Tuz; azı karar, çoğu zarar.

Tuzun ; yerküremizin besin kaynakları içinde büyük bölgesi vardır ve ekonomik ve politik rolü büyüktür .

Eski Yunanlılar’da tuz çok bedelli bir unsurmuş ve nakit para olarak kullanılırmış. Esir değişiminde kullanılır, bu sebeple de ‘tuzu kadar pahalı değil’ deyimi oluşmuş. Tarihte tuz , pahası nedeniyle sembolik olarak da kullanılmış. Eski Roma’lılarda yeni doğan bebeğe bilgelik versin diye tuz verilirmiş. Avrupa’da bir tutam tuzu günahlardan arınmak için sol omuzlarının üzerine üç kere dökermiş. Bunun üzere bir çok örnekleri daha var.

19.yüzyıldan sonra tuz ,besinlerin saklanması, konserve imalatı, dondurma, buzdolabında saklama üzere digger formüllerde de kullanılmaya başlanmış, 20.yüzyılda ticari konserveleme, dondurma ve soğuk taşımacılığın gelişmesiyle kişilerin her mevsim taze besine ulaşmaları kolaylaştır.

TUZ MU ? SODYUM MU?

Umumide birebir oldukları düşünülse de tuz ve sodyum tıpkı değildir. Tuz yani soframızda kullandığımız tuzun asıl ismi ‘sodyum klorür’dür. %40’ı sodyum, %60’ı klordan oluşur. Yaklaşık 1 tatlı kaşığı tuz 2300 mg sodium içerir. Vücudumuzun işlevini sürdürebilmesi için sağlıklı bir bireyin günlük 500 mg sodyum alımı inançlı ve kâfi ölçü olarak belirlenmiştir.

BİR ÖLÇÜ SODYUM SIHHATIMIZ İÇİN GEREKLİ !!!

Sodyum besinlerin yapısında bulunan doğal bir mineraldir .Sodyum bir grup çok değerli vazifeler üstlenmiştir;

1.Vücudumuzun likit istikrarını korur. Hücre içi ve hücre dışı likitlerin hareketini denetim eder. Likit istikrarı vücut için çok kıymetlidir. Hücre içine besinlerin taşınmasına ve artık hususların çıkarılmasına yardım eder. Besin öğeleri ve metabolik atık eserler vücut likitleri ile taşınır.

2.Kan basıncını düzenler.

3.Sinir ihtarlarını iletir.

4.Sodyum bir elektrolittir. Birebir potasyum ve klor üzere . Vücutta elektrik akımını iletirler.

5.Kalp kası başta olmak üzere vücudumuzdaki kasların kasılıp gevşemesi ile ilgilidir. Taşıdığı elektrik yükü ile hudut ihtarlarının dimağdan kaslara bildirinin iletilmesi ile gevşeme ve kasılmayı sağlar.

PEKALA GÜNLÜK GEREKSINIMIMIZ NE KADAR ?

Olağan vücut fonksiyonları için günlük 500 mg sodyum kafidir. Bu demek oluyor ki yarım çay kaşığı kâfi dozdur.

Topluluğun büyük bir çoğunluğu günlük ortalama 4000-6000 mg kadar sodyum tüketir. Yani gereksinimin neredeyse 12 katı. Bu hayli çokça bir dozdur ve münhasıran sodyuma hassas yüksek tansiyonu olanlar için epeyce tehlikelidir.

BÖBREKLERİNİZ SAĞLAM MI?

Vücudumuzda sodyum seviyesini böbreklerimiz ayarlar. Sağlıklı bireylerde çoka kaçılmadığı sürece sodyum konsatrasyonu çok yüksek seviyelere ulaşmaz. Ziyade sodyum depolanmaz. Büyük bir kısmı idrarla, daha az nispette da ter yoluyla atılır .Tabii bu sağlıklı böbrekler sahip insanlar için muteber. Böbrekleriniz gereğince işlevini yapamıyorsa çokça sodyum vücuttan uzaklaştırılamaz. Bu da ödeme ve bir ekip farklı sıhhat problemlerine yol açar.

Sodyum zayıflığı lakin uzun vade kusma, ishalle oluşabilir. Bu üzere durumlarda tuz tüketimini artırmayı unutmamak lazım!

YÜKSEK TANSİYON VE TUZ MÜNASEBETI

Yüksek tansiyon ve tuz tüketimi arasında yakın bir bağlantı vardır. Sağlıklı bir insan çokça tuz tüketiminden etkilenmeyebilir. Gelgelelim topluluğun %30’undan ziyadesinin sodyuma hassas kan basıncına sahip olduğu düşünülmektedir. Bu öbekte tuz tüketimini kısmak kan basıncının düşürülmesine yardımcı olmaktadır. Yapılan çalışmalarda potasyum, kalsiyum ve magnezyum üzere besin öğelerinin diyetle sistemli tüketilmesinin yüksek tansiyonu önlediği bildirilmiştir.

TANSİYON HASTASI İSENİZ KULLANDIĞINIZ İLAÇLARA DİKKAT EDİN!

Bir kadro ilaçlar sodyum içerir. Antiasitler, migren ilaçları, laksatifler, sakinleştrici üzere. Kesinlikle kullanacağınız her ilacı eczacınıza ve hekiminize danışınız.

GEBELER MAHSUSEN DİKKAT ETMELİ.

Gebelik sürecinde vücutta su tutulumu, ödemler sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Ödemi azaltmak için tuzu kısmak bu süreçte yanlıştır. Gebelik sürecinde vücudun sodyum gereksinimi artar .

NELERDE SODYUM VAR?

Bir besinin sodyum içermesi demek tuzlu bir tadı olduğu manasına gelmez. Sodyum bir çok besinde vardır. Münhasıran ;

*salça, hardal, hazır salata sosları, soya sosu

*hazır ve işlenmiş besinler

*konserveler

*kurutulmuş meyveler

*et suyu bulyonları

*peynir, ekmek, unlu mamüller

*soda

*tütsülenmiş yiyecekler yüksek sodyum içerir.

Besin etiketlerini okuyarak bir besinin sodyum içerip içermediğini anlamanız mümkündür. Bir besin etiketinde Na, tuz, sodyum, soda yazıyorsa sodyum olduğu anlaşılmalıdır .

EN ÇOK SORULANLAR

…Konserveleri ya da peyniri yıkayarak sodyumunu azaltabilir miyim?

Akan soğuk su altında düzgünce yıkadığınızda besinin sodyum içeriğini %40 orantısında azaltabiliriz.

--içme suyu sodyum içerir mi?

içme suyundaki sodyum orantıları değişik ortamlara nazaran farklılık gösterebilir. Münhasıran sodyum yoksul diyet uygulamadıkça bununla ilgili endişelenmenize gerek yoktur. Su yumuşatıcıları suya kıymetli nispetlerde sodyum eklemesi yapabilir. Firmalarla kontağa geçebilirsiniz.

--iyotlu tuz nedir?

Iyot eklenmiş sofra tuzudur. İyot, troid bezini düzenleyerek guatr illetini önler. Hekiminiz tarafından iyot kısıtlaması yapılmadığı sürece sağlıklı olan iyotlu tuz kullanmaktır. Iyot münhasıran evlatların dimağ gelişimi ile ilgili bağlıdır.

ÇOK SIK TÜKETTİĞİMİZ BESİNLERİN SODYUM İÇERİKLERİ

5 adet zeytin --- 225-825 mg

peynir --- 200-266 mg

süt ( 1 bardak) --- 100-120 mg

ekmek (1 dilim) ---125-150 mg

bisküvi(yarım paket ) --- 225-375 mg

tavuk (50 gr) --- 25-28 mg

dana eti ( 30 gr ) --- 22-25 mg

yumurta --- 60-65 mg

meyve(100 gr ) --- 1-2 mg