Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
iltasyazilim
FD Üye
Türkçede Meşhur Daralması
Ünlü Daralmasına Örnekler
Ünlü Daralması darlaşma
Sözcüklerin sonlarında yer alan geniş ünlüler (a, e) bilhassa “yor ekinin darlaştırıcı özelliğinden dolayı daralarak ı, i, u, ü bakımlı ünlülerine dönüşür Buna ünlü daralması denir
Örnek:
bekleyor bekliyor
kalmayor kalmıyor
özleyor özlüyor
sollayor solluyor
Örneklerinde bu daralma görülmektedir
“yor ekinden başka bir ekin ya da sesin darlaştırma özelliği yoktur Oysa tek heceli olan “de , ye fiilleri, kendinden sonra gelen “y sesinden dolayı darlaşabilir
Misal:
de yor di yor
de yerek di yerek
de yen di yen
Ancak ara sıra darlaşma olmayabilir
Örnek:
de y ince de y ince
Türkçede a, e ünlüsü ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyiş ve yazılışta da a ünlüleri ı, u; e ünlüleri i, ü olur:
başlıyor, kanıyor, oynuyor, doymuyor
izliyor, diyor, gelmiyor, gözlüyor
Aniden fazla heceli ve a, e ünlüleri ile biten fiiller, ünlüyle başlayan ilave aldıklarında bu fiillerdeki a, e ünlülerinde söyleyişte yaygın bir daralma (ı ve i'ye dönme) eğilimi görülür Fakat, söyleyişteki ı, i ünlüleri yazıya geçirilmez:
başlayan
yaşayacak
atlayarak
saklayalı
atmayalım
gelmeyen
izlemeyecek
gitmeyerek
gizleyeli
besleyelim
Buna karşılık tek heceli olan demek ve yemek yemek fiillerinde, söyleyişteki i ünlüsü yazıya da geçirilir:
diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye
yiyen, yiyerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip
Ancak deyince, deyip sözlerindeki e yazılışta korunur *
Ünlü Daralmasına Örnekler
Ünlü Daralması darlaşma
Sözcüklerin sonlarında yer alan geniş ünlüler (a, e) bilhassa “yor ekinin darlaştırıcı özelliğinden dolayı daralarak ı, i, u, ü bakımlı ünlülerine dönüşür Buna ünlü daralması denir
Örnek:
bekleyor bekliyor
kalmayor kalmıyor
özleyor özlüyor
sollayor solluyor
Örneklerinde bu daralma görülmektedir
“yor ekinden başka bir ekin ya da sesin darlaştırma özelliği yoktur Oysa tek heceli olan “de , ye fiilleri, kendinden sonra gelen “y sesinden dolayı darlaşabilir
Misal:
de yor di yor
de yerek di yerek
de yen di yen
Ancak ara sıra darlaşma olmayabilir
Örnek:
de y ince de y ince
Türkçede a, e ünlüsü ile biten fiillerin şimdiki zaman çekiminde, söyleyiş ve yazılışta da a ünlüleri ı, u; e ünlüleri i, ü olur:
başlıyor, kanıyor, oynuyor, doymuyor
izliyor, diyor, gelmiyor, gözlüyor
Aniden fazla heceli ve a, e ünlüleri ile biten fiiller, ünlüyle başlayan ilave aldıklarında bu fiillerdeki a, e ünlülerinde söyleyişte yaygın bir daralma (ı ve i'ye dönme) eğilimi görülür Fakat, söyleyişteki ı, i ünlüleri yazıya geçirilmez:
başlayan
yaşayacak
atlayarak
saklayalı
atmayalım
gelmeyen
izlemeyecek
gitmeyerek
gizleyeli
besleyelim
Buna karşılık tek heceli olan demek ve yemek yemek fiillerinde, söyleyişteki i ünlüsü yazıya da geçirilir:
diyen, diyerek, diyecek, diyelim, diye
yiyen, yiyerek, yiyecek, yiyelim, yiye, yiyince, yiyip
Ancak deyince, deyip sözlerindeki e yazılışta korunur *
