Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Türkiyede Seracılık
Ülkemizde Seracılık yapılan yerler
Ülkemizde sera sebzeciliği başlangıcı son 30 35 yıl kadar öncesine dayanır Sera işletmelerinin kurulması iklim yönünden en yerinde olan Antalya ve Mersin illerinde başlamıştır Gerçekten serada bitki yetiştiriciliği ülkemizin her tarafında yapılırsa da, ur için yerinde çevre koşullarının sağlanmasında, ekonomi, nakliye ve pazarlama gibi etkenler sera işletmeciliğini kısıtlar ya da geliştirir sırası gelmişken düşünülmesi gereken öteki bir noktada serada bitki yetiştirilmesine daha az uygun olan ama büyük tüketim merkezlerine yakın olan yerlerde, seranın ısıtılması için harcama artarken, nakliye masraflarının da azalması sera yapımında etkili rol oynayabilir Bu alanlar, güneş enerjisinden yararlanarak ısıtma giderlerinin azaltılması gibi teknik önlemler yanında, doğada yer alan sıcak su, kaynar su ve buhar gibi jeotermal kaynakların da benzer alâkalı olarak kullanılması ile ülkemiz sera işletmelerinin alanlarının büyümesinde kayda değer katkısı olabilecektir
Sera işletmeciliğini kısıtlayıcı en büyük faktör, sera içinde bitki gelişmesi için en yerinde sıcaklığı sağlamada kullanılan yakıt ile ısıtma sistemi bakım giderleridir böylece ülkemizde sera işletmeciliği kurulabilecek bölgeler Akdeniz, Ege, Marmara, Karadeniz Bölgeleri ile uygun mikro kliması olan yörelerdir
Ülkemiz diğer Akdeniz ülkelerine kadar daha büyük bir seracılık potansiyeline sahiptir Bunun nedeni, ispanya ve Fransa kıyıları altyapısı olan bir turizm alanı olması ve bu tesislerden sera kurulacak alanın pek kısıtlı kalmasıdır İtalya ve Yunanistan'da ise kıyılar oldukça zorlu ve dağlık olması sebebiyle, sera işletmeciliği için alanın çok az olmasıdır Afrika kıyılarındaki Fas, Cezayir, Tunus, Libya gibi ülkelerde ise, uzun süreli yetiştiricilik için kışın ısıtma yanında sıcak mevsimlerde, soğutma da gerekmektedir
Ülkemiz seracılığı Marmara, Ege ve Akdeniz kıyı şeridinde parçalanma ve gelişme göstermektedir Bu bölüştürme içersinde yer yer yoğun imal alanları doğmuştur En kuzeyde Yalova çevresindeki mikro klimada görülen seracılık, batıda İzmir ve Muğla çevresinde, güneyde Antalya ve Mersin dolaylarında yoğunlaşmakta ve Hatay ilinin Samandağ ilçesine değin varmaktadır Ülkemizdeki sera alanlarının son yıllardaki dağılımına rakamsal olarak bakacak olursak, Türkiye'de sera alanlarının takriben %65 ’i Antalya'da % 21'i Mersinde % 7'si Muğla'da, % 2, İzmir' de ve % 1'i İstanbul' da bulunmaktadır
Bu dağılımda göstermektedir ama, Türkiye'de seracılık kış aylarının en sıcak geçtiği Akdeniz yöresinde toplanmıştır (Çizelge 11)
Ülkemizde seracılığın bölgelerimize tarafından belirgin özelliklerini şöyle özetleyebiliriz
Seracılığın yoğun olarak yapıldığı en kuzeydeki yöre Yalova'dır Mikro klima özelliği belirten ekolojik yapısı ve İstanbul gibi büyük bir tüketim merkezine yakın olması önemini korumaktadır Son yıllarda bu yöredeki sera, işletmelerinin özelliği kesme ve saksı çiçeği yetiştiricilik tekniğinin uygulanmasıdır
İzmir'de seraların büyük bölümü Balçova, Narlıdere ovasında bulunmaktadır Yörenin mikro klima özelliğindeki ekolojik uygunluğu, zengin jeotermal kaynakların toprağın kolay ısınmasına etkisi, İzmir gibi büyük bir pazara yakınlığı bölgede seracılığın gelişmesindeki manâlı etmenlerdir Seralarda en fazla hıyar yetiştirilmekte ve sonradan ilkbaharda semizotu, sonbaharda marul gelmektedir Son zamanlarda süs bitkileri yetiştiriciliği de artmaya başlamıştır
Seraların bulunduğu alanların yoğun mesken merkezleri olması nedeniyle, İzmir dolayında seracılık alanı yönünden doyum noktasında bulunmakta ve bu alanların artı artması şimdilik beklenmemektedir
Sera alanlarının son zamanlarda çabuk arttığı il olan Muğla'da seralar, Fethiye ilçesinde yayılmaktadır Seracılık bu ilçede yeni olduğundan, seralarda tek ürün olarak domates yetiştirilmektedir Ekolojik koşulların yerinde olması ve sera kurulacak alanların bulunması, seracılık yönünden bu ilimizin büyük bir potansiyelinin olduğunu göstermektedir
Antalya yöresinde ise sera tarımı Kaş, Gazipaşa ilçeleri arasındaki kıyı şeridinde yoğun olarak yapılmaktadır Yöre sera alanlarının fazlalığı ve sera üretim tekniği yönünden ülkemizde en iyi durumdadır Bölgede sera sebze üretiminde ana ürünler domates, biber, hıyar ve patlıcan'dır Son yıllarda süs bitkilerinin yetiştirilmesine de başlanmıştır Bölgede sonbahar ve ilkbahar yetiştiriciliği yapılan bazı mikro klima yörelerinde ısıtma masrafı tümüyle ortadan kalkmaktadır
Çizelge 11 Türkiye'de seraların dağılımı
İller Bölge(da) % Sırça(da) PE(da)
Antalya 51194 600 13176 38018
Mersin 19939 234 1068 18871
İzmir 2120 25 293 1827
İstanbul 782 09 117 665
Muğla 9642 113 1050 8592
Diğerleri 1654 19 126 1528
Toplam 85331 10000 15830 69501
Mersin ilindeki seralar Mersin'den başlayıp batıya doğru kıyı şeridindedir Mersin ili seralarındaki sebze üretiminde domates, biber ve hıyar yer almaktadır Bölgenin ekolojik koşullarının yerinde olmasına karşılık, üretim tekniğinin iyi olmaması sebebiyle, niteliği düşük ürünler elde edilmektedir
Türkiye seracılığında son beş yıldaki gelişmeler incelendiğinde, Türkiye'de seracılığın takvim sıradan artma hızı % 15 dolayındadır Bu büyüme hızı bir fazla ülkeden daha fazladır
Ülkemiz seralarının işletme yapısı aile işletmeleri şeklinde ve ortalama büyüklükleri 4001500 m2 arasında değişen ufak işletmeler şeklindedir
Ülkemizde ve öteki ülkelerde bazı durumlarda sera işletmeciliği ya da sera yetiştiriciliği ile Örtüaltı yetiştiriciliğiaynı anlamda kullanılmaktadır
Örtüaltı yetiştiriciliği epeyce geniş kapsamlı ve çevre koşullarının negatif etkisini kısmen veya ayrıntılarıyla ortadan kaldırarak bitkisel üretim yapmaya yarayan alçak ya da yüksek sistemler olarak tanımlanabilir Örtüaltı yetiştiriciliğini dört öbür sınıfta inceleyebiliriz
1 Yüzeysel Örtüler: Örtüaltı yetiştiriciliğinde malçlama, yüzeysel örtüler, yastıklar biçiminde yapılan ve kısa ya da uzun zaman bitkilerin üzerini kapatan, hem bütün tarımsal işlemlerin dışardan yapıldığı sistemlerdir
2 Alçak tüneller: Yerden yüksekliği 1 m' ye değin olan bu örtüler, havalar ısınınca ve bitkiler belirtilen bir yüksekliğe ulaşınca kaldırılır Tarımsal işlemlerin hepsi örtü dışından yapılır
3 Yüksek tüneller: Örtüaltı yetiştiriciliğinde insanın içerisine rahatça girebileceği, tarımsal mekanizasyona ihtimal karşılayan, oysa ısıtma, havalandırma sistemleri çoğunlukla olmayan, rahat ve yarım daire kesitli yapılardır Bu örtü tiplerinin hepsi plastik örtülerdir
4 Seralar: Tüm iklim elemanlarının denetimine olasılık sağlayabilecek örtülü yapılardır *
Ülkemizde Seracılık yapılan yerler
Ülkemizde sera sebzeciliği başlangıcı son 30 35 yıl kadar öncesine dayanır Sera işletmelerinin kurulması iklim yönünden en yerinde olan Antalya ve Mersin illerinde başlamıştır Gerçekten serada bitki yetiştiriciliği ülkemizin her tarafında yapılırsa da, ur için yerinde çevre koşullarının sağlanmasında, ekonomi, nakliye ve pazarlama gibi etkenler sera işletmeciliğini kısıtlar ya da geliştirir sırası gelmişken düşünülmesi gereken öteki bir noktada serada bitki yetiştirilmesine daha az uygun olan ama büyük tüketim merkezlerine yakın olan yerlerde, seranın ısıtılması için harcama artarken, nakliye masraflarının da azalması sera yapımında etkili rol oynayabilir Bu alanlar, güneş enerjisinden yararlanarak ısıtma giderlerinin azaltılması gibi teknik önlemler yanında, doğada yer alan sıcak su, kaynar su ve buhar gibi jeotermal kaynakların da benzer alâkalı olarak kullanılması ile ülkemiz sera işletmelerinin alanlarının büyümesinde kayda değer katkısı olabilecektir
Sera işletmeciliğini kısıtlayıcı en büyük faktör, sera içinde bitki gelişmesi için en yerinde sıcaklığı sağlamada kullanılan yakıt ile ısıtma sistemi bakım giderleridir böylece ülkemizde sera işletmeciliği kurulabilecek bölgeler Akdeniz, Ege, Marmara, Karadeniz Bölgeleri ile uygun mikro kliması olan yörelerdir
Ülkemiz diğer Akdeniz ülkelerine kadar daha büyük bir seracılık potansiyeline sahiptir Bunun nedeni, ispanya ve Fransa kıyıları altyapısı olan bir turizm alanı olması ve bu tesislerden sera kurulacak alanın pek kısıtlı kalmasıdır İtalya ve Yunanistan'da ise kıyılar oldukça zorlu ve dağlık olması sebebiyle, sera işletmeciliği için alanın çok az olmasıdır Afrika kıyılarındaki Fas, Cezayir, Tunus, Libya gibi ülkelerde ise, uzun süreli yetiştiricilik için kışın ısıtma yanında sıcak mevsimlerde, soğutma da gerekmektedir
Ülkemiz seracılığı Marmara, Ege ve Akdeniz kıyı şeridinde parçalanma ve gelişme göstermektedir Bu bölüştürme içersinde yer yer yoğun imal alanları doğmuştur En kuzeyde Yalova çevresindeki mikro klimada görülen seracılık, batıda İzmir ve Muğla çevresinde, güneyde Antalya ve Mersin dolaylarında yoğunlaşmakta ve Hatay ilinin Samandağ ilçesine değin varmaktadır Ülkemizdeki sera alanlarının son yıllardaki dağılımına rakamsal olarak bakacak olursak, Türkiye'de sera alanlarının takriben %65 ’i Antalya'da % 21'i Mersinde % 7'si Muğla'da, % 2, İzmir' de ve % 1'i İstanbul' da bulunmaktadır
Bu dağılımda göstermektedir ama, Türkiye'de seracılık kış aylarının en sıcak geçtiği Akdeniz yöresinde toplanmıştır (Çizelge 11)
Ülkemizde seracılığın bölgelerimize tarafından belirgin özelliklerini şöyle özetleyebiliriz
Seracılığın yoğun olarak yapıldığı en kuzeydeki yöre Yalova'dır Mikro klima özelliği belirten ekolojik yapısı ve İstanbul gibi büyük bir tüketim merkezine yakın olması önemini korumaktadır Son yıllarda bu yöredeki sera, işletmelerinin özelliği kesme ve saksı çiçeği yetiştiricilik tekniğinin uygulanmasıdır
İzmir'de seraların büyük bölümü Balçova, Narlıdere ovasında bulunmaktadır Yörenin mikro klima özelliğindeki ekolojik uygunluğu, zengin jeotermal kaynakların toprağın kolay ısınmasına etkisi, İzmir gibi büyük bir pazara yakınlığı bölgede seracılığın gelişmesindeki manâlı etmenlerdir Seralarda en fazla hıyar yetiştirilmekte ve sonradan ilkbaharda semizotu, sonbaharda marul gelmektedir Son zamanlarda süs bitkileri yetiştiriciliği de artmaya başlamıştır
Seraların bulunduğu alanların yoğun mesken merkezleri olması nedeniyle, İzmir dolayında seracılık alanı yönünden doyum noktasında bulunmakta ve bu alanların artı artması şimdilik beklenmemektedir
Sera alanlarının son zamanlarda çabuk arttığı il olan Muğla'da seralar, Fethiye ilçesinde yayılmaktadır Seracılık bu ilçede yeni olduğundan, seralarda tek ürün olarak domates yetiştirilmektedir Ekolojik koşulların yerinde olması ve sera kurulacak alanların bulunması, seracılık yönünden bu ilimizin büyük bir potansiyelinin olduğunu göstermektedir
Antalya yöresinde ise sera tarımı Kaş, Gazipaşa ilçeleri arasındaki kıyı şeridinde yoğun olarak yapılmaktadır Yöre sera alanlarının fazlalığı ve sera üretim tekniği yönünden ülkemizde en iyi durumdadır Bölgede sera sebze üretiminde ana ürünler domates, biber, hıyar ve patlıcan'dır Son yıllarda süs bitkilerinin yetiştirilmesine de başlanmıştır Bölgede sonbahar ve ilkbahar yetiştiriciliği yapılan bazı mikro klima yörelerinde ısıtma masrafı tümüyle ortadan kalkmaktadır
Çizelge 11 Türkiye'de seraların dağılımı
İller Bölge(da) % Sırça(da) PE(da)
Antalya 51194 600 13176 38018
Mersin 19939 234 1068 18871
İzmir 2120 25 293 1827
İstanbul 782 09 117 665
Muğla 9642 113 1050 8592
Diğerleri 1654 19 126 1528
Toplam 85331 10000 15830 69501
Mersin ilindeki seralar Mersin'den başlayıp batıya doğru kıyı şeridindedir Mersin ili seralarındaki sebze üretiminde domates, biber ve hıyar yer almaktadır Bölgenin ekolojik koşullarının yerinde olmasına karşılık, üretim tekniğinin iyi olmaması sebebiyle, niteliği düşük ürünler elde edilmektedir
Türkiye seracılığında son beş yıldaki gelişmeler incelendiğinde, Türkiye'de seracılığın takvim sıradan artma hızı % 15 dolayındadır Bu büyüme hızı bir fazla ülkeden daha fazladır
Ülkemiz seralarının işletme yapısı aile işletmeleri şeklinde ve ortalama büyüklükleri 4001500 m2 arasında değişen ufak işletmeler şeklindedir
Ülkemizde ve öteki ülkelerde bazı durumlarda sera işletmeciliği ya da sera yetiştiriciliği ile Örtüaltı yetiştiriciliğiaynı anlamda kullanılmaktadır
Örtüaltı yetiştiriciliği epeyce geniş kapsamlı ve çevre koşullarının negatif etkisini kısmen veya ayrıntılarıyla ortadan kaldırarak bitkisel üretim yapmaya yarayan alçak ya da yüksek sistemler olarak tanımlanabilir Örtüaltı yetiştiriciliğini dört öbür sınıfta inceleyebiliriz
1 Yüzeysel Örtüler: Örtüaltı yetiştiriciliğinde malçlama, yüzeysel örtüler, yastıklar biçiminde yapılan ve kısa ya da uzun zaman bitkilerin üzerini kapatan, hem bütün tarımsal işlemlerin dışardan yapıldığı sistemlerdir
2 Alçak tüneller: Yerden yüksekliği 1 m' ye değin olan bu örtüler, havalar ısınınca ve bitkiler belirtilen bir yüksekliğe ulaşınca kaldırılır Tarımsal işlemlerin hepsi örtü dışından yapılır
3 Yüksek tüneller: Örtüaltı yetiştiriciliğinde insanın içerisine rahatça girebileceği, tarımsal mekanizasyona ihtimal karşılayan, oysa ısıtma, havalandırma sistemleri çoğunlukla olmayan, rahat ve yarım daire kesitli yapılardır Bu örtü tiplerinin hepsi plastik örtülerdir
4 Seralar: Tüm iklim elemanlarının denetimine olasılık sağlayabilecek örtülü yapılardır *
