Uzmanlar Gelecek Aylardan Umutlu Değil: Türkiye'de İşsizlik (Gerçekten) Değişmedi mi?

Pandemi başında işten çıkarma yasaklarının başlaması ile işsizlik bilgilerinde başlayan sabitleme hali pandemi, açılma, olağanlaşma çok fark etmedi.

Şubat ayı sonunda başlayan Rusya-Ukrayna savaşı bizim içi iktisattaki dinamiklerimizi fazlasıyla etkilerken, TÜİK bugün işsizlik bilgilerini açıkladı. Bu bilgilerde işsizliğin değişmediği görüldü. Pekala Türkiye'de sahiden işsizlik sorunu stabil mi?

Ekonomistler dünya iktisadı içinde söylem ettikleri slagflasyon, slumpflasyon üzere terimlerdeki işsizlik olmayacak mı? Uzmanlara sorduk! Buyrun, Onedio.com'a özel cevaplara!


Değişiklik olmaması dikkat çekici!



TÜİK'in bugün açıkladığı Ocak 2022 işsizlik verisine nazaran Aralık 2021 ile ortada bir değişiklik yok! MU?

Öncelikle Türkiye iktisadında Aralık-Ocak devrinde enflasyon, taban fiyat ve de öbür maaş artırımları, güç fiyatlarına gelen artırımlar üzere bir çok etken var. İşgücü maliyetlerinin ve de sabit maliyetlerin de ziyadesiyle değiştiği bu iki periyot ortasında ÜFE'nin TÜFE'ye geçmemesi üzere yeniden üretici ve patronlar fedakarlıklarını öne çıkarıp küçülmeye gitmeyerek emekçi çıkarmadılar mı?

Uzmanlar ne dedi?

İşsizlik nasıl ölçülüyor?



Temel sorun Türkiye'nin işgücü datalarının ölçümünde birinci karşımıza çıkıyor. ABD'de haftalık açıklanan datalar bizde 2 ay gecikmeli anket metodu ile ölçülüyor. 

Yani Mart 2022'de Ocak 2022 bilgilerini gördük. Bu da şimdi tüm artırımların tam olarak yansımama hali olarak birinci seçeneği oluşturuyor. 

Ardından bilhassa 2021 yılının son çeyreğinde yaşanan kur artışı ile yaşanan oynaklıklar Ocak ayında nispeten durulduğu için dış ticaret tarafında, endüstride üretim kısmında bir artış olduğu düşünülüyor. Bu da işgücüne gereksinimi doğurduğu için küçülme konu bahis olmuyor.

Uzmanlar nasıl inceliyor?



Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi BETAM tarafından irdelenen işgücü bilgilerinde şu ayrıntı karşımıza çıkıyor:

İstihdamda 43 binlik azalış ile birlikte işsiz sayısında 21 binlik artış işgücünü 22 bin azaltmış, genel işsizlik oranı da Aralık’tan Ocak’a değişmeyerek yüzde 11,4 düzeyinde sabit kalmıştır.

Buraya kadar anlatılanları toparlamak gayesiyle bu iki görsel fikir verecektir ????



İşsizlik nasıl ölçümleniyor?

Atıl işgücü denilen mor çizgi aslında geniş tarifli denilebilecek çalışmaya hazır yarın işe başlasa çalışabilir ama çeşitli nedenlerle bunu yapamayan bölümü yani toplumun gerçek işsizliğini gösteriyor



Mevsim tesirlerinden arındırılmış datalara nazaran “Genel işsizlik oranı” Aralık’tan Ocak’a değişmeyerek yüzde 11,4 düzeyinde gerçekleşirken “potansiyel işgücü ve işsizlerin bütünleşik oranı” 0,1 yüzde puanlık artışla yüzde 19,0’a yükselmiştir. Potansiyel işgücü düzeyi Aralık ayında 272 bin yükseldikten sonra Ocak ayında da 14 binlik artış kaydetmiştir. “Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı” ise Aralık’tan Ocak’a 0,1 yüzde puanlık artışla yüzde 15,7’ye yükselmiştir. Son iki alternatif işsizlik oranın bileşiminden oluşan “Atıl işgücü oranı” ise yüzde 22,8’den yüzde 22,9’a 0,1 yüzde puan artmıştır.

Bugünkü datalarda dikkat çeken bir ayrıntıda bu oluyor ki; bu durum tarım işsizliğinin bu mevsimde yüksek olması kaynaklı sorgulanmak durumunda kalıyor.

DİSK'in incelediği işsizlik bilgilerinde TÜİK ve İŞKUR farkı da dikkat çekiyor!

Siyasetçi Veli Ağbaba da bunu şu biçimde yorumluyor:

Neden işsizlik artmıyor?



Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, sorumuza Türkiye'nin büyümesi ile yanıt verdi. 

Geçen yıl yüzde 11, son devirde de yüzde 7'nin üzerinde büyüyen Türkiye iktisadında çarkların hala bir formda döndüğünü ve bunun sanayi, ihracat ile lojistik taraflarında hala siparişler ile canlı kaldığını açıkladı. Tarımdaki düşüşün olası olduğunu fakat bunun bu ayki datada görülemediğini de belirten Aslanoğlu, maliyet artışlarının, büyümenin yavaşlamasının ve bilhassa savaş nedeniyle oluşabilecek olan turizmdeki kayıpların gelecek devirde işsizlik bilgilerine yansıyacağını da ekledi. 

İşsizlik artacak mı?



Yalova Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Baki Demirel de datalarda aslında geniş işsizlik sayısına bakıldığında işsizliğin yüksek olduğunu, data ölçümleme hasebiyle bilgilerin yansımasında farklılık olduğunu iletti. Demirel şunları söyledi: 

Bu bilgiler Ocak ayına ilişkin hasebiyle tam tesir görülmüyor. Mart ayı datalarında yansımaları daha net görebiliriz. Ayrıyeten bu sene hem iç talep hem de dış talep yatırımları destekleyici olmayacak. Azalan emek gelirleri ve artan fakirleşme iç talebi olumsuz etkilerken, ana ticaret partnerimiz AB'de de stagflasyon riski ve artan global riskler dış talebi azaltabilir. Yatırımlar talep beklentileri ile şekillendiğinden yatırımların ve hasebiyle istihdamın olumsuz etkilenmesi yüksek olasılıkla gerçekleşecek. Bu bağlamda işsizlik oranları birkaç ayın akabinde artış eğilimi gösterecek. Bundan kaçınmak için genişleyici maliye siyasetleri ve kamu yatırımlarının artması gerekiyor. 

Beklentiler aydınlık değil!



Dünya ekonomilerinde istenmeyen lakin beklenen, Türkiye'de de enflasyondaki yükselişle birlikte korkutan slumpflasyon (enflasyonla birlikte ekonomik küçülme) ile stagflasyon (enflasyonla birlikte durgunluk) durumlarında işsizlik bilgilerinde gelecek periyotta incelemeler daha da artacak üzere görünüyor!