Uzayda Windows 98 kullanan bir garip keşif aracı!

Halen kullanımda olan bir uzay keşif aracında sistemin hala Microsoft Windows 98 ile geliştirildiğini duymamış olabilirsiniz. Bu keşif aracı son 19 yıldır uzayda yanlız başına seyahat ediyor. Avrupa Uzay Ajansı'nın Mars Express sondası, Mars yüzeyinin altını ve Phobos'u daha evvel mümkün olandan daha detaylı biçimde görmesini sağlayacak büyük bir yazılım güncellemesi alıyor.

Mars Express misyonu 2 Haziran 2003'te başlatıldı. Bu, Mars Express aracının ve onun MARSIS'inin (Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionosphere Sounding) Windows 98 kullanılarak geliştirilmiş su probu çalıştırma yazılımı olduğu manasına geliyor. Zira o yıllarda en yaygın kullanılan işletim sistemi Windows 98 idi.

*Marsis Türkçe manası: Yeraltı ve İyonosfer Sondajı için Gelişmiş Mars Radarı

Istituto Nazionale di Astrofisica (INAF) ve MARSIS'in Enginium'daki yerleşik yazılım mühendisi Carlo Nenna tarafından tasarlanan yeni yazılım, gönderilen dataların ölçüsünü ve kalitesini artırması gereken sinyal alımını ve yerleşik bilgi sürece yeteneğini güzelleştirmeye yönelik yükseltmeleri içeriyor.

Uzay aracının yazılımı 19 yıl ortadan sonra güncelleniyor

Nenna, "Bir Windows 98 makinesi kurmak için gerekli olan çok eski geliştirme ortamı var. Bunu VirtualBox'taki bir sanal makineyle yaptım. Ana bilgisayar ve konuk makineler ortasında evrak paylaşmanın bir yolunu bulmak güç bir işti. Çalışan bir web tarayıcısı yahut kaynak kodu düzenleyicisi üzere yaygın şeyleri yüklemek de zordu. Geliştirme ortamını kurmak ve büsbütün doğrulamak sırf iki ay sürdü" dedi.


Mars Express keşif aracının yüzeyin altını incelediği örneklerden birisi (Simüle edilmiş hali)

Mars Express ekseriyetle, vazife gereği taşıdığı ve 19 Aralık 2003'te kızıl gezegene yerleştirilen Beagle 2 iniş aracıyla hatırlanıyor. Mars'a beklenen iniş vakti hakkında iniş aracından hiçbir bağlantı alınamamıştı ve Ocak ayına kadar kayıp olduğu kestirim ediliyordu. 2015 yılında, NASA'nın Mars Keşifi Orbiter HiRISE kamerasından alınan imgeler, inançlı bir halde indiğini gösterdiğinde proje sahipleri rahat bir nefes almıştı. Dört güneş panelinden ikisinin açılmadığı, geminin irtibat antenini engellediği ve komplo teorisyenlerini hayal kırıklığına uğrattığı ortaya çıkmıştı.

Bu örnek, hala eski donanım/yazılım çalıştıran eskiyen sistemlerin kullanıldığı birinci örnek değil. Boeing 747 uçakları 2020'de disket aracılığıyla kritik güncellemeler alıyordu. Bir öteki örnek ise ABD ordusunun nükleer silah sistemleri için eski depolama aygıtlarını 2019'da bıraktığını duyurmuştu.