ayaklanmalar ve şiddetli karşısında koymalar başlamıştı Bunları Yobaz İran Şii milliyetçileri, zengin İran maliyecileri ve İran Zerdüştleri destekliyorlardı Bunlar, Zerdüşt göre haber bahşedilen 929 yılında İranda egemenliğin Araplar dan İranlılar a geçeceğini sanıyorlar, bunun propagandası yapıyorlardı Aleviler, 920 yılında Horasanın bir fazla şehirlerini ele geçirmişlerdi Zerdüştiler gibi, Karametiler de (Sahipüzvakit) ın ortaya çıkaracağını sanıyorlardı Karametiler olayı Abbasilerin yalnız iç işlerine yok dış işlerine de tesir yapak eğilimi gösteriyordu, böylece hilafeti ve saltanatı kökünden sarsıyorlardı Hazarlar ile Uygur Türkleri de Samanoğulları nı tehdit ediyorlardıHorasandaki alevi ayaklanması gittikçe büyüyordu Üzerlerine gönderilen Samanoğulları orduları yeniliyordu Bu koşul karşı halife bu ayaklanmayı bastırması Satuk Buğra Handan rica etti Buğra Han Alevilerden Horasanı temizledi Halife, Buğra Han gibi Oğuz reislerine, Hazar hükümdarlarına da elçiler, hediyeler, mektuplar göndererek onları İslamlığa girmeye çağırdı Halifenin istekleri Türkler kadar iyi karşılandı ve X Yy da Türkler İslamlığı toptan kabul ettiler
Türklerin İslamlığı kabul etmeleri İslamlığın gücünü çok artırdı İslam ve âlem tarihinde bir dönüm noktası oldu Çünkü bununla İslam dininin âlem dini olarak yaşaması kesin surette halledilmiş olduTürkler arasında İslamiyetin; Manihaizm, Budizm ve Şamanizm gibi dilere, az çok uyabilen Şii Alevilik ve tasavvuf kanallarından girdiği muhakkaktır Bir Takım ülkelerde Türkler İslamiyet in bir mezhebinden diğerine geçmişlerdi Mesela Şafii ve Hanefi gibi mezhepler hangisinin kendi menfaatlerine uygun olduğunu araştırmışlar ve buna tarafından mezhep değiştirmişlerdi
Gazneli Mahmutla Ulcayto Han Hanefilikten Şafiliğe geçmişlerdirTürklerin İslamlığı kabul etmeleri uzak doğu uygarlığından ayrılarak orta doğu uygarlığına girmeleri demekti Böyle cihan çapında cephe ve güzergah değiştirmek Türk ulusunu için bahtı açık bir iş olmuştur Çünkü Avrupaya dışarı giden Türkler orada bazı devletler kurdular, lakin bir zaman daha sonra benliklerini kaybettiler, eriyip gittiler Halbuki orta yolu dediğimiz Horasan ve İran üzerinden İslam dünyasına gelen Türkler hiçbir suretle ulusal benliklerini kaybetmediler Tersine çok vatansever bir insanlar sever olarak Türk ulusunu bu güne dek yaşatmasını bildilerX yy da toptan İslamlığı kabul eden Türkler, İslam kültür çalışmalarına XI yy ikinci yarısından itibaren katıldılar Bu Nedenle İslam kültür ve uygarlığı Arap, Türk ve İran ulusları çalışmalarının iki taraflı eseri olarak gelişmeye başladı Hatta Türkler XVXVII yy lar arasında bu uygarlığın lideri oldular Araplar ı ve İranlılar ı geride bıraktılar bununla birlikte Müslümanlığı doğuda Hindistana batıda Anadoludan Avrupaya dek dağıtmak şerefi de Türklere aittirİlk kurulan Müslüman Türk devletleri Tolulunlar, İhşitler, Karahanlılar, Gazneliler, Eyyubiler, Türk Memlükleri ve Büyük Selçuklulardır Bunları Anadolu Selçukları, Anadolu Beylikleri, Osmanlılar ve Memlükler kovalayacaklardır *
Türklerin Müslüman Oluşu
İslamiyet Öncesi çoğunlukla Gök Tanrı dinine inanan Türkler arasında Şamanizm yaygındı Bir Takım görüşere kadar Türklerin Müslümanlığa antre nedenlerini sadece eski dinleriyle İslamiyet arasındaki benzerliğe dayandırmak doğru değildir Muhtemelen Türklerin Müslümanlığı Kabul Etme Nedenleri bu görüşlerden de ayrıntılı birçok olguyu bir arada taşımaktadır
Türklerin önemli kısmı ulusal dinleri olan Şamanizmi bırakmışlardır Mani, Buda, Nesturi ve Musevilik gibi din ve mezheplere girmişlerdi Halbuki Mani ve Buda dinlerinin Türklerin yaratılışına uymadığı, kısa bir süre daha sonra anlaşıldı Çünkü din değiştiren bu Türkler askerlik ve cihangirlik niteliklerini kaybettiler Halbuki İslamiyet diğer dinlere benzemiyordu Realist ve savaşçı bir dindi Türklerin ulusal dini Şamanizme de bir takım noktalarda uyuyordu Müslümanlıkta da Türklerde olduğu gibi tek tanrı vardı Türkler savaşçı bir ulustu İslam dinide diğer dinden olanlara karşı gaza ve cihat yapmayı emrediyordu Bu Türklerin savaşçılığına çok uyuyordu Çünkü Türklerde mertlik ve yiğitlik öldürdüğü insan sayısı ile ölçülüyordu Fakat bu neticeler uzun gözlemlerden ve deneylerden sonra elde edildi Türkler iki asırdan pozitif bir zaman İslamlığı ve Araplar ı inceledikten sonradan toptan İslamlığı kabul ettiler Bunda Arap tüccarların ve İslamlığın propagandasını yapan Sunîlerin de çok etkisi oldu
840 yılında Kırgızların, Uygurlar, Karluklar ve Oğuzlar üzerine saldırması, onları yenerek eski anayurtlarından kovmaları Türk tarihinde bir dönüm noktası oldu Karahanlılar Doğu Türkistana, Oğuzlar Sıriderya ve Hazar Denizi arasına yerleştiler bu arada Türkler İslamları daha iyi analiz etmek fırsatını buldular Türkler, Arapların orta doğu ile yakın doğuyu birleştirdiklerini, medeniyetini ve ticaretini geliştirdiklerini yakından gördüler Bunlar da Türkler in İslamlara yaklaşmasını sağladı
Türkler topluca İslamlığı kabul etmeden önce bu Türklerden Tolunoğulları, İhşitler, Abbasi imparatorluğunun ortasında, Mısır, Suriye ve Filistinde birer devlet kurdularBatıya IX yy da Türklerin göç etmesi onların yaşayışlarında büyük değişikliklere yol açtı Türkler uzak doğu uygarlığından çıkarak Ortadoğu uygarlığı içine girdiler IX yy da başlayan bu göç uzun yıllar sürdü Türklerin geldikleri yerlerde büyük yoğunluklar oldu Bundan nedeniyle, yeni gelen göçmenler, sürüleri için Maveraünnehir, Horasan ve İrandaki varlıklı ve verimli toprakları ele geçirebilmek için Müslümanlığı kabulden diğer çare bulamadılar Çünkü bu yerlerin haklı Müslümandı Müslümanlar basit kolay diğer dinden olan ulusların boyunduruğu altına girmezlerdi İşte Karakanlılar ın İslam olmasında en büyük rolü Maveraünnnehir ve Horasanı ele geçirmek istemeleri oynadı Dolayısıyla İslamlığı kabul etmeleri gerekli oldu
Türkler in toptan Müslüman olmasında Abbasiler i büyük etkisi oldu X yy da İslamlık büyük bir kriz geçiriyordu Çünkü bir çok yerde İslam dininin esaslarına aleyhinde ayaklanmalar ve şiddetli karşısında koymalar başlamıştı Bunları Yobaz İran Şii milliyetçileri, zengin İran maliyecileri ve İran Zerdüştleri destekliyorlardı Bunlar, Zerdüşt göre haber bahşedilen 929 yılında İranda egemenliğin Araplar dan İranlılar a geçeceğini sanıyorlar, bunun propagandası yapıyorlardı Aleviler, 920 yılında Horasanın bir fazla şehirlerini ele geçirmişlerdi Zerdüştiler gibi, Karametiler de (Sahipüzvakit) ın ortaya çıkaracağını sanıyorlardı Karametiler olayı Abbasilerin yalnız iç işlerine yok dış işlerine de tesir yapak eğilimi gösteriyordu, böylece hilafeti ve saltanatı kökünden sarsıyorlardı Hazarlar ile Uygur Türkleri de Samanoğulları nı tehdit ediyorlardıHorasandaki alevi ayaklanması gittikçe büyüyordu Üzerlerine gönderilen Samanoğulları orduları yeniliyordu Bu koşul karşı halife bu ayaklanmayı bastırması Satuk Buğra Handan rica etti Buğra Han Alevilerden Horasanı temizledi Halife, Buğra Han gibi Oğuz reislerine, Hazar hükümdarlarına da elçiler, hediyeler, mektuplar göndererek onları İslamlığa girmeye çağırdı Halifenin istekleri Türkler kadar iyi karşılandı ve X Yy da Türkler İslamlığı toptan kabul ettiler
Türklerin İslamlığı kabul etmeleri İslamlığın gücünü çok artırdı İslam ve âlem tarihinde bir dönüm noktası oldu Çünkü bununla İslam dininin âlem dini olarak yaşaması kesin surette halledilmiş olduTürkler arasında İslamiyetin; Manihaizm, Budizm ve Şamanizm gibi dilere, az çok uyabilen Şii Alevilik ve tasavvuf kanallarından girdiği muhakkaktır Bir Takım ülkelerde Türkler İslamiyet in bir mezhebinden diğerine geçmişlerdi Mesela Şafii ve Hanefi gibi mezhepler hangisinin kendi menfaatlerine uygun olduğunu araştırmışlar ve buna tarafından mezhep değiştirmişlerdi
Gazneli Mahmutla Ulcayto Han Hanefilikten Şafiliğe geçmişlerdirTürklerin İslamlığı kabul etmeleri uzak doğu uygarlığından ayrılarak orta doğu uygarlığına girmeleri demekti Böyle cihan çapında cephe ve güzergah değiştirmek Türk ulusunu için bahtı açık bir iş olmuştur Çünkü Avrupaya dışarı giden Türkler orada bazı devletler kurdular, lakin bir zaman daha sonra benliklerini kaybettiler, eriyip gittiler Halbuki orta yolu dediğimiz Horasan ve İran üzerinden İslam dünyasına gelen Türkler hiçbir suretle ulusal benliklerini kaybetmediler Tersine çok vatansever bir insanlar sever olarak Türk ulusunu bu güne dek yaşatmasını bildilerX yy da toptan İslamlığı kabul eden Türkler, İslam kültür çalışmalarına XI yy ikinci yarısından itibaren katıldılar Bu Nedenle İslam kültür ve uygarlığı Arap, Türk ve İran ulusları çalışmalarının iki taraflı eseri olarak gelişmeye başladı Hatta Türkler XVXVII yy lar arasında bu uygarlığın lideri oldular Araplar ı ve İranlılar ı geride bıraktılar bununla birlikte Müslümanlığı doğuda Hindistana batıda Anadoludan Avrupaya dek dağıtmak şerefi de Türklere aittirİlk kurulan Müslüman Türk devletleri Tolulunlar, İhşitler, Karahanlılar, Gazneliler, Eyyubiler, Türk Memlükleri ve Büyük Selçuklulardır Bunları Anadolu Selçukları, Anadolu Beylikleri, Osmanlılar ve Memlükler kovalayacaklardır *
