Uyku apnesi bedenin ve beynin dinlenme vakti olan uykuda, nefes alıp vermenin durması sonucunda kişinin boğuluyor hissi yaşamasına verilen isimdir. Nefes alıp verme durduğundan hücrelerin çalışması için muhtaçlık duyduğu oksijen değerli ölçüde azalır. Beyin nefes alıp vermenin durduğunu bedene haber vermek için bedeni ani bir formda uyarır.
Uyku apnesine sahip olan şahısların gece uykusu birden fazla kere bölünür. Gece boyunca sık sık uyanabilirler. Uzun müddetli kronik bir hastalık olduğundan bireyde yorgunluk, halsizlik, ani his değişimleri üzere olumsuz durumlar oluşturur.
Uyku Apnesi Nedenleri Nelerdir?
Uyku apnesi sendromu, santral (merkezi), obstrüktif (tıkayıcı) ve ikisinin bir ortada görüldüğü karma olacak halde üç farklı başlık altında incelenebilir.
Santral uyku apnesinde beynin nefes alma ve verme sisteminin vazifesini yerine getiremediği ve teneffüsün beyinden kaynaklanan sorun yüzünden durması sebep olur.
Tıkayıcı uyku apnesinde üst teneffüs yolunu kısıtlayan bademcik büyümesi, kilodan ötürü teneffüs yolunda daralma ve damak sarması durumları gözlenmiştir. Tıkayıcı uyku apnesinin erkeklerde görülme ihtimali bayanlardan daha yüksektir; fakat menopoz periyoduna giren bayanlarda hormon düzeyinin değişmesi, fazla kilo ve genetik faktörlere bağlı olarak görülme ihtimali artar.
Uyku apnesi sendromu hafife alınmaması gereken çok değerli bir hastalıktır. Kandaki oksijen düzeyinin düşüşü ve karbondioksit ölçüsündeki artış hücrelere büyük ziyan verebilir. Uyku apnesi sendromu üst teneffüs yolu hastalıklarının oluşumunu tetikleyebilir. Uyku apnesini tetikleyecek kimi durumlar mevcuttur.
Bu durumlar şunlardır;
Beden Kitle İndeksi oranının olması gerekenden çok daha fazla olması
Keyif verici ya da alkol içerikli hususlara bağımlı olmak
Adenoidlerin (geniz eti) büyümesi
Uyku bozukluğu sonucunu doğuracak öbür bir hastalığa sahip olmak
Üst teneffüs yoluyla ilgili hastalığa sahip olmak
İlaç kullanmak
Uyku Apnesi Belirtileri Nelerdir?
Uyku apnesi sendromuna sahip olan bireyler gece uykularında birkaç sefer uyansalar bile bunun farkında olmazlar, sonraki gün uyandıklarında ise gece uykularında uyandıklarını dahi hatırlamazlar.
Uyku apnesi sorunu yaşayan insanlarda görülebilecek belirtiler şunlardır:
Gündüz uykulu olma hali
Uykusuzluktan kaynaklı baş ağrısı yaşamak
Hudutlu, agresif bir ruh hali içinde bulunmak
Odaklanma sorunu yaşamak
Hatırlamakta zahmet yaşamak
Horlama
Kalp ritim bozukluğu yaşamak
Ağız kuruluğu yaşamak
Gün içinde tansiyonun yükselmesi
Bu belirtileri gösteren bireyler bu belirtileri küçümsemeyip uzman bir tabibe muayene olmalıdır.
Uyku Apnesi Nasıl Tespit Edilir?
Uykusuzluk sıkıntısını uzun mühlet yaşayan beşerler kesinlikle uzman bir tabibe görünmelidir. Birinci olarak tıbbi geçmişiniz dinlenir, daha sonra tabipte uyku apnesi kuşkusu uyanırsa toplum tarafından uyku testi olarak bilinen polisomnografi testi ister.
Polisomnografi testinin uygulandığı yerlere uyku laboratuvarları denir. Gelişen teknoloji sayesinde bu testler hastanın isteği doğrultusunda hastanın konutunda de yapılabilir. Uyku laboratuvarlarında bedenin çeşitli bölgelerine elektrotlar yerleştirilir.
Elektrotların yerleştirilme sebebi, uyku apnesi oluştuğu durumda yani beynin bedeni uyardığı anda bunu gözlemlemektir. Uykudan bir saat evvel elektrotlar bedene bağlanır. Bedene yerleşen elektrotlar 7-8 saat boyunca kayıt alma teknolojisine sahiptir. Lakin testin sonuçlanmasında çoklukla 4 saatlik uyku kâfi olmaktadır.
Polisomnografi testi ile yalnızca uyku apnesi sorunu olup olmadığını değil, uyku apnesinin hangi çeşidi olduğu da tespit edilebilmektedir. Polisomnografi testinde değerli olan hipoapne ve apnenin sayısıdır. Hipoapne nefes alıp vermenin yavaşlamasına verilen isimdir. Apne ise teneffüsün büsbütün durmasıdır. Polisomnografi testi sırasında hastanın teneffüsü 5 seferden daha fazla durmuşsa şahsa uyku apnesi teşhisi koyulabilir.
Uyku Apnesi Sendromu İçin Ortodonti
Birtakım uyku apnesi hastalığına sahip olan insanlarda tahlil sağlıklı bir diyetle kilo verme, sporu ömürle birleştirme, yüksek yastık kullanarak çözülse de kimi hastalarda hastalığın sebebi fizyolojik kaynaklıdır. Kişinin fizyolojik olarak alt çenesinin olması gerektiği yerde olmayıp daha geride olması uyku apnesi oluşumuna sebep olabilir. Alt çenenin geride olması durumunda ortodontistlerin bireye özel hazırladığı aparey ile alt çene ileri alınır. Bu aparey hasta kişinin ağız ve diş yapısına uygun olarak ve çoklukla ortodontistler tarafından hazırlandığından ‘uyku apnesi tedavisinde ortodonti’ tahlili olarak bilinmektedir.
Uyku apnesi sendromu hafife alınmaması gereken bir sıkıntıdır. Kâfi oksijen ile beslenemeyen hücreler ölebilir. Yaşa bağlı olarak uyku apnesi olan şahıslarda beyin hücrelerinde, kalp hücrelerinde vefatlar meydana gelebilir. Uzun müddet kalp oksijen ile beslenemezse hasta kalp krizi geçirebilir.