ulkemizdeki populer muzik turleri nelerdir ?
Halk muziği: Turkiye'nin ceşitli yorelerinde farklı ağızlar ve formlarda soylenen yoresel etnik muziklerin tumudur Yapısal olarak folklorun bir parcasıdır Anadoluhalk muziği, sozlu halk muziği ve sozsuz halk muziği olmak uzere ikiye ayrılır Sozlu halk muziğine genel olarak turku adı verilir Sozsuz halk muziği ise duzenli yoresel calgı ezgileridir
Turk halk muziği formları: Halk turkulerinin olculu olanına kırık hava, olcusuz olanına uzun hava denir
Kırık Hava: Ritmik karakterleri ve olculeri belirgin olan ezgilerdir Duzenli bir ritim ozelliği gostermekle birlikte geleneksel soyleyiş kalıplarına bağlı olarak icra edilen bir formdur
Uzun Hava: Geleneksel Turk halk muziğinde genel olarak serbest ritmli (usulsuz) olarak soylenen ezgi turudur Başlıca formları, bozlak, gurbet havası, hoyrat, an, yol havası, Arguvan ağzı, Camşıhı ağzı, maya, barak ağzı ve mustezattır
Başlıca calgılar: Bağlama ( Saz ), Kaval, Kemence, Zurna, Davul, Mey
Sanatcılar: Aşık Veysel, Neşet Ertaş, Davut Sulari, Ali Ekber Cicek, Aşık Mahzuni Şerif, Şemsi Yastıman, Nida Tufekci, Muzaffer Sarısozen, Muharrem Ertaş, Gulşen Kutlu, Arif Sağ, Musa Eroğlu, Yavuz Top, Erdal Erzincan, Erol Parlak
Klasik Turk Osmanlı Muziği: Klasik Turk Muziği, klasik Batı muziği ve Hint muziği ile beraber dunya uzerinde sureklilik ve gelenek oluşturma bakımından mevcut uc klasik muzikten birisi olarak kabul edilir Makamsal olan bu muziği, Cinucen Tanrıkorur gibi Osmanlı Muziğiolarak adlandıranlar olduğu gibi, ona Geleneksel Turk Muziğiadını verenler de vardır Klasik Turk muziği tarihsel acıdan altı doneme ayrılabilir: oluşum donemi, donuşum donemi, klasik donem, son klasik donem, romantik donem ve cağdaş donem 20 yuzyılın ortalarından bugune kadar gelen donem cağdaş donemdir Turk Sanat Muziği ile Klasik Turk Muziği birbirine yakın kavramlar olmakla birlikte; Klasik Turk muziği, tarihi anlayış ve geleneği temsil ederken, sanat muziğikavramı ise daha cok bu muziğin Cumhuriyet doneminde aldığı modern bicimi ifade eder En onemli aktarım ve anlayış aracı olan meşk geleneği (oğrencinin bir ustadın elinden gecerekmuziği oğrenme sureci ) ’dir ve bu surec Cumhuriyet doneminde sona ermiştir
Başlıca calgılar: Ud, kanun, keman, ney, tambur, lavta, klasik kemence, rebab, santur, kudum, def ve zil'dir
Sanatcılar: İsmail Dede Efendi, Itri, Munir Nurettin Selcuk, Sadettin Kaynak, Hacı Arif Bey, Yesari Asım Arsoy, Avni Anıl
Klasik Batı Muziği Cağdaş Turk Sanat Muziği: Turkiye'de Cumhuriyet Doneminde girişilen devrim hareketleri sanat konularına da yoneldi Daha cok Klasik Batı muziğine onem verildi Yetenekli genclerin Avrupa ulkelerine gonderilip yetiştirilmesi hareketi başladı Muzik eğitimi veren kurumların acılmasına oncelik verildi
1940 yılından bu yana da bu alanda dunyaca tanınan yetenekli yorumcular yetişti
Sanatcılar: Turk Beşleri ( A Adnan Saygun, Cemal Reşit Rey, Ulvi Cemal Erkin, Hasan Ferit Alnar, Necil Kazım Akses ), Fazıl Say, Ayla Erduran, Suna Kan, İdil Biret, Cihat Aşkın, Tuluyhan Uğurlu, Guher Pekinel ve Suher Pekinel kardeşler, Leyla Gencer, Ayhan Baran
Turkce Caz: 1950 ’lerden sonra ilerleme gosterdi ancak uzun bir sure yerinde saydıktan sonra ozellikle 90 ’lı yıllardan itibaren ilgi artmış, muzisyen ve dinleyici boyutuyla gelişim gostermeye başlamıştır Cok populer olmayan ancak saygın bir turdur
Sanatcılar: Tuna Otenel, Okay Temiz, Neşet Nukhet Ruacan, Kerem Gorsev, Erol Pekcan, Aydın Esen, Ayşe Tutuncu
Dini Muzikler; Muzik cercevesinde, İslam dininin gereği olan, farz, sunnet ve nafile, ibadete cağırma, yardımcı olma ya da susleme amacıyla yararlanılan ve kullanım alanına gore “Ser'i Muzik ve “Tasavvufi Muzik, seslendirildiği yere gore de “Cami Muziği ve “Tekke Muziği diye nitelenen muzikler, “Dinsel Muzik genel başlığı altında toplanabilir Islam ibadetinde onemli bir yeri olan “Tilavet (Kuran okuma), “Ezan, “Salevat, “Temcid vb gibi formlar, “Cami Muziği turune girer Cesitli Tasavvuf yollarının, ozellikle Mevlevi'lerin ve Bektaşi'lerin, bir cesit dinsel dansa da yer verilen torenlerinde, seslendirdikleri muzikler : “Mevlevi Ayinleri ve Bektaşi “Deyişleri ile “Semahları ise “Tasavvufi Muzik turu icinde yer alır
Populer Muzikler
Populer Muzikler, buyuk olcude tuketim nesnesi olarak uretilmis ya da boyle olmamasina karsin bir sure sonra bu tur bir ozellige burunmus, bicimi kendine ozgu sektorel isleyisin olcutleri icinde yapilandirilan ki soz konusu olcutlerin olusumunda temel alinan degerler, belirli bir toplu kesimin kulturu icindeki begeniye dayanmayip, buyuk olcude bilesik kulture ait muziklerdir
Populer kulture ait sanatsal urunlerin cogalmalari ve toplumun her kesiminde giderek yayginlasmasi Avrupa'da nasil sanayi toplumu icinde somut bicimde yasanmissa, ulkemizde de sanayilesme cabalari ve ona bagli olarak gelisen hizli kentlesme, toplum icinde kendine ozgu populer kulturel bir atmosfer yaratmistir
Populer kulturun etkili olduğu geniş kitlenin, sanatsal uygulamalardan beklediği temel değerler, onların kolay anlaşılması, doğrudan kavranması ve derinlik gerektirmemesi, boylece sorgulama istememesi şeklinde ozetlenebilir Ulkemizde populer kultur urunleri, ozellikle yirminci yuzyılın son ceyreğinde renklenmiş, nesne ya da gorsel acıdan geniş bir cevreye seslenir olmuştur
Hızla değişerek ilerleyen yeni kulturel oluşumlar, populer kulture ait sanatsal uretimgibi metalaşmış sanatsal urunler anlamına gelen uretimler icin elverişli ortamları oluşturmaktadırlar Populer kultur ve bu kulture ait muzikler (populer muzikler) ulkemizde, boylesine bir atmosfer icinde toplumun her kesiminde buyuk bir hızla yayılmış; 2000'e ulaşıldığında toplumun tamamına yakın bir orana ait muzik beğenisine yanıt verme onu yonlendirme gucunu yakalamıştır 1970'lerden sonra geniş halk kitlelerine hitap eden muziktir
Şu kategorilere ayrılır:
Turk Pop Muziği
Turkce Rock Muzik ( Anadolu Rock )
Arabesk muzik
Protest Muzik
Fantezi muzik
Turk Pop Muziği: Populer Turk Muziği ya da diğer adıyla Anadolu Pop modern populer muzik kalıplarıyla oluşturulmuş ya da yoğun modern muzik kalıplarının uzerine hafifce alaturka ve halk muziği ezgileri monte edilmesiyle oluşturulmuş Turk muziği ceşididir Turk Pop Muziği'nin gecmişi cok eskilere gitmez Ancak 3040 yıllık bir gecmişi vardır
Sanatcılar Gruplar: Semiha Yankı, Sezen Aksu, Tarkan, Ajda Pekkan, Zerrin Ozer, Erol Evgin, Barış Manco, Melih Kibar, Onno Tunc, Attila Ozdemiroğlu, MFO, Yeni Turku, Ezginin Gunluğu, Sertab Erener, Garo Mafyan, Bulent Ortacgil, Selim Atakan, Vedat Sakman
Rock muzik ( Anadolu Rock): Turk halk muziği (turku) ile rock muziğin birleşimi muzik turudur 90'lı yıllardan itibaren halk muziği formlarından gittikce uzaklaşarak Pop muziğe yakınlaşmıştır
Sanatcılar Gruplar: Erkin Koray, Barış Manco, Cem Karaca, Fikret Kızılok, Moğollar, MazharFuatOzkan, Edip Akbayram, Mor ve Otesi, Bulutsuzluk Ozlemi, Haluk Levent, Teoman, Şebnem Ferah, Ozlem Tekin, Vega, Duman, Hayko Cepkin
Arabesk: Oryantal bir muzik turudur Daima duygusal olan şarkı sozleri, başarısız aşkları, her turlu gunluk sıkıntıları konu olarak ele alıp umutsuzluğu ve başarısızlığı ifade etmektedir Turkiye ’de ozellikle 1980'li yıllarda yayıldı
Sanatcılar: Orhan Gencebay, Ferdi Tayfur, Muslum Gurses, Kibariye, Emrah, Ceylan
Protest muzik: Siyasi ve toplumsal icerikli lirik yapısı ile muhalif bir goruşu dile getiren muzik turudur Yerelden evrensele kadar uzanabilecek bir bakış acısına sahip olabilir Marş turevi katı ritim yapısının aksine ağıt tınıları iceren sanatsal kompozisyon ozelliği de taşıyabilir Genel olarak sert karakterli ve serzenişe atıf yapan bir mizacı yansıtmaktadır
Sanatcılar Gruplar: Cem Karaca, Ahmet Kaya, Zulfu Livaneli, Grup Yorum, Mor ve Otesi
Fantezi muzik: Klasik Turk Muziği ya da Turk Sanat Muziği olarak adlandırılan formun sert kalıplarının dışına cıkılarak daha populer yorumlanmasıyla ortaya cıkan ve Turkiye'ye ozgu bir muzik turudur
Sanatcılar: Gulben Ergen, Hulya Avşar, Sibel Can, Seda Sayan, Ebru Gundeş, Petek Dincoz, Emel Sayın, Neşe Karabocek, Gulden Karabocek, İbrahim Tatlıses, İsmail YK, Ozcan Deniz, Mahsun Kırmızıgul, Umit Besen, Sinan Ozen, Adnan Şenses, Cengiz Kurtoğlu
Halk muziği: Turkiye'nin ceşitli yorelerinde farklı ağızlar ve formlarda soylenen yoresel etnik muziklerin tumudur Yapısal olarak folklorun bir parcasıdır Anadoluhalk muziği, sozlu halk muziği ve sozsuz halk muziği olmak uzere ikiye ayrılır Sozlu halk muziğine genel olarak turku adı verilir Sozsuz halk muziği ise duzenli yoresel calgı ezgileridir
Turk halk muziği formları: Halk turkulerinin olculu olanına kırık hava, olcusuz olanına uzun hava denir
Kırık Hava: Ritmik karakterleri ve olculeri belirgin olan ezgilerdir Duzenli bir ritim ozelliği gostermekle birlikte geleneksel soyleyiş kalıplarına bağlı olarak icra edilen bir formdur
Uzun Hava: Geleneksel Turk halk muziğinde genel olarak serbest ritmli (usulsuz) olarak soylenen ezgi turudur Başlıca formları, bozlak, gurbet havası, hoyrat, an, yol havası, Arguvan ağzı, Camşıhı ağzı, maya, barak ağzı ve mustezattır
Başlıca calgılar: Bağlama ( Saz ), Kaval, Kemence, Zurna, Davul, Mey
Sanatcılar: Aşık Veysel, Neşet Ertaş, Davut Sulari, Ali Ekber Cicek, Aşık Mahzuni Şerif, Şemsi Yastıman, Nida Tufekci, Muzaffer Sarısozen, Muharrem Ertaş, Gulşen Kutlu, Arif Sağ, Musa Eroğlu, Yavuz Top, Erdal Erzincan, Erol Parlak
Klasik Turk Osmanlı Muziği: Klasik Turk Muziği, klasik Batı muziği ve Hint muziği ile beraber dunya uzerinde sureklilik ve gelenek oluşturma bakımından mevcut uc klasik muzikten birisi olarak kabul edilir Makamsal olan bu muziği, Cinucen Tanrıkorur gibi Osmanlı Muziğiolarak adlandıranlar olduğu gibi, ona Geleneksel Turk Muziğiadını verenler de vardır Klasik Turk muziği tarihsel acıdan altı doneme ayrılabilir: oluşum donemi, donuşum donemi, klasik donem, son klasik donem, romantik donem ve cağdaş donem 20 yuzyılın ortalarından bugune kadar gelen donem cağdaş donemdir Turk Sanat Muziği ile Klasik Turk Muziği birbirine yakın kavramlar olmakla birlikte; Klasik Turk muziği, tarihi anlayış ve geleneği temsil ederken, sanat muziğikavramı ise daha cok bu muziğin Cumhuriyet doneminde aldığı modern bicimi ifade eder En onemli aktarım ve anlayış aracı olan meşk geleneği (oğrencinin bir ustadın elinden gecerekmuziği oğrenme sureci ) ’dir ve bu surec Cumhuriyet doneminde sona ermiştir
Başlıca calgılar: Ud, kanun, keman, ney, tambur, lavta, klasik kemence, rebab, santur, kudum, def ve zil'dir
Sanatcılar: İsmail Dede Efendi, Itri, Munir Nurettin Selcuk, Sadettin Kaynak, Hacı Arif Bey, Yesari Asım Arsoy, Avni Anıl
Klasik Batı Muziği Cağdaş Turk Sanat Muziği: Turkiye'de Cumhuriyet Doneminde girişilen devrim hareketleri sanat konularına da yoneldi Daha cok Klasik Batı muziğine onem verildi Yetenekli genclerin Avrupa ulkelerine gonderilip yetiştirilmesi hareketi başladı Muzik eğitimi veren kurumların acılmasına oncelik verildi
1940 yılından bu yana da bu alanda dunyaca tanınan yetenekli yorumcular yetişti
Sanatcılar: Turk Beşleri ( A Adnan Saygun, Cemal Reşit Rey, Ulvi Cemal Erkin, Hasan Ferit Alnar, Necil Kazım Akses ), Fazıl Say, Ayla Erduran, Suna Kan, İdil Biret, Cihat Aşkın, Tuluyhan Uğurlu, Guher Pekinel ve Suher Pekinel kardeşler, Leyla Gencer, Ayhan Baran
Turkce Caz: 1950 ’lerden sonra ilerleme gosterdi ancak uzun bir sure yerinde saydıktan sonra ozellikle 90 ’lı yıllardan itibaren ilgi artmış, muzisyen ve dinleyici boyutuyla gelişim gostermeye başlamıştır Cok populer olmayan ancak saygın bir turdur
Sanatcılar: Tuna Otenel, Okay Temiz, Neşet Nukhet Ruacan, Kerem Gorsev, Erol Pekcan, Aydın Esen, Ayşe Tutuncu
Dini Muzikler; Muzik cercevesinde, İslam dininin gereği olan, farz, sunnet ve nafile, ibadete cağırma, yardımcı olma ya da susleme amacıyla yararlanılan ve kullanım alanına gore “Ser'i Muzik ve “Tasavvufi Muzik, seslendirildiği yere gore de “Cami Muziği ve “Tekke Muziği diye nitelenen muzikler, “Dinsel Muzik genel başlığı altında toplanabilir Islam ibadetinde onemli bir yeri olan “Tilavet (Kuran okuma), “Ezan, “Salevat, “Temcid vb gibi formlar, “Cami Muziği turune girer Cesitli Tasavvuf yollarının, ozellikle Mevlevi'lerin ve Bektaşi'lerin, bir cesit dinsel dansa da yer verilen torenlerinde, seslendirdikleri muzikler : “Mevlevi Ayinleri ve Bektaşi “Deyişleri ile “Semahları ise “Tasavvufi Muzik turu icinde yer alır
Populer Muzikler
Populer Muzikler, buyuk olcude tuketim nesnesi olarak uretilmis ya da boyle olmamasina karsin bir sure sonra bu tur bir ozellige burunmus, bicimi kendine ozgu sektorel isleyisin olcutleri icinde yapilandirilan ki soz konusu olcutlerin olusumunda temel alinan degerler, belirli bir toplu kesimin kulturu icindeki begeniye dayanmayip, buyuk olcude bilesik kulture ait muziklerdir
Populer kulture ait sanatsal urunlerin cogalmalari ve toplumun her kesiminde giderek yayginlasmasi Avrupa'da nasil sanayi toplumu icinde somut bicimde yasanmissa, ulkemizde de sanayilesme cabalari ve ona bagli olarak gelisen hizli kentlesme, toplum icinde kendine ozgu populer kulturel bir atmosfer yaratmistir
Populer kulturun etkili olduğu geniş kitlenin, sanatsal uygulamalardan beklediği temel değerler, onların kolay anlaşılması, doğrudan kavranması ve derinlik gerektirmemesi, boylece sorgulama istememesi şeklinde ozetlenebilir Ulkemizde populer kultur urunleri, ozellikle yirminci yuzyılın son ceyreğinde renklenmiş, nesne ya da gorsel acıdan geniş bir cevreye seslenir olmuştur
Hızla değişerek ilerleyen yeni kulturel oluşumlar, populer kulture ait sanatsal uretimgibi metalaşmış sanatsal urunler anlamına gelen uretimler icin elverişli ortamları oluşturmaktadırlar Populer kultur ve bu kulture ait muzikler (populer muzikler) ulkemizde, boylesine bir atmosfer icinde toplumun her kesiminde buyuk bir hızla yayılmış; 2000'e ulaşıldığında toplumun tamamına yakın bir orana ait muzik beğenisine yanıt verme onu yonlendirme gucunu yakalamıştır 1970'lerden sonra geniş halk kitlelerine hitap eden muziktir
Şu kategorilere ayrılır:
Turk Pop Muziği
Turkce Rock Muzik ( Anadolu Rock )
Arabesk muzik
Protest Muzik
Fantezi muzik
Turk Pop Muziği: Populer Turk Muziği ya da diğer adıyla Anadolu Pop modern populer muzik kalıplarıyla oluşturulmuş ya da yoğun modern muzik kalıplarının uzerine hafifce alaturka ve halk muziği ezgileri monte edilmesiyle oluşturulmuş Turk muziği ceşididir Turk Pop Muziği'nin gecmişi cok eskilere gitmez Ancak 3040 yıllık bir gecmişi vardır
Sanatcılar Gruplar: Semiha Yankı, Sezen Aksu, Tarkan, Ajda Pekkan, Zerrin Ozer, Erol Evgin, Barış Manco, Melih Kibar, Onno Tunc, Attila Ozdemiroğlu, MFO, Yeni Turku, Ezginin Gunluğu, Sertab Erener, Garo Mafyan, Bulent Ortacgil, Selim Atakan, Vedat Sakman
Rock muzik ( Anadolu Rock): Turk halk muziği (turku) ile rock muziğin birleşimi muzik turudur 90'lı yıllardan itibaren halk muziği formlarından gittikce uzaklaşarak Pop muziğe yakınlaşmıştır
Sanatcılar Gruplar: Erkin Koray, Barış Manco, Cem Karaca, Fikret Kızılok, Moğollar, MazharFuatOzkan, Edip Akbayram, Mor ve Otesi, Bulutsuzluk Ozlemi, Haluk Levent, Teoman, Şebnem Ferah, Ozlem Tekin, Vega, Duman, Hayko Cepkin
Arabesk: Oryantal bir muzik turudur Daima duygusal olan şarkı sozleri, başarısız aşkları, her turlu gunluk sıkıntıları konu olarak ele alıp umutsuzluğu ve başarısızlığı ifade etmektedir Turkiye ’de ozellikle 1980'li yıllarda yayıldı
Sanatcılar: Orhan Gencebay, Ferdi Tayfur, Muslum Gurses, Kibariye, Emrah, Ceylan
Protest muzik: Siyasi ve toplumsal icerikli lirik yapısı ile muhalif bir goruşu dile getiren muzik turudur Yerelden evrensele kadar uzanabilecek bir bakış acısına sahip olabilir Marş turevi katı ritim yapısının aksine ağıt tınıları iceren sanatsal kompozisyon ozelliği de taşıyabilir Genel olarak sert karakterli ve serzenişe atıf yapan bir mizacı yansıtmaktadır
Sanatcılar Gruplar: Cem Karaca, Ahmet Kaya, Zulfu Livaneli, Grup Yorum, Mor ve Otesi
Fantezi muzik: Klasik Turk Muziği ya da Turk Sanat Muziği olarak adlandırılan formun sert kalıplarının dışına cıkılarak daha populer yorumlanmasıyla ortaya cıkan ve Turkiye'ye ozgu bir muzik turudur
Sanatcılar: Gulben Ergen, Hulya Avşar, Sibel Can, Seda Sayan, Ebru Gundeş, Petek Dincoz, Emel Sayın, Neşe Karabocek, Gulden Karabocek, İbrahim Tatlıses, İsmail YK, Ozcan Deniz, Mahsun Kırmızıgul, Umit Besen, Sinan Ozen, Adnan Şenses, Cengiz Kurtoğlu