Türkiye'nin en güncel forumlardan olan forumdas.com.tr'de forumda aktif ve katkısı olabilecek kişilerden gönüllü katkıda sağlayabilecek kişiler aranmaktadır.
Uykuya dalma, uykuyu devam ettirme yahut uyanabilme ile ilgili her türlü sorun uyku bozuklukları ortasında yer alır ve genel olarak uyuyamama yahut çok uykululuk ile kendisini gösterir.
Primer uyku bozuklukları, uykunun kendi iç düzenlemelerinde sorun olması nedeniyle ortaya çıkan uyku bozukluklarıdır. Genel olarak iki farklı tipte olurlar:
- Uyku artışı ve daima uyku isteği ile seyreden hipersomniler,
- Uykunun azalması ve uyuyamama yahut sık uyanma ile seyreden hiposomniler.
Olağan bir insanın gece uyuması gerekir. Fakat beşerler genetik olarak gecenin farklı yarımlarında uyumaya eğilimlidir. Gece erken yatıp, sabah çok erken kalkan tavuk kümesi beşerler ile gece geç yatıp, sabah geç kalkmak isteyen baykuş kümesi beşerler bu duruma örnektir.
Beşerler ortalama olarak 7-8 saat uyurlar. Fakat birtakım şahıslar için 4-5 saat, kimileri için ise 9-10 saat uyumak kâfi olur. Her iki uç örnekte aslında olağandır. Uykunun kalitesini mühleti değil içeriği belirler. Neredeyse hiç derinleşememiş ve sık uyanıklık tepkisi yaşanmış, REM uykusuna geçiş yapılamamış 10 saatlik uyku makûs bir uyku iken, yarısından birden fazla derin uykuda geçmiş, REM uykusuna geçiş yapılabilmiş 5 saatlik uyku âlâ bir uykudur. Uykunun kalitesi sonraki günün gündüzünden muhakkak olur. Uykusunu kaliteli almış şahıslar gündüz rahat, enerjik ve zihnen çok açık olurken, güzel uyuyamamış bireyler düşük güçlü, gerilimli ve zihnen makus performanslı olurlar.
Uyku kayması ise gece çok geç yatıp, gündüz de geç kalkmaya denir. Bu bireyler aslında uyumaları gereken müddet kadar uyumaktadır lakin istedikleri vakit diliminde uyuyamamaktadır. Bu hastaların tedavisi uykuyu adım adım öne çekerek yapılır. Bunun için gece kaçta yatılırsa yatılsın sabah kalkılması planlanan saatte kesinlikle kalkmak ve gece erken uyuyabilmek için en azından başlarda uyku ilaçlarından faydalanmak gerekir. Uyku nizamı oturduktan sonra ilaçsız devam edilebilir. Gece uyku saatini geçirmemek en kıymetli noktadır, aksi takdirde tüm gayretler boşa çıkar ve tekrar uyku kayması meydana gelir.
Yaşlılarda çok daha sık görülen bir öbür durumda gece sık tuvalete kalkmak ve bu nedenle uykunun bölünmesidir. Birden fazla vakit tekrar uyumakta zahmet çekilir. Aslında bu türlü bir durumda asıl sorun tuvalete kalkmak değil uyku bölünmesidir. Hasta uyandığı için tuvalete kalkma muhtaçlığı duyar ve zati tüm gece yapılan idrar ölçüsü aslında mesaneyi en fazla 1 kez dolduracak kadardır ve yalnızca 1 sefer tuvalete kalkmak kâfi olur.
Genetik nedenlerle ortaya çıkan ve engellenemeyen uyku atakları ile seyreden narkolepsiden ayrıyeten bahsedilecektir. Narkolepsi engellenemeyen karakteri ile engellenebilen yahut ötelenebilen çok uyku isteği ile seyirli idiopatik hipersomniden (nedeni bilinmeyen artmış uykululuk) ayrılır. Ayırımının yapılamadığı durumlarda uyku laboratuvarlarında yapılan incelemeler ile teşhis büyük oranda konulur. İdiopatik hipersomnide davranış terapileri ile birlikte gündüz uykululuğu azaltan ilaçlardan faydalanılır. Natürel ki tüm uyku hastalıklarında ilaç başlamadan evvel uykuyu etkileyebilecek ve tedavi edilmesi gereken öbür tüm nedenler daha evvel dışlanmalıdır.
Düzgün bir uyku için:
- Fizikî olarak makul seviyede yorulmak
- Gün ışığı görmek
- Beslenmeyi çok geceye kaydırmadan akşamları az ve uygun yemek
- Pak ve havadar fakat karanlık bir odada uyumak
- Uygun yatak seçmek
- Oda ısısını düzgün ayarlamak (ideali 20-22 derecedir)
- Zihnen çok meşgul olmamak ve bir şeyleri başa çok takmış olmamak gerekir.
