Üçüncü evre (girişime karşı suçluluk dönemi)

Üçüncü faz (girişime karşı suçluluk dönemi) Freud’un falliködipal dönem olarak adlandırdığı dönemdir 3 yaş ile 5 yaş arası dönemi kapsamaktadır Çocuğun iskeletkas sistemi üzerine hakimiyetinin artışı ve dil becerilerinin gelişimi ile dış dünyanın ,keşfi ve orada rol olmak biçiminde menfaatcömertlik düşünceleri başlarÇocukta fazla bir merak, cinsel organlarla ilgili yoğun fikirler, başkaları ile rekabet ve çevredekilere fiziksel olarak hasar verme görülür Çocuğun cinselliğe olan gitgide artarak artan merağı grup içi cinsel oyunlara, kendi ya da yaşıtlarının cinsel organlarına dokunma davranışlarına yolaçar Eğer aile bu davranışları aşırı bir şekilde bastırıp, korkutarak önlemeye çalışırsa, ileri dönemde cinsel alanda sorunlu ve baskılanmış bireyler oluşur 3 Yaş sonuna dürüst adale gücü ve akıl yeteneği gerektiren uğraşlara başlar Bu sırada çevrelerince eksik hissettirilirlerse, ileri dönemde kendisinin başlattığı aktiviteler sebebiyle suçluluk duygusal yaşayabilirler İnisiyatif faydalanma konusunda bu dönemde oluşan çatışmaları, kendi potansiyellerini, gerçekleştirebilecekleri en iyi davranışlarını sergilemelerine engel olabilir Tutku ve açgözlülük kavramları bozulabilir Yaşıtları ile oynayarak,onlarla nasıl ilişki kurabileceğini öğrenir Eğer bu dönemde saldırgan dürtülerine egemen olabilmesi, uygun bir şekilde sağlanırsa çocukta inisiyatif kullanabilme yetisi ve tutku sahibi olma özelliği gelişir Çocuk kendi davranışlarını sınırlamayı öğrenir Agresif dürtülerini oyun,müsabaka, eşya yararlanma gibi yapıcı bir yöne yönlendirerek, başarılı ve sorunsuz bir çözüm sağlar Fazla baskılanma çocuğun girişimciliğini ve düş gücünü kısıtlar Çok kuvvetli bir süperego gelişimine niçin olarak, ileride ya her zaman ya hiç tarzında düşünme, çevresindekileri kendi ahlak kalıpları içine girmeye baskı biçiminde davranışlara yolaçabilir Bu dönem başarılı bir şekilde aşılırsa sorumluluk, bireysel disiplin özellikleri gelişir Bu dönemde yasak dürtülerin baskılanması ile kişide kabahat ve endişe duyguları oluşur Bu çoğalan taslak ileride etik kavramını oluşturacaktır Bu donemde çocuk, oedipus ve elektra kompleksleri denen karşıt tür ebeveyne yakınlaşıp, kendi cinsinden olan ebeveyni karşı taraf gibi görme şeklindeki gelişimsel düşüncelerden kurtulup, kendi inisiyatifini ortaya koyarak, kendinde çoğalan etik kuralları ve hayat prensipleri çerçevesinde daha eksik çatışmalar ve suçluluk duyguları hissederek yaşamayı öğrenir Bu dönem başarılı bir şekilde yaşanamaz ise , suç ve girişim arasındaki çatışma ileri dönemde yaygın anksiyete bozukluğu, konversiyon bozukluğu da denen somatoform dissosiyasyonlara ,fobik bozukluklara ve psikosomatik bozukluklara yol açabilecektir Bu dönemde cinsel organların uyarılabilmesi görülmektedir Bu değişim ile birlikte , uyarılma sonucu ayıplanma, cezalandırılma korkusu başlamakta, cezalandırılma sonucunda çocuğun kendi cinsel organının kesileceği veya imha edileceği biçiminde korkuları başlayabilmektedir Karoser daha bir gelişmekte, buna düşünsel gelişim de eklenmektedir Çoğalan çocuk kendi işlevlerinde daha etkili olup, inisiyatif kullanmaya başlar Karşılaştığı başarısızlıkları tolere edebilmeye, olmazsa kendine diğer hedefler belirlemeye çalışır Sorumluluklar üstlenmeye, küçük planlar yapmaya başlar Bir önceki donemde varolan özerklik, bundan böyle daha bir amaca karşın, daha mantıklı ve uyumludur Bu donemde sergilenen düşünsel ve vücutsal mücadele sonucu sağlananlar ve elde edilen hazzın çevrece yoğun eleştirisi, suçluluk duygularına yolaçmaktadır Annenin bir numarası olma amacı ve bu uğurda sergilenen tavırlar , kıskançlık, suçluluk duyguları ve kaygıya neden olabilir İleri dönemde, çocuğun kendi içinde anababanın kendine koyduğu yasaklar ve uygulanan eleştirileri mumla aratan bir denetim kurumu dominant bir süperego gelişebilir Bu dönem yerinde bir şekilde yaşanırsa, çocuk sınırlarını kasten, çevresiyle düzenli bir şekilde görevler üstlenir, eşya ve amaca uygun nesneleri kullanarak, mutluluk ve başarı duygusunu daha fazla tadar