Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Turkiyede Demiryollarının Gelişimi
Yurdumuzda Demiryollarının Tarihcesi
Ulkemizdeki ilk demiryolu hattı 1856 ’da İngilizlerin acmış oldukları İzmir – Aydın arasında hattır İl şehir banliyosu da İzmir –Buca arasında inşa edilmiştir Cumhuriyetin ilk yıllarında demiryolu yapımına ağırlık verilmiştir Ancak 1950 yılından sonra ise demiryolu yapımı nerede ise hic yapılmamış ve kara yoluna ağırlık verilmiştir Ulkemizde demiryolu ağının genel ozelliklerine bakıldığı zaman şu ozellikler goze carpmaktadır : demiryollarında kullanılan teknoloji geri durumdadır , trenler oldukca yavaş calışmaktadır , tren raylarının uzanış doğrultusu dağların genel uzanış doğrultularına paralellik gostermektedir Son yıllarda hızlı tren yapımına ağırlık verilmiştir Ulkemizde demiryolları uzerinde hem yuk hem de yolcu taşımacılı yapılmaktadırYuk taşımacılığında daha cok ağır iş makinelerinin ve hacimce ağır yuklerin taşınmasında kullanılmaktadır
Demiryolları nereden nereye
Demiryollarının Anadolu topraklarına ilk girişi, Osmanlı İmparatorluğu ’nun son doneminde, yabancı sermayenin onculuğunde başlıyor 1856 ’da bir İngiliz şirketi tarafından İzmirAydın arasında temeli atılan 130 kilometre uzunluğundaki ilk demiryolu hattının 23 kilometrelik bolumu 1 ’ta işletmeciliğe acılıyor Hattın tamamının yapımı ise 1866 ’da bitiriliyor
2 bin kilometrelik (km) Şark Demiryolları ’nın 337 km ’lik İstanbulEdirne, KırklareliApullu kesimleri 1888 ’de işletmeye acılırken, 1896 ’da EskişehirKonya, Birinci Dunya Savaşı sırasında da Konya Nusaybin hatları tamamlanıyor 1871 ’de Haydarpaşaİzmir hattının yapımı başlayıp, 91 km ’lik hat 1873 ’te biterken, maddi olanaksızlıklar nedeniyle yapımına devam edilemeyen Anadolu demiryolları ile Bağdat ve Guney demiryollarının yapımı Almanya ’dan alınan kredi ile gercekleştiriliyor Kaynaklara gore, Osmanlı ’dan Cumhuriyet hukumetine toplam 3 bin 865 kilometre demiryolu aktarılıyor
Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren, Osmanlıdan devralınan demiryollarının bir ağ gibi Anadolu ’nun her yanına gitmesi hedefleniyor 23 Mayıs 1927 ’de cıkarılan 1043 sayılı kanunla Devlet Demiryolları ve Limanları İdarei Umumiyesi kuruluyor Ocak 1929 ’da adı Devlet Demiryolları ve Limanları Umum Mudurluğu olarak değiştiriliyor 8 Nisan 1931 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile de kuruluşun adı Devlet Demiryolları İşletmesi Umum Mudurluğu olup, 1953 ’te ise bugunku ismiyle kamu iktisadi devlet teşekkulu haline getiriliyor
Osmanlı doneminden başlayarak 1940 ’ların ilk yarısının sonlarına kadar, Turkiye ekonomisi ve ulaşımı acısından hep onem taşıyan, onde olan demiryolları taşımacılığı, 10 ’uncu Yıl Marşı ’na bile yansıyor; “Demirağlarla orduk anayurdu dort baştan
Demiryolları genc cumhuriyetin bir ovunc belgesi olarak savunuluyor o yıllarda Ancak 1940 ’ların ortalarından itibaren devletci politikaların gerilemesi ve ozellikle ozel kesimin hızla gelişmeye başlaması, ulaştırma politikasında da onemli değişiklikleri beraberinde getiriyor Yuk ve yolcu taşımacılığında karayollarının payı artarken, demiryollarında duşuş oluyor Ozel sektorun elindeki karayolu yuk ve yolcu taşımacılığı hızla gelişip, palazlanırken, demiryollarından hızla donulmeye, yatırımlar demiryollarına değil, karayollarına kaydırılmaya başlanıyor
1972 yılında yurtici yolcu taşımacılığında karayolu taşımacılığının payı yuzde 906 iken, banliyoler haric demiryolu taşımacılığının payı yuzde 72 ’ye geriliyor 1983 ’te bu paylar karayollarında yuzde 953 ’e yukselirken, demiryolları once yuzde 3 8 ’e, 1993 ’te de yuzde 32 ’ye kadar geriliyor
Demiryollarının 1955 ’te yolcu taşıma payı yuzde 24 ’lerde, yuk taşıma payı ise yuzde 53 ’lerde iken, 1970 ’te yolcu taşıma payı yuzde 8 ’e, yuk taşıma payı ise yuzde 22 ’ye geriliyor 1998 ’de ise bu rakamlar yuzde 4 ve 7 ’ye duşurulurken, 2001 yılı verilerine gore bu rakamlar yolcu taşımada yuzde 3, yuk taşımada yuzde 49 ’a kadar iniyor ‘80 ’li yılların ortalarından itibaren estirilen ozelleştirme ruzgarı ise tuzu biberi oluyor Bugun itibariyle yatırımlar yapılmadığı gibi, var olan işletmeler de ozelleştirme yoluyla yok olmaya doğru gidiyor 2001 yılı verilerine gore karayollarına yuzde 528 oranında pay ayrılırken, demiryollarına ayrılan pay yuzde 4 ’lerde kalıyor
Yurdumuzda Demiryollarının Tarihcesi
Ulkemizdeki ilk demiryolu hattı 1856 ’da İngilizlerin acmış oldukları İzmir – Aydın arasında hattır İl şehir banliyosu da İzmir –Buca arasında inşa edilmiştir Cumhuriyetin ilk yıllarında demiryolu yapımına ağırlık verilmiştir Ancak 1950 yılından sonra ise demiryolu yapımı nerede ise hic yapılmamış ve kara yoluna ağırlık verilmiştir Ulkemizde demiryolu ağının genel ozelliklerine bakıldığı zaman şu ozellikler goze carpmaktadır : demiryollarında kullanılan teknoloji geri durumdadır , trenler oldukca yavaş calışmaktadır , tren raylarının uzanış doğrultusu dağların genel uzanış doğrultularına paralellik gostermektedir Son yıllarda hızlı tren yapımına ağırlık verilmiştir Ulkemizde demiryolları uzerinde hem yuk hem de yolcu taşımacılı yapılmaktadırYuk taşımacılığında daha cok ağır iş makinelerinin ve hacimce ağır yuklerin taşınmasında kullanılmaktadır
Demiryolları nereden nereye
Demiryollarının Anadolu topraklarına ilk girişi, Osmanlı İmparatorluğu ’nun son doneminde, yabancı sermayenin onculuğunde başlıyor 1856 ’da bir İngiliz şirketi tarafından İzmirAydın arasında temeli atılan 130 kilometre uzunluğundaki ilk demiryolu hattının 23 kilometrelik bolumu 1 ’ta işletmeciliğe acılıyor Hattın tamamının yapımı ise 1866 ’da bitiriliyor
2 bin kilometrelik (km) Şark Demiryolları ’nın 337 km ’lik İstanbulEdirne, KırklareliApullu kesimleri 1888 ’de işletmeye acılırken, 1896 ’da EskişehirKonya, Birinci Dunya Savaşı sırasında da Konya Nusaybin hatları tamamlanıyor 1871 ’de Haydarpaşaİzmir hattının yapımı başlayıp, 91 km ’lik hat 1873 ’te biterken, maddi olanaksızlıklar nedeniyle yapımına devam edilemeyen Anadolu demiryolları ile Bağdat ve Guney demiryollarının yapımı Almanya ’dan alınan kredi ile gercekleştiriliyor Kaynaklara gore, Osmanlı ’dan Cumhuriyet hukumetine toplam 3 bin 865 kilometre demiryolu aktarılıyor
Cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren, Osmanlıdan devralınan demiryollarının bir ağ gibi Anadolu ’nun her yanına gitmesi hedefleniyor 23 Mayıs 1927 ’de cıkarılan 1043 sayılı kanunla Devlet Demiryolları ve Limanları İdarei Umumiyesi kuruluyor Ocak 1929 ’da adı Devlet Demiryolları ve Limanları Umum Mudurluğu olarak değiştiriliyor 8 Nisan 1931 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile de kuruluşun adı Devlet Demiryolları İşletmesi Umum Mudurluğu olup, 1953 ’te ise bugunku ismiyle kamu iktisadi devlet teşekkulu haline getiriliyor
Osmanlı doneminden başlayarak 1940 ’ların ilk yarısının sonlarına kadar, Turkiye ekonomisi ve ulaşımı acısından hep onem taşıyan, onde olan demiryolları taşımacılığı, 10 ’uncu Yıl Marşı ’na bile yansıyor; “Demirağlarla orduk anayurdu dort baştan
Demiryolları genc cumhuriyetin bir ovunc belgesi olarak savunuluyor o yıllarda Ancak 1940 ’ların ortalarından itibaren devletci politikaların gerilemesi ve ozellikle ozel kesimin hızla gelişmeye başlaması, ulaştırma politikasında da onemli değişiklikleri beraberinde getiriyor Yuk ve yolcu taşımacılığında karayollarının payı artarken, demiryollarında duşuş oluyor Ozel sektorun elindeki karayolu yuk ve yolcu taşımacılığı hızla gelişip, palazlanırken, demiryollarından hızla donulmeye, yatırımlar demiryollarına değil, karayollarına kaydırılmaya başlanıyor
1972 yılında yurtici yolcu taşımacılığında karayolu taşımacılığının payı yuzde 906 iken, banliyoler haric demiryolu taşımacılığının payı yuzde 72 ’ye geriliyor 1983 ’te bu paylar karayollarında yuzde 953 ’e yukselirken, demiryolları once yuzde 3 8 ’e, 1993 ’te de yuzde 32 ’ye kadar geriliyor
Demiryollarının 1955 ’te yolcu taşıma payı yuzde 24 ’lerde, yuk taşıma payı ise yuzde 53 ’lerde iken, 1970 ’te yolcu taşıma payı yuzde 8 ’e, yuk taşıma payı ise yuzde 22 ’ye geriliyor 1998 ’de ise bu rakamlar yuzde 4 ve 7 ’ye duşurulurken, 2001 yılı verilerine gore bu rakamlar yolcu taşımada yuzde 3, yuk taşımada yuzde 49 ’a kadar iniyor ‘80 ’li yılların ortalarından itibaren estirilen ozelleştirme ruzgarı ise tuzu biberi oluyor Bugun itibariyle yatırımlar yapılmadığı gibi, var olan işletmeler de ozelleştirme yoluyla yok olmaya doğru gidiyor 2001 yılı verilerine gore karayollarına yuzde 528 oranında pay ayrılırken, demiryollarına ayrılan pay yuzde 4 ’lerde kalıyor
