Uçaklarda yazılım güncellemeleri nasıl yapılıyor?

Uçaklarda yazılım güncellemeleri nasıl yapılıyor?​

Teknoloji harikası uçaklarda yazılım güncelleme işlemi nasıl gerçekleştirilir?



Normal bir uçak yaklaşık 4 milyona yakın parçanın bir arada kusursuzca çalışmasıyla meydana gelmektedir. Böylesine kompleks bir yapıya sahip olan bu teknoloji abidesi taşıtlarda elektrik, elektronik ve yazılımsal aksamlar önemli bir yere sahiptir. Peki uçaklarda yazılım güncelleme işlemi nasıl gerçekleştirilir? Konunun detaylarına yakından bakalım.

Teknoloji harikası uçaklarda yazılım güncellemesi nasıl yapılır?​

Bilindiği üzere pek çok teknolojik ürüne yeni işlevler kazandırılmak ya da iyileştirmeler sağlamak üzere çeşitli yazılım güncellemeleri yapılmaktadır. Uçaklar yazılıma ihtiyaç duyan pek çok cihazı bünyelerinde barındırırlar. Dolayısıyla telefonlarımızın ya da günlük hayatta kullandığımız diğer teknolojik ürünlerin gerçekleştirdiği şekilde bir yazılım güncelleme şekli, birçok farklı kompanenti içeren bu devasa taşıtlarda söz konusu olamaz.


Yazılım güncellemeleri, her uçak ve barındırdıkları her sistem için farklı içerikler ve yükleme çeşitlerine sahiptir. Bu kadar çok işlem arasından örnek bir güncelleme ile uçaklardaki yazılım güncellemelerinin genel mantığı anlayalım.

FMS: Flight management system (Uçuş yönetim sistemi) için navigation database (navigasyon veri tabanı) güncellemesi​

Her 28 günde bir uçak bakım mühendisleri tarafından uçakların kokpitlerindeki temel bir elektronik bileşeni olan küçük bir ekran ile birlikte klavye ya da dokunmatik ekran içeren ve ana işlevi uçuş için yapılan planlamanın uçuş esnasında yönetimi olan FMS için yapılan uçuş planı için gerekli tüm bilgileri (hava yolları,havaalanları,pistler,radyo navigasyon yardımcıları…) içeren navigasyon veri tabanının güncellemesinde günümüzde teknolojinin çok büyük gelişme göstermesine rağmen (bazı uçak tipleri hariç) hala floppy diskler kullanılmaktadır. Peki bu işlem nasıl gerçekleştirilir?




Uçak bakım mühendislerinin yaptığı bu işlemi adım adım anlatmak gerekirse :

• Öncelikle uçağın kokpitinde bulunan sigorta panelindeki pek çok muhtelif şalter arasından uçuş yönetim bilgisayarlarıyla ilgili olanlar güncelleme için uygun pozisyona getirilir.
• Yine sigorta panelinin köşesinde yer alan data loading selector (veri yükleme seçicisi) aktif hale getirilir ve ilk yüklemenin yapılacağı ilgili uçuş bilgisayarı seçilir.
• İçerisinde güncel veriler yüklü disketler aktarım için MDDU’ya (multipurpose disk drive unit : çok amaçlı disk sürücü birimi) takılır. Bu işlemde bir ya da birden fazla disket sırayla kullanılabilir. Ardından ilk iki adımdaki işlemlerin tam tersi yapılır ve her iki uçuş bilgisayarı şalterleri de açık konuma getirilir.
• Artık güncel yazılımlar uçuş bilgisayarlarından birine yüklenmiştir. Bu veriler diğer uçuş bilgisayarına da cross loading (çapraz yükleme) yapılarak aktarıldıktan ve işlemi yapan görevli bakım mühendisi gerekli bakım kayıtlarını tuttuktan sonra işlemi sonlandırılır.

Bu periyodik güncellemeyle birlikte uçağın navigasyon yazılımları rutin olarak güncel tutulur. Boeing yaptığı bir modifikasyon ile birlikte B777 modeli uçaklarda bu işlem için flash disklerde kullanılabilir hale gelmiştir. Muhtelif uçak tipleri için farklı bellek ve cihazlar da kullanılabilir. Ayrıca navigation database güncellemesi gerçek uçakların yanı sıra uçuş simülasyon içinde yapılabilir.