Uretim Faktorleri Nelerdir

Uretim Faktorleri Nelerdir

Uretim faktorleri nelerdir emek nedir sermaye nedir doğal kaynaklar nedir teşebbus faktoru nedir

İnsan ihtiyaclarını tatmin etmeyi sağlayarak iktisadi faydayı artıran her turlu faaliyete uretim denir Diğer bir deyişle uretim fayda yaratmak şeklinde de tanımlanabilir Fayda kavramının icerisine hizmet ve mal faydası da girmektedir İktisat ilmi, kıt kaynaklarla sınırsız ihtiyaclar arasında denge kurmaya calışır Bu acıdan mal ve hizmetlerin uretilmesi icin uretim faktorlerine de ihtiyac bulunmaktadır O halde uretim faktorleri, uretimin meydana gelmesi icin gerekli unsurlardır Dolayısıyla uretim bu faktorlerin mal ve hizmet haline donuşumunu ifade eder Klasik ekonomide uretim faktorleri uc başlık altında sınıflandırılmaktadır Bunlar: Emek, sermaye ve doğal kaynaklar (toprak)dır

a) Emek

Emek, uretimin temel oğesi olup, insan faaliyetinin uretime katılmasıdır Calışanın yaptığı hizmetler karşılığı elde ettiği kazanca ise “ucret denir İnsanın fiziki gucu veya zihinsel yeteneği ile yapılan işlere gore emeğin uretkenliği değişiklik gosterir Buna gore emek ilk olarak ikiye ayrılın

1 Fiziki guc,

2 Zihni guc

Aynca emek oyle bir uretim faktorudur ki, diğer uretim faktorlerinin bir araya getirilerek (yeterli miktar ve kalitede) uretime sevkedilmesi de doğrudan doğruya kendisine bağlıdır Ve butun ekonomik faaliyetlerin (uretim, dağıtım, tuketim, yatırım vb) tek amacı emek faktorunun muhatabı olan insanın refah ve mutluluğunun sağlanmasıdır

İşgucunun uzmanlaşması ise, uretimde işbolumu ve teknolojinin gelişmesi ile meydana gelmiştir Değişik mal ve hizmetlerin uretilmesi, ceşitli yetenekleri ve bilginin kazanılmasını gerekli kılmıştır Otomasyon ile sermayeyoğun uretim mallan daha fazla uretilmiştir Bunun neticesinde de işgucu uzmanlaşma alanlarına itilmiştir

b) Doğal Kaynaklar (Toprak)

Yeraltı ve yerustu kaynaklarla, tabiatın sahip olduğu her turlu unsur doğal kaynaklar tanımının icine girer

Bir uretim faktoru olan toprağın Onemli bir ozelliği, arzının sabit olmasıdır Boylece toprak uzerinde yapılan işlemler ile verimliliği değiştirilebilir Ancak doğal kaynakların arzının sabit olmasına rağmen zaman icinde bazı değişmeler ortaya cıkabilir, orneğin, ormanların azalması, yeraltı zenginliklerinin yok olması gibi Bunun yanında insanoğlu bu azalmalar karşısında tekniğin ilerlemesi ile doğal kaynakları arttırıcı değişmeler yapabilmiştir Orneğin kurak toprakları sulama, gubreleme ve diğer işlemler ile doğal kaynakların verimliliğine katkı yapılmıştır

Doğal kaynaklara sahip olanların elde ettikleri gelire “rant adı verilir Toprağın kullanılması veya hammaddenin elde edilmesi, uretim faktorlerinin ortak faaliyetleri neticesinde ortaya cıkmaktadır Orneğin petrolu yeryuzune cıkarma faaliyeti sırasında cok işci istihdamı ile birlikte deniz taşımacılığı onemli yer tutmaktadır

c) Sermaye

Ekonomide her turlu uretilmiş uretim aracı, sermaye olup uretimi gercekleştiren bir faktordur Sermaye faktoru uretim faaliyetinde insana yardımcı olur ve verimliliği arttırır Orneğin kumaş ureten fabrika, tarlada kullanılan traktor ve enerji sağlayan barajlar sermaye niteliğindeki uretim faktorleridir Uretim faktoru olarak sermaye, fiziki sermaye mallarını kapsar Bunun yanında var olan parasal sermaye fiziki uretime katılmaz, ancak fiziki sermayenin elde edilmesi icin kullanılır Fiziki sermayenin en onemli ozelliği, doğada bulunmayıp insan guc ve zekasından meydana gelen bir uretim faktoru oluşudur

Bir işletmenin gereclerini yenilemeye veya arttırmaya yonelik faaliyetlerine “yatırım denir Bu faaliyetlerinin gercekleşmesi icin sağlanan finansman karşılığında kuruluşlara veya kişilere yapılan odemelere “faiz denir Bu da faizin sermayenin fiyatı olduğunu gostermektedir

Buna gore ekonomideki yatırımlar veya yatırım mallan iki gruba aynlır

1 Sosyal sermaye veya enfrastruktur

2 Doğrudan verimli olan sermaye Birinci grupta yer alan yatırımlar baraj,

yol, konut, liman vsdir İkinci gruba ise

fabrikalar gibi yatırımlar girer Ancak ekonomide verimliliğin oluşması icin bu iki grup arasında denge olması gerekir

Teşebbus

Modern ekonomilerde, klasik uc uretim faktorlerine bir faktor daha eklenir Eklenen bu uretim faktoru teşebbus faktorudur

Bu faktorun gorevleri yukarıda acıklanan uretim faktorlerinin organize edilmesi ve yonetilmesidir

Uretim faktorlerinin sayı olarak dorde cıkması ekonomide meydana gelen genel gelişmenin neticesidir Onceleri teşebbus sahibi olanların (muteşebbis veya girişimcinin) uretim faaliyetlerine katılmak icin yeterli sermayeye sahip olmaları gerekli idi Ancak bugunku modern ekonomilerde sermaye ve teşebbus faktorleri arasındaki farklar acıklık kazanmıştır

Muteşebbis (girişimci) kavramından firmanın sahibi ve sahipleri anlaşılır Firmanın muduru muteşebbis değildir, sadece istihdam edilmiş bir yoneticidir Muteşebbis, kar amacı icin sermaye koyarak, faaliyetin riskini (kar ve zararı) yuklenen kimsedir Muteşebbis doğrudan kendi sermayesini koyabildiği gibi, bankalardan odunc alınan krediyi de sermaye olarak kullanabilir

Teşebbus (girişim) kavramı, geniş anlamda, Ozel kar amacına yonelik Tırmalan kapsadığı gibi, kamu yararına yonelik kamu iktisadi kuruluşlarını da icerirler Kamu ve ozel sektorun bir arada bulunduğu “karma ekonomiler “de kamu iktisadi kuruluşları uretici konumunda olup devlet muteşebbis durumundadır Burada meydana gelen kar ve zararı devlet ustlenir

Uretimin meydana gelmesi icin kullanılan uretim faktorlerle icinde temel faktorler gorevini emek ve doğal kaynaklar almaktadır Cunku bu gibi faktorle verimlilik duşuk olsa bile uretim gercekleştirilebilmektedir