Unutkanlık

Unutkanlık her yaştan insanın en sık yakınmasıdır oysa çoğunlukla bir rahatsızlık belirtisi olarak görülmemektedir

Gençlere “bu yaşta unutkanlık olmaz denirken, yaşlılara “unutması adi gözüyle bakılır Fakat hafıza kaybı altta yatan bir hastalığın belirtisi olarak düşünülmeli ve uzman bir hekim göre araştırılmalıdır Nöroloji Uzmanı Dr Erem Tokuş amnezi ile ilgili bilinmesi gerekenleri derledi



Hafıza Kaybı kimi zaman buhran, vitamin eksiklikleri, tiroit fonksiyon bozukluklarına yan olarak görülebilir ve yerinde tedavi ile bütün şifa sağlanır Oysa unutkanlığın bunamanın ilk belirtisi olabileceği de bilinmelidir Bunama (demans), ortaileri yaşlarda başlayan, zeka olarak becerilerde ilerleyici kayıplara niçin olan bir hastalıktır Rahatsızlık, zihinsel fonksiyonlar ve jurnal yaşam aktivitesinde ilerleyici bozulma ve tavır problemleri ile tanımlanır Alzheimer hastalığı, demansın en sık nedeni olmakla birlikte, bunamaya neden olabilen pek çok başka hastalık da vardır

Rahatsızlık, doğası gereği ilerleyici özelliktedir Şu anki mevcut tedavi seçeneklerimiz hastalığın ilerleme hızını duraklatma ile sınırlıdır Güncel klinik çalışmalar yakın gelecekte değişik tedavi olanaklarının mümkün olabileceğini düşündürmektedir Demans hastalığının seyrini başlangıç, orta ve ileri evreler olarak gruplandırabiliriz

Başlangıç evresindeki hastanın zihinsel fonksiyonlarında aksaklıklar mevcuttur Zihinsel fonksiyonlarımız tavır, anlayış, iletişim, görünmeyen düşünme, mantıklı düşünme gibi entelektüel becerilerimizdir Demans hastası okuduğunu anlayamaz, konuşurken sözcük bulmakta zorluk çeker, okuduğunu anlayamazyorumlayamaz Kolay unutkanlıklar olarak başlayan bu yeti kayıpları çoğunlukla ayrım edilmez veya yaşla ilişkili klasik değişiklikler olarak yorumlanır Ne eyvah fakat bu evrede hekime başvuru formu son çok azdır Fakat erken teşhis, her hastalıkta olduğu gibi bunamada da tedavinin daha yüz güldürücü olmasını sağlamaktadır

Zihinsel işlevlerdeki aksaklıklar, günlük yaşamı etkilemeye başladığında sorunlar göze çarpan ışık halkası gelir Örneğin hasta telefonu nasıl kullanacağını bilemez, kişisel temizliliğibakımını yapamaz, para hesabını yapamaz ışık halkası gelir! Jurnal hayat aktivitelerinin etkilenmeye başladığı orta evrede, hastalar esas gereksinimleri için bile yakınlarına bağımlı hale gelirler Bu dönemde hasta çorbasını çatalla içmeye çalışır veya yemek yediğini unutarak bitmiş ister

İleri evrede ise bundan böyle davranış problemleri başlar Bu dönem, sosyal ve ahlak öğretilerine uygunsuz davranışlar sebebiyle hasta yakınlarının en sıkıntılı olduğu evredir Hasta tuvaletini nereye yapacağını bilemez, maddi veya sözlü tacizler de bulunabilir, saldırganlık gösterebilir Zaman içinde hastalar yatağa bağımlı ülkü gelir

Demans 65 yaşının üzerinde olan insanların yaklaşık %15'inde görülür Hastalığın görülme sıklığı yaşla içten orantılı olarak artmaktadır 80 ’li yaşlarda her iki yaşlıdan birinde demans görülmektedir Dünyada ihtiyar nüfusun artmasıyla, demans görülme sıklığının artışının da katlanarak artacağı öngörülmektedir

Demans için risk faktörleri: ileri yaş, düşük eğitim düzeyi, kadın cinsiyeti, kafa travması öyküsü, orta yaşlarda başlayan şeker hastalığı ve yürekdamar hastalığı olarak sayılabilir



Bunama, hasta değin yakınlarını da sosyal ve ekonomik olarak etkileyen bir hastalıktır

Demans için uyarıcı 10 sinyâl:

1 Bellek Yitimi

Randevularımızı, telefon numaralarını unuttuğumuz olmuştur ancak demans hastasında hafıza kaybı daha sıktır ve bilhassa yakın geçmişe ait olaylar daha basit unutulur, geçmiş döneme göre fikir daha iyidir

2 Ahenkli görevleri yapmada güçlük

ara sıra hepimiz zihinsel dağınıklık yaşarız ve yemeğe tuz koyup koymadığımızdan emin olmayız Fakat demans hastası yapmayı iyi bildiği bir yemeği pişirirken içine koyması gereken asıl maddeleri eklemeyi unutabilir

3 Tavırirtibat problemleri

Demans hastası kelime bulmakta güçlük çektiği için konuşmasının akıcılığı bozulmuştur Kendisine söylenen uzun cümleleri anlayamaz

4 Yer ve zamana oryantasyonunda deformasyon

Bazen ayın kaçı olduğunu unuttuğumuz olmuştur ama bir demans hastası evinin yolunu bulmaz, evde odaların yerini karıştırabilir

5 Bozulmuş suçlama

Hasta, mevsimlere uygun giyinemez, bahar geldiğinde hale kışlık kalın kıyafetlerini giymeyi sürdürebilir

6 Görünmeyen düşüncede problem

Bir demans hastası masayı görür görmez tanıyabilir ama masanın yemek yemek için kullanılacağını düşünemez

7 Eşyaların yerlerini karıştırma

Anahtar ya da güneş gözlüğünüzü nereye koyduğunuzu hatırlayamadığınız zamanlar oluyordur Bir demans hastası ise eşyaları uygun olmayan yerlere koyabilir; ütüyü buzdolabına, makası fırına

8 Davranış ve duygularda şartların değişmesi

Hepimiz zaman zaman üzgün oluruz Demans hastasının duygularında dalgalanmalar uyarı çekicidir, nedensiz öfkelenme ya da ağlamalar sıktır

9 Şahsiyet değişiklikleri

Demans hastası şüphecidir, gereksiz öfkelenmeleri olabilir

10 İnisitayif kaybı

Demans hastası epeyce dingin ayla gelmiştir, karar vermekte zorlanır, desteklenmeye ihtiyacı vardır *