Vatandaşa 3 ayda 4.2 Milyarlık ceza yağdı

Türkiye’nin “merkezi idare bütçesi”nin gelir kalemlerinde biri olan “para cezaları”yla ilgili açıklanan birinci 3 aylık sonuçlar, geçen yılın birebir devrine nazaran bu cezalarda dikkat alımlı bir artışı ortaya koydu.

Buna nazaran, vatandaşa ödenmeyen vergi borçları, trafik cürümleri üzere nedenlerle kesilen toplam para cezaları, 2019’un birinci 3 ayına kıyasla yüzde 51.1 artarak 4 milyar 199 milyon liraya ulaştı. Ayrıyeten 2020 bütçesinde yer alan ve yıllık 11 milyar 835 milyon lira olan toplam para cezaları maksadının de yüzde 35.5’i birinci 3 ayda sağlanmış oldu.

Tekrar 2019’un birinci 3 ayında yüzde 1.3 olan para cezalarının toplam bütçe gelirlerindeki hissesi da bu yıl yüzde 1.6’ya yükseldi. Para cezalarındaki bu yükselişe, her yıl bunlara yapılan oransal artırımda temel alınan “yeniden değerleme oranı”nın 2019 için yüzde 22.6 hesaplanması da tesirli olmuş görünüyor. İşte para cezaları kapsamında yer alan cezalarla ilgili ayrıntılar:

‘DİĞER PARA’ UÇTU

- Yılın birinci 3 ayında “yargı para cezaları”, geçen yılın birebir periyoduna kıyasla yüzde 19.2 artarak 172 milyon lirayı aştı. Yıllık gayenin de yüzde 30.9’u birinci 3 ayda sağlandı.



- Para cezalarının en büyük kalemi olan “idari para cezaları” da yüzde 51.2 artarak 1 milyar 983 milyon liraya ulaşırken, yıllık maksadın yüzde 34.1’i birinci 3 ayda bütçeye gelir kaydedildi.

- Yeniden büyük ceza kalemlerinden olan “vergi cezaları” ise yüzde 45.7 artışla 1 milyar 859 milyon liraya ulaştı. Böylelikle birinci 3 ayda yıllık gayenin yüzde 35.6’sına ulaşıldı.

- En yüksek oransal artış ise “diğer para cezaları” kaleminde görüldü. Bu çeşit cezalar yüzde 289.6 artarak 185 milyon liraya yükseldi. Yıllık amacın de yüzde 79.9’u birinci 3 ayda sağlandı.

VERGİ ‘KONSOL’DA ARTTI AYÇİÇEĞİNDE DÜŞTÜ

Resmi Gazete’de dün yayımlanan Cumhurbaşkanı kararlarıyla bir dizi sanayi malına üretimi ve istihdamı korumak için ek gümrük vergisi getirilirken, kimi tarım eserlerindeki vergi ise hasada kadar arz güvenliği ve fiyat istikrarı maksadıyla düşürüldü. Ayrıyeten TMO’nun sıfır gümrük vergisiyle ithal edeceği tarım eserleriyle ilgili kontenjanlar aşikâr oldu:

- Kauçuk iplikler, demir yahut çelikten vidalar, kesintisiz güç kaynakları, aydınlatma aygıtları aksam ve kesimleri, hidrolik presler, saatler, görüntü konsolları üzere mallarda ek gümrük vergisi yüzde 5-50 ortasında değişecek.



- Gelişmekte olan ülkelerden dokumacılık ve konfeksiyon eserleri ithalatında düşük oranda uygulanan ek gümrük vergileri öbür ülkelerin düzeyine çıkarıldı.

- Birtakım demir çelik eserlerindeki (slab ve kütük, yassı hadde mamulleri vb.) vergiler 3 ay müddetle 2-5 puan ortasında artırıldı.

- 1 Haziran’a kadar ham ayçiçeği yağında yüzde 30 olan gümrük vergisi yüzde 18, yağlık ayçiçeği tohumunda yüzde 13 olan gümrük vergisi yüzde 9 oldu.

- Toprak Mahsulleri Ofisi’ne sıfır gümrük vergisiyle açılan kontenjanlar kuru baklagilde 100 bin ton, buğdayda 1 milyon ton, arpada 700 bin ton, mısırda 700 bin ton, pirinçte 100 bin ton oldu.

Serhat Aligil/Cumhuriyet