Yapılan yeni bir keşfe nazaran, uzay keşifleri kişileri yalnızca topluluk bakımından değil birebir hengamda fizikî manada da değişikliğe uğratacak. Pazartesi günü, Proceedings of the National Academy of Sciences mecmuasında yayımlanan araştırmaya nazaran, yerçekimsiz ortamda münhasıran dimağda meydana gelen değişiklikler, yerküreye döndükten sonra da aylarca sürüyor.
Anwerp Üniversitesi’nden Angelique Van Ombergen tarafından yürütülen bu yeni araştırma, uzay uçuşlarının, dimağ boşluklarındaki likit geçişlerini nasıl etkilediğini göstererek evvelki araştırmalarda konum alan kimi boşlukları doldurdu.
Van Ombergen, 11 kozmonotta yaptığı gözlemlerde, yerçekimsiz ortamların beyindeki sıvıyı yukarı iterek üç boşluğu genişlettiğini buldu. Başkaca ortalama 169 günde, beyindeki bu boşlukların %11,6 nispetinde büyüdüğünü fark etti. Kozmonotlar yerküreye döndükten sonra genişleyen damarlar olağan haline dönmeye başlıyor ama bu süreç nispeten yavaş ilerliyor. Yedi ayın ahir bu boşluklar, uçuş öncesindeki hallerine nazaran, %6,4 daha büyük oluyorlar.
Van Ombergen’in söylediğine nazaran bu dengeleyicisi mekanizmanın iki olasıya sonucu bulunuyor, gelgelelim bu hususta daha ziyade araştırmanın da yapılması gerekiyor.
Yerçekimsiz ortamda uzun müddet kalmanın tesirleri derhal kendisini göstermiyor. NASA astronotu Scott Kelly, Memleketler arası Uzay İstasyonu’ndan döndüğünde genleri, kanı ve hücreleri üzerinde birçok araştırma yapıldı. Umumî olarak bakıldığında rastgele bir problemle karşılaşılmadı ve vücudunda çok çokça değişim gözlemlenmedi.
Van Ombergen, yapılan yeni çalışmanın, uzun uzay uçuşlarının insan vücuduna tesirini inceleyen evvelki araştırmalara kıymetli bir bağlam eklediğini söylüyor. Mesela NASA’nın, Scott ve Mark Kelly üzerinde yaptığı ve nisan ayında yayınlanan araştırmada, beyinlerindeki anatomik değişimler gözden geçirilmemişti.
Dimağ boşluklarında meydana gelen genişlemenin yan tesirleri
- Bu anatomik değişikliklerin, davranışlar üzerinde tesiri olması mümkün lakin bunların ne olduğu araştırmada tam olarak bölge almıyor.
- Bu değişikliklerin Spaceflight Neuroocular Syndrome (SANS) ismi verilen ve gözlerle alakalı olan bir irtibatı olabilir. Yıllardır NASA’nın da radarında olan bu durum, derin uzay yerleşmeleri için değerli bir bariyer konumunda.