İdrar kaçırma şikayeti kadın doğum hekimlerinin sıklıkla karşılaştığı bir sağlık sorunudur.
Tanım: Üriner İnkontinans olarak isimlendirdiğimiz istemsiz idrar kaçırma veya idrarını tutamama durumudur.
Orta ve ileri yaş kadınlarda sık görülmekle beraber her yaşta görülebilen bir problemdir.
Beklenmedik bir yerde aniden ve istemsiz şekilde idrar kaçırma veya idrar tutamama halidir.
Normal şartlarda idrar torbası dolduğu zaman insanlar istediği yerde ve istediği zamanda idrarını yapabilmelidir.
Normal doğumun veya ileri yaşın getirdiği normal bir durum olarak karşılanmamalıdır.
Bu tip şikayetleri dile getirmek her ne kadar zor da olsa mutlaka söylenmelidir.
Tedavisi mümkündür ve ihmal edilmemelidir.
Hayat kalitesini olumsuz etkileyen hijyenik bir problemdir.
Ayrıca sosyal yaşamı ve iş hayatını da etkilemektedir.
Bu hastalar evden dışarı çıkamaz veya gittikleri her yerde tuvalet ararlar bu durum onlarda ciddi mutsuzluk ve özgüven eksikliği yaratır ve bir süre sonra da depresyona neden olabilir.
Bu kadınlar su içmekten dahi çekinir ama su içmemek bu sorunu çözmez.
Nedenleri:
Gebelik süreci en önemli risk faktörü olmakla beraber normal vajinal doğumla risk daha da artmaktadır.
Çok sayıda doğum, zor doğum ve iri bebek doğurma pelvik dokulara zarar verebilir.
Her normal vajinal doğum yapan kadın idrar kaçırmaz.
Obezite de sık karşılaşılan bir neden çünkü doğum yapmamış obez kadınlarda da idrar kaçırma görülebilir. Hızlı kilo verme de risk oluşturur.
Hipertansiyon, diyabet, astım-öksürük ve kabızlık gibi kronik hastalıklar ve bunlar için kullanılan ilaçlar neden olabilir.
İleri yaşlarda ve menopozda östrojen hormonunun da azalması ile bu dokularda gevşeme olabilir.
Bu bölgedeki tümörler, sigara kullanımı ve idrar yolları etrafında yapılan cerrahi işlemler nedenler arasında sayılabilir.
Bazen idrar yolu enfeksiyonları ve böbrek taşları da sebep olabilir veya şiddetini artabilir.
Tipleri:
Farklı idrar kaçırma tipleri vardır ve tedavileri de farklıdır. Stres, sıkışma ve miks tip sık görülür.
Birincisi daha sık görülen stres tip dediğimiz gülme, öksürme, hapşırma, merdiven çıkma ve ağır bir şeyler kaldırma esnasında olan karın içi basıncın artması sonucu gelişen idrar kaçırmadır. Nispeten daha genç yaşlarda görülür.
İkincisi sıkışma tipi olan aşırı aktif mesane diye isimlendirdiğimiz istirahat halinde aniden idrara sıkışıp tuvalete giderken kaçırma şeklinde gerçekleşir.
İdrar torbasında kendiliğinden istemsiz ve ani kasılmalar olur.
Bu kasılmalar normalde idrar torbası tam dolduğunda dahi olmaz.
Üçüncü olarak her iki tipin beraber görüldüğü durum miks tip idrar kaçırma olarak tanımlanır.
Bunlar dışında sürekli idrar kaçırma, taşma tipi idrar kaçırma gibi başka tipleri de vardır.
Tanı:
Hastanın şikayetlerinin ayrıntılı dinlenmesi ve detaylı fizik muayene ile idrar kaçırmanın tipi belirlenip tedavi planlamak mümkündür.
Kaçan idrarın miktarı ne olursa olsun bu durum idrar kaçırma problemidir.
Bu duruma neden olan ek bir sağlık problemi olup olmadığı araştırılmalıdır.
Tedavi: Kegel, davranış terapisi, medikal, cerrahi
Tedavi idrar kaçırmanın tipine göre değişir.
Hangi tip olursa olsun öncelikle Kegel egzersizleri dediğimiz Pelvik taban egzersizlerini öneririz.
Bu egzersizler idrar tutma kabiliyetini artırır.
Aynı zamanda genital bölgedeki organların sarkmasını da önler.
Yapması kolay egzersizlerdir ve sabırla yapılmalıdır çünkü 3-6 ayda sonuç verirler.
Her gün 10-15 dk ayırmaları yeterlidir.
Basitçe tanımlamak gerekirse idrarı yaparken yarıda kesip. idrarı tutmaya yarayan kasların kasılıp gevşetilmesi şeklinde yapılabilir.
Hedef kas bu şekilde öğrenildikten sonra gün içinde aynı egzersiz tekrar edilmelidir.
Günde 3 kez sabah-öğle-akşam 30 kez 10 ar saniye sıkma egzersizi yapmak yeterli olacaktır.
Bu tedavilere işeme davranışı terapisi eklenebilir.
Çay, kahve ve sigara alışkanlığı azaltılmalı mümkünse bırakılmalıdır.
Belli aralıklarla idrar yapılmalı, belli zamanlarda idrar tutulmaya çalışılmalıdır.
Ani sıkışmalarda tuvalete gitmeye çalışmak idrarın kaçmasına neden olabilir bu sebeple o anda pelvik taban kaslarını sıkarak 20 sn beklemek idrar kaçmasını engelleyebilir.
İlaçlar genellikle sıkışma tipi idrar kaçırmada etkilidir.
İdrar torbasında fonksiyonel bir bozukluk yani istemsiz kasılmalar vardır ve ancak ilaçlar ile azaltılabilir.
Uzun süre ilaç kullanılması gereken durumlardır.
Kullanılan ilaçların bazı yan etkileri olabilir ama tedavini devam ettiği süre boyunca azalacaktır.
Cerrahi tedavi daha çok stres tip idrar kaçırma durumlarında uygulanır.
Çünkü bu idrar kaçırma türünde anatomik yani yapısal bir bozulma vardır.
Cerrahi olarak bu düzeltilmeye çalışılır.
Çok büyük olmayan bir operasyon tekniğidir.
Sezaryen gibi karından veya vajinal yoldan yapılabilen farklı teknikler vardır.
Çoğunlukla vajinal yoldan idrarın idrar torbasından dışarı atılmasını sağlayan kanalın altına mesh dediğimiz bir yama-örgü koyularak uygulanan bir teknik kullanılır.
Yine bu kanalın etrafına yapılan bazı enjeksiyonlar ile oradaki dokulara destek sağlayıp tedavi etmek mümkün olabilir.
Lokal veya spinal anestezi ile yapılan bu operasyonda hasta aynı gün taburcu edilebilir.
Hastalarımıza bu durumla ilgili olabilecek en ufak şikayetleri dahi hekimlerine iletmesini rica ediyorum.
İdrar kaçırma normal bir durum değildir.
Sağlıklı ve mutlu bir yaşam diliyorum.