Vergi yağacak, ev alan-satan yanacak...

İktidar vatandaşa hem yeni vergiler getiren hem de ülke borçlanmasını daha da artıran yeni bir vergi yasa teklifi hazırladı.

Nakit ıstırabına düşen iktisat idaresi için adeta acil kaynak paketi manzarası veren düzenlemeyle yüksek gelire, lüks konuta, döviz mevduatı olana, çok kazanan hakem ve atletlere, tatil yapanlara adeta vergi yağacak. Türkiye, tarihinde olmadığı kadar iç ve dış piyasadan yeni borçlanmaya gidecek.

AKP'li milletvekilleri tarafından hazırlanan ve bir müddettir kamuoyunda tartışılan kapsamlı vergi yasa teklifi TBMM'ye sunuldu.

Yüklü borçlanma hususlarıyla iktisat idaresinin içine düştüğü acil kaynak muhtaçlığını da gözler önüne seren teklifle, daha evvel vergi mevzuatımızda olmayan Dijital Hizmet Vergisi, Konaklama Vergisi, Kıymetli Konut Vergisi üzere yeni vergiler ihdas edilirken, tek patrondan maaş alan ücretlilerle hakem ve atletler dahil bir çok gelir vergisi mükellefine birinci sefer beyanname verme zaruriliği getiriliyor. 



Yeni düzenlemeyle yıllardır yüzde 15-20-27-30 ve 35 oranlarında uygulanan gelir vergisi dilimine birinci defa yüzde 40'lık yeni oran eklenecek.

Yıllık brüt geliri 500 bin lirayı aşanlar yasa çıktıktan sonra yüzde 35 yerine yüzde 40 oranında gelir vergisi ödeyecekler ve bunun üzerine de yıllık gelir vergisi beyannamesi verip gelirlerini Maliye'ye bildirecekler.

Hazırlanan birinci taslakta yüzde 35'ten sonra yüzde 39-43 ve 45 formunda 3 farklı dilimin eklenmesi öngörülmüştü. Lakin yansılar üzerine yüzde 40'lık oranda karar kılındı. Böylelikle yüksek gelir elde eden mükelleflerin çok daha fazla vergi ödemesi önlenmiş oldu.

70 MİLYARLIK EK BORÇLANMA

Bugüne kadar ekonomiyi özelleştirme gelirleri ve KÖİ yoluyla özel kesimin yaptığı projelerle çevirmeye çalışan iktidar, kaynaklar tükenince harikulâde borçlanmanın önünü açmak zorunda kaldı. Yürürlükteki maddelere nazaran iktidarlar her yıl lakin bütçe gelir ve masraf farkını karşılayacak kadar iç ve dış borçlanma yapabiliyorlar. Bunun dışında bu borçlanma limitinin evvel yüzde 5'i, Cumhurbaşkanının uygun görmesi halinde ikinci bir yüzde 5'i kadar daha borçlanma yapabiliyorlar. Meclis'e sunulan yeni yasa teklifiyle iktidara, kelam konusu yüzde 5'erlik borçlanma yetkisine ek olarak 2020 yılında 70 milyar liralık ek borçlanma hakkı daha veriliyor. 



2020 bütçe yasa teklifine nazaran Hazine önümüzdeki yıl en fazla 140 milyar 56 milyon liralık iç ve dış borçlanma yapabilecek, muhtaçlık duyulması halinde 7 milyar 2 milyon TL, bunun da yetmemesi halinde ikinci bir 7 milyar 2 milyon lira ek borçlanma yapabilecek. Böylelikle Hazine toplamda 154 milyar lira borçlanacaktı. Yeni teklif yasalaşırsa 70 milyar liralık yeni bir borçlanma daha yapılacak ve toplam borçlanma 224 milyar lirayı aşacak.

YERLİ TURİST YANDI

Yaz başında binde 7.5 turizm katkı hissesi yükü getirilen turizme artık de hasılatın yüzde 2'si oranında konaklama vergisi geliyor. Konaklama vergisi önümüzdeki yıl geçiş maksadıyla yüzde 1 uygulanacak. Turizm tesislerine getirilen katkı hissesi ve yeni gelecek konaklama vergisi otel fiyatlarına yansıyacak.

Lakin otel artırımı yabancı turistleri değil daha çok yerli turistleri vuracak. Zira yabancı turistlerin konaklama bedelleri yurt dışındaki acentelere paket fiyat olarak bildiriliyor. Rekabet ağır olduğu için yeni vergiler paket fiyatlara direkt yansıtılamıyor. Fakat oteller emekçi, memur, esnaf, emekli, dar, orta ve yüksek gelirli vatandaşlardan oluşan yerli turistler tatile çıktığında bu yeni vergileri otel fiyatına ekleyip fatura çıkaracak. Hasebiyle yerli turistin tatil masrafı artacak.

MESKEN ALAN, MESKEN SATAN YANDI

Yeni vergi yasa taslağıyla ayrıyeten konut, işyeri, arsa üzere gayrimenkullerin alınıp satılması sırasında harç hesaplanırken satıcının beyan ettiği düşük paha değil, devletin belirlediği gerçek kıymet temel alınacak. Yeni düzenlemeyle gayrimenkul evre süreçlerinde artık satıcının beyanı yerine Tapu Genel Müdürlüğünce belirlenecek taşınmaz bedelleri temel alınacak. Tapu Genel Müdürlüğü, konutların gerçek bedellerini belirleyeceği için ödenecek tapu harcı 3-4 kat artacak. 



Mevcut düzenlemede satıcı örneğin 500 bin lira bedelindeki konutunu satarken tapuda örneğin 100 bin TL ya da 150 bin TL gösterebiliyor. Tapu harcı alıcıdan yüzde 2, satıcıdan yüzde 2 olarak tahsil ediliyor. Bu yılın sonuna kadar gayrimenkul satışlarının canlandırılması için harç yüzde 1.5'er orana düşürüldü.

Oran değişmezse önümüzdeki yıl yüzde 2 olacak. 100 bin liralık konut için satıcı 2 bin lira, alıcı 2 bin lira olmak üzere toplam 4 bin lira harç ödenecekken yeni düzenlemeyle bu fiyat 20 bine çıkacak. Zira satıcının beyanı yerine devletin belirlediği örneğin 500 bin liralık gerçek kıymet temel alınacağı için satıcı 10 bin, alıcı 10 bin olmak üzere toplam 20 bin lira harç ödeyecek.

Teklifte yeni uygulanacak Bedelli Konut Vergisinin de asılları belirlendi. Buna nazaran, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü pahası 5 milyon ve üzerindeki konutları belirleyip ilan edecek. Bedeli 5 milyon liradan 7.5 milyon liraya kadar olan konutlardan binde 3, 7.5 milyon ila 10 milyon lira arasıdaki konutlardan binde 6 ve 10 milyon lirayı aşan konutlardan binde 10 (yüzde 1) Pahalı Konut Vergisi alınacak. Böylelikle 5 milyonluk konutu olanlar 15 bin, 10 milyonluk konutu olanlar 60 bin, 15 milyonluk konutu olanlar her yıl 150 bin lira vergi ödeyecek.

İşte yeni vergiler:



-Yüksek çıkar elde eden gelir vergisi mükelleflerinden yüzde 35 yerine yüzde 40 vergi alınacak.
-Değeri 5 milyon lirayı aşan konutlardan binde 3 ila binde 10 ortasında Kıymetli Konut Vergisi alınacak.
-Hazine, bütçeyle verilen borçlanma yetkisine ek olarak yılın başından itibaren 70 milyar lira ek borçlanma yapacak.
-Bir yılda 100 bin liranın altında uydurma yahut aldatıcı doküman kullanan vergi kaçakçılarına yüzde 20 vergi ziyaı cezası uygulanacak.
-Turizm tesislerinden yüzde 2 oranında konaklama vergisi alınacak.
-Gayrimenkul alım satımında satıcının beyanı değil, devletin belirlediği paha temel alınacak, ödenecek harç yaklaşık 3-4 kat artacak.
-Spor hakemleri ve üst lig futbolcularının vergisi yüzde 15'ten yüzde 20'ye çıkacak ve beyanname mecburiliği gelecek.
-İnternet üzerinden mal ve hizmet sunan Google, Facebook, Amazon ve tatil siteleri üzere teknoloji şirketlerinden yüzde 7.5 oranında dijital hizmet vergisi alınacak.
-Bankalardaki döviz mevduatlarının faiz vergisi iki katına çıkabilecek.
-TMO ve DMO'ya kamu ihale maddesinden muafiyetler gelecek.

Erdoğan Süzer/Sözcü