Vajinismus toplumun tüm katmanlarında yaygın olarak görülen bir cinsel ilişki sorunudur. Bu bölümde vajinismus risk faktörleri olan kişiler ele alınmaktadır. Nitekim vajinismus hastalarının birbirine benzeyen pek çok ortak yönleri ve kişilik yapıları mevcuttur.
Vajinismus hastalarının ortak kişilik yapısı, birbirlerine çok benzer karakter yönleri mevcuttur. Bu nedenle hastalar kendilerini bazen ‘aynı fabrikadan çıkmış gibi görürler’ ve tanıştıklarında çok da iyi dost olurlar.
2003 yılından beri vajinismus tedavileri konusunda hizmet veren müessesemizdeki yaptığımız gözlemlere göre, vajinismus hastalarının çok benzer ortak yönleri bu bölümde ele alınmaktadır. Bu ortak yönlerden yola çıkılarak vajinismus risk faktörleri ortaya çıkarılmıştır.
VAJİNİSMUS RİSK FAKTÖRLERİ OLAN KİŞİLER
1-) Kişilik yapısı ve ortak özellikler:
Büyümek istemeyen, çocuksu, anne-babaya bağımlı kişilik yapısına sahip olan kızlar ileri yaşlarda vajinismus açısından risk taşımaktadır.
“Canım tatlıdır” diye düşünen ve değişik korkuları olan kadınlar (iğne, kan, dişçi, kedi, köpek, böcek, yükseklik korkuları gibi)
Ailenin iyi kızları olarak yetiştirilenler (‘İyi kız olma sendromu’)
Cinsellikten uzak şekilde büyütülenler (‘Erkek Fatma modeli’)
Yaşanılan olaylarda aşırı derece etki altında kalanlar. Örneğin bir film sahnesi veya yaşanılan trajik bir olayın etkisini uzun bir süre içinde yaşayanlar.
Cinsel bilgi ve tecrübesi az olanlar
Eşinin cinsel tecrübesinin az olması nedeni ile korkuları olanlar (“Ya eşim bana ilişki sırasında zarar verirse, ya ilişki sırasında yanlış bir hareket yaparsa”) düşüncesi olanlar
Eşi ile sıkıntılı ve sorunlu bir şekilde evlenenler
Eşlerine karşı sevgi veya güven hissetmeyenler
Geçmişte taciz, tecavüz gibi cinsel travmalara maruz kalanlar
Katı dini, ahlaki ve geleneksel kurallarla büyütülen kızlar vajinismus açısından risk altındadırlar.
Vajinismus sorunu toplumda her kesimi ilgilendiren bir problemdir. Ancak müessesemizde tedavi gören hastaların %80’inin en az lise mezunu olması ilginç bir saptamadır.
Yine kendi çalışmalarımıza göre kırsal kesimde vajinismus ise genelde bilgi eksiklikleri sonucunda görülmekte ve uygulanan bilişsel terapilerle sorun daha kısa yollu çözüme ulaşabilmektedir.
İyi kız olma sendromu nedir?
Ebeveynleri tarafından hiçbir cinsel bilgi verilmeden yetiştirilen, cinselliğin yok sayılması veya kötülenmesi yönünde mesajlarla büyütülen “iyi kızlarda” ileriki yaşlarda vajinismus, cinsel isteksizlik, cinsel tiksinti ve orgazm olamama sorunları sık olarak ortaya çıkmaktadır. Türk toplumunda oldukça yaygın olan, bu şekilde çevreleri ve aileleri tarafından yetiştirilen kızlarda gelişen bu probleme “iyi kız olma sendromu” denmektedir.
İyi kız olma sendromu özellikleri taşıyan kadınlarda cinsel ilişki “kocayı tatmin etme yönünde bir görev” olarak kabul edilmektedir. Müessese olarak binlerce hastadan edindiğimiz gözlemlerimize göre iyi kızlar mükemmeliyetçi, içsel disiplinleri oldukça fazla ve titiz bir yapıya sahiptirler. İyi kız olma sendromu vajinismus için risk faktörleri arasındadır.
2) Aile yapısı:
Aile yapısı da vajinismus için risk faktörleri açısından önemlidir:
Kendi aileleri aşırı düzeyde koruyucu, kollayıcı olanlar
Anne veya babası baskın (dominant olanlar)
Hem anne hem de babası baskıcı ve tutucu olanlar
Anne ve baba yerine ailenin başka fertleri tarafından büyütülenler (özellikle dede, babaanne baskısı yaşayanlar) vajinismus için risk grubundadırlar.
3) Gebe kalma korkuları:
Töresel veya dini yönden eğitimli kişilerde veya bekâr olmasına rağmen erkek arkadaşı/ nişanlısı ile birlikte cinsel ilişkiyi deneme aşamasında olan bayanlar gebe kalma ve sonrasında kürtaj olma korkularından dolayı vajinismus problemi ile karşı karşıya kalabilirler.
4) Geleneksel ve / veya dini baskılar:
Cinsel bakışın son derece katı ve kurallara bağlı olan geleneksel çevrelerde, özellikle çocukluğunda katı dini eğitim alanlar da ileriki yaşlarında vajinismus risk faktörleri kapsamındadır.
Yaptığımız istatiksel araştırmalara göre tarafımıza şehir dışından hastaların başvurdukları illerin başında Konya, Eskişehir, Samsun, İstanbul, Bursa, İzmir, Adana, K. Maraş ve Antakya gelmektedir.
Vajinismus riskini azaltmak mümkündür!
Vajinismus açısından riski azaltmada en önemli etken çok erken yaşlardan itibaren aile ve okul tarafından cinsel eğitimin verilmesidir. Çünkü bilgi eksikliği ve hatalı bilgilenmeye sahip kişiler ileriki yıllarda vajinismus ve diğer cinsel sorunlar açısından en fazla risk altında olacaklardır.