Forumda yenilikler devam etmektedir , çalışmalara devam ettiğimiz kısa süre içerisinde güzel bir görünüme sahip olduk daha iyisi için lütfen çalışmaların bitmesini bekleyiniz. Tıkla ve Git
x

Son konular

uygurlar

uygurlar
0
100

iltasyazilim

FD Üye
Katılım
Ara 25, 2016
Mesajlar
0
Etkileşim
17
Puan
38
Yaş
36
F-D Coin
58
uygur devleti,uygurlar hakkında veri,uygurlar tarihi,Uygur Kağanlığı hakkında

uygurlar


Uygurlar hakkındaki bilgiler, Çin yıllıkları ile Göktürk ve Uygur kitabelerinde bulunmaktadır Uygur kelimesine farklı alanlara yönlendirilmiş anlamlar verilmekle birlikte en kabul göreni; akraba, müttefik anlamında olanıdırUygurlar Çin kaynaklarında Hunların soyundan gösterilmektedir V yüzyılda Orta Asya ’nın büyük bir kısmına yayılmış olan Töleslerin bir boyu olarak karşımıza çıkmaktadır Uygurlar bu dönemde Kaoçı (yüksek tekerlekli arabalılar) adıyla bilinmekteydiler Orhun Kitabeleri ’nde ise Dokuz Oğuz adı ile anılıyorlardı


Uygurlar, Orhun ve Selenga vadilerinin yerli kavimleri idiler Bunlar Göktürk devleti kurulunca, onların hâkimiyetini tanıdılar 630 yılında Göktürk devleti Çinliler kadar yıkıldığında bağımsızlık kalmışlar ve bir siyasî birlik oluşturmuşlardır Çin ise Göktürklere karşısında bu Uygur birliğini destekliyordu Bu çağda başlarında Alp İlteber ûnvanını taşıyan, Pusa isimli biri bulunuyordu


Uygurlar, 681 yılından sonradan, İl Teriş Kağan ’ın ortaya çıkmasıyla, yine Göktürklere bağlı olmak zorunda kaldılar Bu süre içinde kendilerini toplamış olan Uygurlar, Göktürk devletinin zayıflaması ile yeni bir fırsat daha bulmuş oldular Göktürklerin hâkimiyetinde yer alan Basmıl ve Karluk gibi Türk toplulukları ile birleşen Uygurlar, 74243 yıllarında Göktürk Kağanı Ozamış ’ı mağlûp ederek öldürdüler

Uygur Devletinin Kuruluşu
Göktürk devleti ortadan kalkınca, 743 yılında Basmılların idaresinde yeni bir devlet kuruldu Uygurlar bu Basmıl Kağanlığı ’ nın Sol Yabgusu, yani doğu Yabgusu; Karluklar ise, Sağ Yabgusu, yani batı Yabgusu oldular Bu yeni devlet, bütün bir federal devlet biçimindeydi
744 yılında Uygur Yabgusu, Basmıl Kağan ’ını mağlûp ederek kendini kağan ilân etti Kağanlık ûnvanı olarak da Kutluk Bilge Kül Kağan ûnvanını aldı Böylece Uygur Kağanlığı resmileşmiş oldu


Bu kağanlık ûnvanından da anlaşılacağı üzere, Göktürk devletinin gelenek ve töreleri yeni Uygur Kağanlığı ’nda da devam ediyordu Fakat Uygurlar arasında Buda ve Mani dini gibi yabancı inanışlar yayıldıkça, Kağan unvanlarında da birtakım şansın dönmesi olmaya başlayacaktır Uygur devletini kuranlar Orhun bölgesini yurt tuttukları için, bunlara Orhun Uygurları denilmektedir


Kutluk Bilge Kül Kağan ölünce yerine oğlu Bayan Çur, kağan oldu Uygurların en büyük kağanı olan Bayan Çur Kağan, unvan olarak da “Tengride bolmış, il itmiş Bilge Kağan ûnvanını aldı Bu ûnvanın anlamı ise, Gökte doğmuş, devlet yönetmiş, Bilge Kağan demekti


Hanımefendi Çur Kağan devri (747759), Uygurların dört yönde genişledikleri bir devirdir batıda Kara Türgeş devleti, Uygur hâkimiyetini tanımak zorunda kaldı Kırgız, Çik, Sekiz Oğuz ve Dokuz Tatar gibi Türk boyları itaat altına alınarak, devlet otoritesi güçlendirildi öte taraftan tekrar bu devirde, güneydeki Beşbalıg, Kuça ve Karaşar gibi zengin tarım ve ticaret şehirleri de Uygur etkisi altına alınmıştır Turfan bölgesi ile Uygurlar arasındaki ilişkiler de, yeniden bu devirden itibaren başlamış oluyordu


Hanımefendi Çur Kağan ’ın kayda değer işlerinden birisi de, onun zamanında, Uygurlar aralarında şehirleşme eğilimlerinin başlamasıdır O, Ordubalıg adında başkentleri olan bir şehir halkı kurdurmuştur (757)


Diğer yanlamasına benzer kağan, gitgide güçlenmekte olan Tibet tehlikesini sezerek onlara karşısında cephe aldı İmparatorun ricası üzerine, Çin ’de büyük bir tehlike yaratan Lahzaluşan adlı Türk asıllı bir generalin isyanının bastırılmasına destek etmiştir Bu takviye sonunda yapılan anlaşma ile, Uygur tüccarlarına Çin kapıları da çözülmüş oldu


Hanımefendi Çur Kağan ’ın Şineusu gölü yakınında bulunmuş, Göktürk yazısı ile yazılı olan, Türkçe bir kitabesi vardır Bu kitabede kağan olarak yaptığı işler anlatılmaktadır


Hanımefendi Çur kağan ’ın ölümünden sonra yerine oğlu Bögü Kağan oldu (759) Bögü Kağan ’ın faaliyetleri siyasî ve manevi almak üzere iki alanda olmuştur Siyasî faaliyetleri daha fazla Çin üzerine olmuştur Çin ’de baş gösteren isyanların bastırılması sebebiyle sık sık Çin ’e girilmiştir Fakat Uygurların Çin ’e girişlerinde Çin ’in çeşitli bölgelerine yağma akınları da yapılıyordu Çin ’deki isyanların en önemlisi yabancı kavimlerin Tibetliler civarda birleşmeleri sonucunda ortaya çıkan isyan olmuştur Bu Tibet isyanı ancak Uygurlar yardımı ile önlenebilmiştir


Bögü Kağan ’ın manevî alandaki en büyük faaliyeti, Maniheizm dinini kabul etmesi olmuştur Bögü Kağan, aynı zamanda bu dinin öncülüğünü de üstlenmişti Bir tüccar ve şehirli dini olan Mani dininin kabulünün, Uygurların savaşçı ruhlarını gevşetmekle beraber, ilim, sanat ve edebiyatta ilerlemelerine katkısı olmuştur


Önceden beri Orta Asya Türk kavimleri aralarında, çok geniş ve köklü bir kültüre sahip olan Çin ’in zabtedilemeyeceği, bu muhtemel olsa bile uzun vakit elde tutulamayacağına dair yaygın bir inanış vardı Bögü Kağan Çin ’in çelimsiz bir derhal Çin ’i ele geçirmek istemişti Ama veziri Baga Tarkan, adı geçen inanış nedeniyle Kağan ’ın bu girişimine tepki gösterdi Ama sözünü dinletemeyince Bögü Kağan ’ı öldürüp Yüksek Dağ Kutluk Bilge Kağan ûnvanıyla tahta geçti (779) Bundan sonraki kağanlar onun soyundan gelmiştir Bu tarihten daha sonra Uygur devletini yaratıcı kabileler arasında huzursuzluklar da başlamıştır


Kültür ve ticaret bakımından artan Uygurların savaşçılık tarafları zayıflamıştı 840 yılında, Uygurların kuzeybatı kısımlarında yaşayan Kırgızlar, 100 bin karakter atlı kuvvetleri ile, Uygur başkentine hakim düzenleyerek kağanlarını öldürüp, halkı kılıçtan geçirdiler Bu şekilde Hanımefendi Çur ve Kutlug Bilge Kağan vaktinde uğradıkları saldırıların intikamını korkunç bir şekilde almış oldular Bu baskından kurtulan Uygurlar, canlarını kurtarmak için çeşitli yönlere dağılmak zorunda kaldılar


TURFAN UYGURLARI
Kırgız baskınından kaçan Uygur boylarının manâlı bir kısmı Doğu Türkistan ’a göçmüşlerdir Burada Turfan ve Karaşar şehirlerinin civarında yerleşen Uygurlar, Türk medeniyet tarihî açısından büyük layık taşırlar Daha Orhun Uygurları zamanında, tarım ve ticaret merkezleri olan Türkistan ’ın bu büyük şehirleri, Uygurların etkisi altına girmişlerdi bu nedenle Uygur devletinin yıkılmasından sonra, Turfan dolaylarına kaçan Uygurlar için, bu bölge güvenilir bir yer olmuştur848 yılından sonradan, kendilerini toparlayıp, varlıklarını komşularına kabul ettiren Uygurlar, 856 yılında ise kağanlıklarını ilân etmişlerdir Bu dönemde başlarında Mengli Kağan bulunuyordu Mengli Kağan, Uluğ Tengride Kut Bulmış Yüksek Dağ Külük Bilge Kağan, (bugünkü Türkçe ile; Yüce Tanrı da zorlama ve saadet bulmuş, kahraman, işine düşkün Bilge Kağan) ûnvanını taşıyordu


Kağanlık merkezî olarak Turfan şehrini seçtikleri için, kendilerine Turfan Uygurları denilmiştir Keza yazlık başkentleri olarak Beşbalıg şehrini kullandıkları için, kaynaklarda Beşbalıg Uygurları adı da kullanılıyordu


Çin yönetimi, bu Uygur devletini Tibet tehlikesine karşı desteklemiştir Uygurlar da Doğu Türkistan ’da etkinliklerini artırmış olan Tibetlileri bu bölgeden çıkarmışlardır Böylece batıdaki sınırlarını Urumçi şehrine kadar uzatmışlardır


Turfan Uygurları Mani dinine inanıyorlardı Bu dini, siyasî amaçları için de kullanan Uygurlar, dinlerini himaye bahanesiyle Çin üzerinde baskı kurmuşlardır


Kültür ve uygarlık bakımından büyük gelişmeler gösterecek olan Uygurlar, 1335 yılına dek devletlerini yaşatacaklardır Lüzum X yüzyılda Çin ’in kuzeyinde Hıtay devletinin kuruluşunda, gerekse Cengiz Han devletinin gelişmesinde, bu Uygurların, öncülük, veri ve tecrübelerinin koskocoman payı olmuştur Uygurlara devlet teşkilâtında çok kayda değer görevler veren Moğollar, yazı olarak da Uygur yazısını kullanıyorlardı Moğollar ’ın XVI yüzyıla gelindiğinde büyük oranda Türkleşmesinde Uygurlar, önemli rol oynamışlardır

SARI UYGURLAR
840 yılındaki Kırgız baskınından sonra, dört bir yandan dağılan Uygurların bir kısmı, güney kesimlere, yani Çin ile Doğu Türkistan arasındaki Kansu bölgesine indiler Manâlı bir ticaret merkezî olan bu bölge, ünlü Ipekli yolu üstünde idi Bu bölgede yerleşen Uygurlar, büyük bir şehir halkı olan KanCov ’da yeni bir devlet kurmuşlardır Daha Sonra, Sarı Uygurlar adı ile anılacak olan bu Uygurlar, bu bölgenin yerli halkı ile karışmadan kalmışlardır Türk dili ve kültürünü uzun yıllar yaşatan bu Uygur Türklerinin torunlarına bugün bile rastlamak mümkündür


Din olarak Budizm ’i kabul etmiş olan Sarı Uygurlar, ticaret ve uygarlık bakımından fazla gelişmişlerdir Budislerin en değerli eserlerinin bulunduğu Bin Buda Mağaraları, Sarı Uygurların yaşadığı bölgede idi Daha sonraki yıllarda İslâmiyet ’i seçen ve Karahanlılar Çağında Türkİslâm medeniyetine kayda değer katkılar karşılayan Uygur Türkleri, bugün de varlıklarını aynı adla, devam ettirmektedirler Ancak bugün sayıları 20 milyonu aşan bu Türk toplulukları, Çin Insanlar Cumhuriyeti, Sincan Özerk Uygur Bölgesi ’nde, ağır insan hakları ihlâlleri aşağı yaşamaktadırlar *
 
858,536Konular
981,827Mesajlar
32,348Kullanıcılar
Votka4242Son üye
Üst Alt