Vahiy ne demek hakkında bilgi

Vahiy ne demek hakkında bilgi


Sözlükte vahiy “süratlice ve çaktırmadan söylemektir Bu kelimenin, “üstü kapalı sözle,
laf sayılmayan seslerle, organların işaretleriyle, yaratılışta belli bir data ve beceriyi varlığın
özelliği kılmakla, yazıyla ve şeytan, cin gibi maddî olmayan şuurlu varlıkların zihinlere
soktukları düş ve fikirlerle (vesvese) bildirme gibi anlamlarda kullanımları da vardır
Terim olarak vahiy, “Allah ’ın peygamberlerine ulaştırdığı sözü, kelimesi, kelâmıdır
Yine Allah ’ın kendisine yakın kullarına (velî) ya aracısız veya melekler aracılığı ile
ulaştırdığı bilgiler ve sözler için de –aşağıda örneği görüleceği gibi– vahiy kelimesinin
kullanıldığı olmuştur Oysa bunlar için yaygın olarak ilham terimi kullanılır İlhamın
değeri sübjektiftir; Peygamber ’e gelen vahye tutarsız olmamak şartıyla kime gelmişse onun
için geçerli ve yardım olabilir (Sadrüşşerîa, etTavdîh, II, 15)
Kur ’ân ’da vahiy ve benzer kökten fiiller, “vahyetmek, ilâhî sözü, bilgiyi ulaştırmak
mânasında fazla sayıdaki âyette kullanılmaktadır Vahyin birden pozitif şekli vardır:
a) Vahiy meleği Cebrâil muhakkak bir şekle –meselâ bir insan şekline– girerek gelir,
başkalarının da duyup anlayacağı tarzda ilâhî sözü peygambere ulaştırır ya da kendine
kasten şekliyle sadece peygambere görünür ve sözü onun işitmesine uygun şekilde
kendisine ulaştırır Hadis kitaplarının vahyi anlatan bölümlerinde bu vahiy tarzının
örneklerinden bahsedilmiştir
b) Hz Mûsâ ’ya Tûrisînâ ’da ve mukaddes vadide gelen vahiyde olduğu gibi,
ulaştıran görünür bir aracı olmaksızın ilâhî söz işitilir (Meryem, 1952; Kasas, 2846; Tâhâ, )
Bu tarz bir vahye mi‘racda Hz Peygamber de muhatap olmuştur
c) Söz kalbe ve zihne aracısız veya Cebrâil (Rûhulkudüs) aracılığıyla iletilir,
gönderilir Hz Peygamber böyle bir iletişimi şu hadisinde dile getirmiştir:
“Rûhulkudüs kalbime şu bilgiyi getirdi: Hiçbir kimse rızkını tüketmeden
ölmeyecektir Şu halde Allah ’tan korkunuz ve rızkınızı hoş, meşrû yollardan talep ediniz
Rızkın gecikmesi sizi Allah ’ın emirlerini çiğneyerek onu elde etmeye itmesin Çünkü
Allah ’ın katında bulunanlar fakat O ’na itaatle elde edilebilir (Heysemî, Mecma‘u ’zzevâ ’id, II,
71,72)
d) “Mûsâ ’nın annesine, ‘Başına bir şey gelmesinden üzüntü ettiğinde onu nehre
bırak ’ diye vahyettik (Kasas, 287) meâlindeki âyette olduğu gibi Allah ’ın iradesi ilham
yoluyla bildirilir Burada vahiy ilham mânasında kullanılmıştır
e) “Ve rabbin bal arısına şöyle ilham etti (Nahl, 1668) âyetinde bildirildiği gibi
Allah, bazı yaratıklarını belirlenmiş bir data ve beceriye programlamış, bu bilgi ve eylem biçimini
onların tabiatlarının bir parçası, temel özelliği kılmıştır
f) Rüya yoluyla bildirilir Hz Peygamber şöyle buyurmuştur: “Vahiy kesildi, sona
erdi, geriye yalnızca mübeşşirât kaldı Bu da içten bilgi getiren rüyalardır, bunu mümin
görür veya ona gösterilir (Buhârî, “Ta‘bîr, 20; Müslim, “Salât, 207208) Bu maddede geçen
vahiy de ilham mânasındaki vahiydir Hz Peygamber ’e vahiy sâdık (doğru çıkan) rüyalarla
başlamıştır Ancak onun gördüğü rüyaları öteki müminlerin gördükleri rüyalarla

karıştırmamak gerekir Çünkü Hz Peygamber ’in vahiy mahiyetindeki rüyasının sabah
aydınlığı gibi açıkça içten çıktığı hadiste bildirilmiştir (Buhârî, “Bed ’ü ’lvahy, 3; hem bk İbn
Kayyim, Zâdü ’lme ’âd, I, 7880)
Şûrâ sûresinin 51 âyeti, vahyin yukarıda geçen tüm şekillerini ihtiva etmektedir:
“Herhangi bir insanla Allah ’ın konuşması ancak vahiy ile veya perde ardındaki veya bir
elçi gönderip izniyle dilediğini vahyetmesi biçiminde olabilir İlham ve rüya aracılığıyla olanlar
“vahiy ile kısmına girer Programlama insana yok diğer bazı varlıklara ait olmakla
beraber bunun için “Rabbin bal arısına ilham etti (evhâ) ifadesi kullanıldığından (Nahl,
1668), o da bu kategoriye dâhildir Getireni görmeden sözü işitme şekli “perde peşinde
kısmına, Cebrâil ’in emin bir şekle girerek ilâhî sözü ulaştırması “bir elçi gönderip
kısmına aittir (Râgıb elİsfahânî, elMüfredât, “vhy md)
Kur ’ânı Kerîm ’de vahiy keza sözlük anlamında keza de terim olarak kullanılmıştır
Allah ’ın vahyinin tüm çeşitlerini içine alan bir betimleme devretmek icabında “Vahiy, ulu
yaratıcının genelde varlıkları, dilediği özelliklere ve hareket tarzlarına kadar
programlaması, özel olarak da insanlara ulaştırmak istediği ilâhî dikte, yasak ve haberlerin
tamamını vasıtalı veya vasıtasız bir tarzda, rahat ve seri bir yolla peygamberlerine
iletmesidir çağrıda bulunmak mümkündür (ayrıca bk Muhsin Demirci, Vahiy Gerçeği, s2627)
Vahiyde “gizlilik ve “çabukluk özellikleri vardır Vahiydeki sürati, bilgisayarın bir
tuşuna basarak kısa bir vakit parçası içinde ciltler dolusu bilgiyi yükleme, nakletme,
kopyalama örneğine bakarak tasavvur edip çakmak mümkündür
“Bilinmezlik vasfı vahyin mahiyeti, ne ve nasıl olduğu konusuyla ilgilidir Vahyin
özel bir bilgi iletişim arabulucu olduğu bilinmekle beraber mahiyet ve keyfiyeti, neden ibaret
olduğu, ilâhî sözün insana vahiy yoluyla nasıl intikal ettiği; konuşmak için dile, harfe,
kelimeye ve sese ihtiyacı bulunmayan, konuşması insanın konuşmasına benzemeyen
Allah ’ın, kendi kelâmını peygamberlerine nasıl ilettiği ve bu kelâmın belirli bir dile ait harf,
sözcük, tümce ve seslere nasıl dönüştüğü meçhuldür, gizlidir, sırdır; bu sırrın bilgisi bayağı
insanlara verilmemiştir Vahiy mahiyeti bakımından bilinemez olduğu gibi bu iletişimin
oluşu, gerçekleşme keyfiyeti de gizlidir, üçüncü bir kişi buna muttali olamaz *