Uçaklar Neden Tibet'in Üzerinden Uçmaz?

Asya'daki uzun mesafeli uçuşlarda üzerinden uçulmayan Tibet Özerk Bölgesi, Çin'e bağlı seyrek nüfuslu ve dağlık bir alandır. "Dünya'nın Çatısı" olarak bilinenn bu bölgenin üzerinden uçulmamasının pek çok teknik nedeni bulunuyor.

Havacılık sektöründe rota planlaması ve operasyonel değişiklikler yapmak karmaşık ve ilginç bir süreçtir. İnce işçiliğin yapıldığı bu alanda çok sayıda faktör analiz ediliyor; tehlike yaratabilecek, gereksiz zaman ve para kaybına neden olabilecek ihtimallerden olabildiğince kaçınılıyor. Bu bölgenin üzerinden uçulmamasının nedeni işte bu analizlerin bir sonucu.

Uçakların bölgeden uzak durmasının en önemli nedeni arazinin engebeli olması ve ortalama yüksekliğinin çok fazla olmasıdr.


Bölgedeki alçak alanlar bile 3.000 metre yüksekliğindedir, ortalama yükseklik ise yaklaşık 4.500 metredir. Uçaklar elbette çok daha yükseğe çıkabilir fakat kabin basıncının düştüğü acil durumlarda, prosedür gereği uçağın bir havaalanına yönlendirilmeden önce 3.000 metrelik irtifaya inmesi gerekir.

Uçakta yolculara verilen oksijen, gerekli irtifaya inilemediği takdirde o yükseklikte sadece 20 dakika yetebilir. Bölgede acil iniş yapılabilecek uygun bir alan neredeyse yoktur. Var olan iki havalimanı hem çok uzaktadır hem de bu havalimanlarına sadece birkaç pilotun inebilme tecrübesi bulunmaktadır.

Yüksek dağlık bölgelerde türbülans riski artar. Tibet Platosu ve çevresindeki türbülansların şiddeti çok daha fazladır.


Türbülansa hava akımlarının dalgalar halinde ve farklı hızlarda yukarı-aşağı hareket etmesi neden olur. Herhangi bir rotada da türbülans yaşanabilir fakat bu bölgedekilerin şiddeti yolcuları oldukça rahatsız edecektir ve acil bir durumu daha da tehlikeli hale getirebilir.

Jet yakıtının donma riski de bulunuyor.


Standart Jet A1 yakıtının donma noktası -47 santigrat derecedir. Bölgede her zaman bu kadar düşük sıcaklıklar olmuyor fakat zaten soğuk olan dağların üzerindeki irtifada uzun süre seyretmek yakıtın donma riskini artıracaktır.

Bunun yanı sıra bölgede uçaklardaki radar sistemini destekleyecek radar sistemi bulunmuyor. Tüm bölge Çin nüfusunun yalnızca %0.2'sini oluşturuyor, nüfusu çok seyrek olduğu için bölgede radar sistemi konusunda yetkin insan bulunmuyor, muhtemelen kimse de Çin'den gelip burada çalışmayı tercih etmiyordur.

Ayrıca Tibet'in yakınlarında Hindistan'ın askerî üsleri de bulunuyor. Askerî üslerin üzerinden ticari uçuşların geçişi yasak olduğu için bu durumun da etkisi bulunuyor.

Olası bir kaza sonrasında enkaza ulaşmak zorlu olacaktır.


Kazadan kurtulanlar olsa dahi onlara acil yardım ulaştırmak günler alabilir. Kazazedelerin bölgedeki zorlu şartlardan dolayı hayatta kalma ihtimali de düşecektir. Ayrıca kara kutu yüzlerce metre uzağa savrulabilir, uçurumlardan düşebilir veya çığın altında kalabilir. Bu yüzden kazanın nedenleri, detayları anlaşılamayacaktır.

Kaynaklar: Interesting Engineering, Simple Flying