Voleybolun Hakemleri,
HAKEM GRUBU VE USULLERİ OLUŞUM
Bir mactaki hakem grubu aşağıdaki gorevlilerden oluşur:
Baş hakem
Yardımcı hakem
Yazı hakemi
Dort (iki) cizgi hakemi
Duruş yerleri şekil 1de verilmiştir
FIVB Dunya ve Resmi Musabakalarında bir yardımcı yazı hakemi bulunması zorunludur
PROSEDURLER
1 Mac esnasında sadece baş ve yardımcı hakemler duduk calabilir ;
2 Rallyyi başlatan servis atışı icin işareti baş hakem verir,
3 Bir hata yapıldığından emin olmaları ve hatanın nevini teşhis etmeleri halinde baş ve yardımcı hakemler rallynin sona erdiğini işaret ederler
4 Top oyun dışındayken baş ve yardımcı hakemler bir takımın talebini kabul veya red ettiklerini belirtmek icin duduk calabilirler
5 Hakem, rallynin sona erdiğini işaret eden duduğu caldıktan hemen sonra resmi el işaretleriyle aşağıdaki hususları belirtmek zorundadır
5aEğer hata icin duduğu baş hakem calarsa,şunları gosterecektir :
a) Servis kullanacak takım,
b) Hatanın nevi,
c) Hatalı oyuncu (eğer gerekirse)
Yardımcı hakem baş hakemin el işaretlerini tekrarlayarak onu takip eder
5bEğer hata icin duduğu yardımcı hakem calmışsa şunları gosterecektir:
a) Hatanın nevi,
b) Hatalı oyuncu (eğer gerekirse)
c) Baş hakemin el işaretini takip ederek, servis kullanacak takım
Bu durumda baş hakem hatanın nevini ve hatalı oyuncuyu kesinlikle gostermez,sadece servis kullanacak takımı gosterir
5cCift hata olması halinde her iki hakem de şunları gosterir:
a) Hatanın nevi
b) Hatalı oyuncu (eğer gerekirse)
c) Baş hakemin yonlendirmesiyle servis kullanacak takım
BAŞ HAKEM
DURUŞ YERİ
Baş hakem filenin bir ucuna yerleştirilmiş hakem sandalyesinde oturarak veya ayakta durarak gorevlerini yerine getirirBakış hizası, file ust kenar seviyesinin yaklaşık 50cm yukarısında olmalıdır
Mac esnasında baş hakemin kararları kesindir Baş hakem,hataya dustuklerini fark ettiği takdirde hakem grubunun diğer mensublarının kararlarını gecersiz saymaya yetkilidir
Baş hakem vazifesini doğru yapmayan hakem grubu mensubunu değiştirebilir
Baş hakem aynı zamanda top toplayıcıların,yer silicilerin,paspascıların calışmalarını da kontrol eder
Baş hakem,kurallarda belirtilmemiş olanlarda dahil olmak uzere oyuna ilişkin her turlu konuda karar verme yetkisine sahiptir
Baş hakem,kararları hakkında herhangi bir tartışmaya musaade etmemelidir
Bununla birlikte, oyundaki kaptanın talebi uzerine,kararlarına esas teşkil eden kuralların uygulaması veya yorumu konusunda acıklama yapacaktır
Eğer oyundaki kaptan baş hakemin acıklamasını kabullenmez ve kararına itiraz etmek isterse,derhal bu itirazı macın sonunda kayda gecirme haklını saklı tuttuğunu acıklamalıdırBaş hakemin, oyundaki kaptanın bu hakkına musaade etmesi gerekir
Baş hakem mac oncesinde ve esnasında oyun sahasının donatımının ve koşullarının oyun gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığını belirlemekten sorumludur
SORUMLULUKLARI
Mactan once baş hakem :
1Oyun sahasının koşullarını,topu ve diğer malzemeleri denetler
2Takım kaptanlarıyla birlikte kura atışı yapar,
3Takımların ısınmalarını kontrol eder
Mac esnasında aşağıdaki konularda sadece baş hakem yetkilidir:
Takımlara uyarıda bulunmak
Hatalı davranış ve geciktirmelere yaptırım uygulamak
Aşağıdaki hususlara karar vermek:
a) Servis kullanan oyuncunun ve perdeleme dahil servis kullanan takımın pozisyon hatalarına,
b) Topla oynanırken yapılan hatalara,
c) Filenin ust kısmı ile file ust kenar seviyesi uzerindeki hatalara,
d) Liberonun hucum vuruşuna veya geri hat oyuncularının hatalı hucum vuruşlarına,
e) Bir oyuncunun, on bolgede bulunan bir Liberonun parmak pasından gelen topa yaptığı hucum vuruşuna,
f) File altı boşluğundan gecen topa
Macın sonunda musabaka cetvelini kontrol eder ve imzalar
YARDIMCI HAKEM
DURUŞ YERİ
Yardımcı hakem,baş hakemin karşı tarafındaki direğin yakınında ve onunla yuz yuze gelecek şekilde,oyun alanının dışında,ayakta gorevlerini yerine getirir
YETKİLERİ
Yardımcı hakem baş hakemin yardımcısıdır Ancak kendi gorev sahasına giren yetkileri de vardır
Baş hakemin gorevine devam etmesi imkansız hale gelirse,yardımcı hakem onun gorevini devralmaya yetkilidir
Yardımcı hakem yetki cercevesi dışındaki hatalara duduk calmadan işaret edebilir,ancak bunlar icin baş hakeme ısrar edemez
Yardımcı hakem yazı hakeminin calışmasını kontrol eder
Yardımcı hakem takımların oturma sıralarındaki takım mensuplarının hareketlerini kontrol eder ve bunların hatalı davranışlarını baş hakeme bildirir,
Yardımcı hakem ısınma sahasındaki oyuncuların hareketlerini kontrol eder,
Yardımcı hakem duraklamalar icin musaade verir,surelerini denetler ve kurallara uygun olmayan talepleri reddeder,
Yardımcı hakem her takımın kullandığım mola ve oyuncu değişikliği adetini kontrol eder ve 2 mola ile 5 ve 6 oyuncu değişikliklerini baş hakem ve ilgili koca bildirir,
Bir oyuncunun sakatlanması halinde yardımcı hakem istisnai oyuncu değişikliğine musaade eder veya oyuncuya 3 dakikalık iyileşme suresi tanır,
Yardımcı hakem başta on bolge olmak uzere zeminin durumunu kontrol ederAyrıca mac esnasında topların kurallara uygun olupolmadığını denetler
Yardımcı hakem ceza sahasındaki takım mensuplarının hareketlerini denetler ve bunların hatalı davranışlarını baş hakeme bildirir
SORUMLULUKLARI
Her setin başlangıcında,netice setindeki oyun alanı değişiminden sonra ve her gerektiğinde,oyun alanındaki oyuncuların fiili pozisyonlarının pozisyon kağıtlarındaki kayıtlara uygunluğunu denetler
Mac esnasında yardımcı hakem aşağıdaki hallerde karar verir,duduk calar ve işaret eder:
1 Rakibin oyun alanına ve file altındaki boşluğa girilmesine,
2 Servis karşılayan takımın pozisyon hatalarına
3 Filenin alt kısmına veya oyun alanın kendi tarafındaki antene hatalı temasa,
4 Bir geri hat oyuncusu tarafından tamamlanmış bir bloğa veya Liberonun blok teşebbusune,
5 Baş hakemin teması gorebilecek pozisyonu olmadığı zamanlarda,topun yabancı cisme ve zemine temasına,
Macın sonunda musabaka cetvelini imzalar
YAZICI HAKEMİ
DURUŞ YERİ
Yazı hakemi,baş hakemin karşısında ve onunla yuz yuze gelecek şekilde,yazı hakemi masasında oturarak gorevini yerine getirir
SORUMLULUKLARI
Yazı hakemi yardımcı hakemle işbirliği yaparak,kurallara uygun şekilde musabaka cetvelini tutar
Yazı hakemi,kendi sorumlulukları icinde hakemlere işaret vermek icin zil yahut başka bir sesli aygıt kullanır
Mactan once ve setten sonra yazı hakemi :
1 Yururlulukteki usullere uygun şekilde maca ve takımlara ilişkin verileri kaydeder ve takım kaptanlarıyla kocların imzalarını alır
2 Pozisyon kağıdından her takımın başlangıc dizilişini kaydeder
Yazı hakemi pozisyon kağıtlarını zamanında alamadığı takdirde,bu durumu hemen yardımcı hakeme bildirir,
3 Libero oyuncusunun numarasını ve adını kaydeder
Mac boyunca yazı hakemi :
1 Kazanılan sayıları kaydeder ve skorbordun doğru sayıyı gostermesini sağlar,
2 Her takımın servis kullanma sırasını kontrol eder ve herhangi bir yanlışlığı servis atışından hemen sonra hakemlere bildirir,
3 Adetlerini kontrol etmek suretiyle mola ve oyuncu değişikliklerini kaydeder ve yardımcı hakeme bilgi verir,
4 Bir duraklama talebinin kurallara uygun olmaması halinde,durumu hakemlere bildirir
5 Setlerin bitimini,her Teknik Molanın başlangıcını ve bitişini ve netice setinde 8inci sayının kaydedildiğini hakemlere bildirir,
6 Yaptırımları kaydeder,
7 İstisnai oyuncu değişiklikleri ,iyileşme suresi,uzatılmış duraklamalar,harici mudahale gibi diğer tum olayları ,yardımcı hakemin direktifleri doğrultusunda
Kaydeder
Mac sonunda yazı hakemi:
1 Nihai neticeyi kaydeder,
2 Bir itiraz olması halinde,baş hakemin musaadesiyle musabaka cetveline itiraz edilen olay hakkında bir beyan yazar veya takım kaptanının yazmasına musaade eder
3 Musabaka cetvelini imzaladıktan sonra takım kaptanlarının ve daha sonra da hakemlerin imzalarını alır
CİZGİ HAKEMLERİ
DURUŞ YERİ
Eğer sadece iki cizgi hakemi kullanılıyorsa,oyun alanının,baş ve yardımcı hakemlerin sağ elleri tarafındaki koşelerinde ve bu koşelerden 1 ve 2 metre uzaklıkta dururlar
Her biri kendi tarafındaki hem dip,hem de yan cizgiyi kontrol eder
FIVB Dunya ve Resmi musabakalarında dort cizgi hakemi bulunması zorunludur
Bu cizgi hakemleri,serbest bolgede,oyun alanının her kosesinde 1 ve 3 metre uzaklıkta,kontrol ettikleri cizginin varsayılan uzantısı uzerinde, ayakta dururlar
SORUMLULUKLARI
Cizgi hakemleri 40*40cmlik bayrağı kullanarak,aşağıda belirtilen hususları işaret etmek suretiyle,gorevlerini yerine getirirler:
1 Kendi cizgilerine yakın duşen dahil veya haric topları,
2 Haric toplarda topu karşılayan takımın topa temaslarını,
3 Antenlere temas eden topu,servis atışında geciş boşluğunun dışından fileyi gecen topu,vs,
4 Servis atışı esnasında ayağıayakları oyun alanının dışına basan herhangi bir oyuncuyu (servis kullanan haric)
5 Servis kullanan oyuncunun ayak hatalarını
6 Herhangi bir oyuncunun topla oynama hareketi esnasında veya oyuna mudahale ederek,oyun alanının kendi tarafındaki antenle temasını,
7 Rakip oyun alanına doğru geciş boşluğu dışından fileyi gecen veya oyun alanının kendi tarafındaki antene temas eden topu
Baş hakemin talebi uzerine bir cizgi hakemi işaretini tekrarlamalıdır
HAKEM GRUBU VE USULLERİ OLUŞUM
Bir mactaki hakem grubu aşağıdaki gorevlilerden oluşur:
Baş hakem
Yardımcı hakem
Yazı hakemi
Dort (iki) cizgi hakemi
Duruş yerleri şekil 1de verilmiştir
FIVB Dunya ve Resmi Musabakalarında bir yardımcı yazı hakemi bulunması zorunludur
PROSEDURLER
1 Mac esnasında sadece baş ve yardımcı hakemler duduk calabilir ;
2 Rallyyi başlatan servis atışı icin işareti baş hakem verir,
3 Bir hata yapıldığından emin olmaları ve hatanın nevini teşhis etmeleri halinde baş ve yardımcı hakemler rallynin sona erdiğini işaret ederler
4 Top oyun dışındayken baş ve yardımcı hakemler bir takımın talebini kabul veya red ettiklerini belirtmek icin duduk calabilirler
5 Hakem, rallynin sona erdiğini işaret eden duduğu caldıktan hemen sonra resmi el işaretleriyle aşağıdaki hususları belirtmek zorundadır
5aEğer hata icin duduğu baş hakem calarsa,şunları gosterecektir :
a) Servis kullanacak takım,
b) Hatanın nevi,
c) Hatalı oyuncu (eğer gerekirse)
Yardımcı hakem baş hakemin el işaretlerini tekrarlayarak onu takip eder
5bEğer hata icin duduğu yardımcı hakem calmışsa şunları gosterecektir:
a) Hatanın nevi,
b) Hatalı oyuncu (eğer gerekirse)
c) Baş hakemin el işaretini takip ederek, servis kullanacak takım
Bu durumda baş hakem hatanın nevini ve hatalı oyuncuyu kesinlikle gostermez,sadece servis kullanacak takımı gosterir
5cCift hata olması halinde her iki hakem de şunları gosterir:
a) Hatanın nevi
b) Hatalı oyuncu (eğer gerekirse)
c) Baş hakemin yonlendirmesiyle servis kullanacak takım
BAŞ HAKEM
DURUŞ YERİ
Baş hakem filenin bir ucuna yerleştirilmiş hakem sandalyesinde oturarak veya ayakta durarak gorevlerini yerine getirirBakış hizası, file ust kenar seviyesinin yaklaşık 50cm yukarısında olmalıdır
Mac esnasında baş hakemin kararları kesindir Baş hakem,hataya dustuklerini fark ettiği takdirde hakem grubunun diğer mensublarının kararlarını gecersiz saymaya yetkilidir
Baş hakem vazifesini doğru yapmayan hakem grubu mensubunu değiştirebilir
Baş hakem aynı zamanda top toplayıcıların,yer silicilerin,paspascıların calışmalarını da kontrol eder
Baş hakem,kurallarda belirtilmemiş olanlarda dahil olmak uzere oyuna ilişkin her turlu konuda karar verme yetkisine sahiptir
Baş hakem,kararları hakkında herhangi bir tartışmaya musaade etmemelidir
Bununla birlikte, oyundaki kaptanın talebi uzerine,kararlarına esas teşkil eden kuralların uygulaması veya yorumu konusunda acıklama yapacaktır
Eğer oyundaki kaptan baş hakemin acıklamasını kabullenmez ve kararına itiraz etmek isterse,derhal bu itirazı macın sonunda kayda gecirme haklını saklı tuttuğunu acıklamalıdırBaş hakemin, oyundaki kaptanın bu hakkına musaade etmesi gerekir
Baş hakem mac oncesinde ve esnasında oyun sahasının donatımının ve koşullarının oyun gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığını belirlemekten sorumludur
SORUMLULUKLARI
Mactan once baş hakem :
1Oyun sahasının koşullarını,topu ve diğer malzemeleri denetler
2Takım kaptanlarıyla birlikte kura atışı yapar,
3Takımların ısınmalarını kontrol eder
Mac esnasında aşağıdaki konularda sadece baş hakem yetkilidir:
Takımlara uyarıda bulunmak
Hatalı davranış ve geciktirmelere yaptırım uygulamak
Aşağıdaki hususlara karar vermek:
a) Servis kullanan oyuncunun ve perdeleme dahil servis kullanan takımın pozisyon hatalarına,
b) Topla oynanırken yapılan hatalara,
c) Filenin ust kısmı ile file ust kenar seviyesi uzerindeki hatalara,
d) Liberonun hucum vuruşuna veya geri hat oyuncularının hatalı hucum vuruşlarına,
e) Bir oyuncunun, on bolgede bulunan bir Liberonun parmak pasından gelen topa yaptığı hucum vuruşuna,
f) File altı boşluğundan gecen topa
Macın sonunda musabaka cetvelini kontrol eder ve imzalar
YARDIMCI HAKEM
DURUŞ YERİ
Yardımcı hakem,baş hakemin karşı tarafındaki direğin yakınında ve onunla yuz yuze gelecek şekilde,oyun alanının dışında,ayakta gorevlerini yerine getirir
YETKİLERİ
Yardımcı hakem baş hakemin yardımcısıdır Ancak kendi gorev sahasına giren yetkileri de vardır
Baş hakemin gorevine devam etmesi imkansız hale gelirse,yardımcı hakem onun gorevini devralmaya yetkilidir
Yardımcı hakem yetki cercevesi dışındaki hatalara duduk calmadan işaret edebilir,ancak bunlar icin baş hakeme ısrar edemez
Yardımcı hakem yazı hakeminin calışmasını kontrol eder
Yardımcı hakem takımların oturma sıralarındaki takım mensuplarının hareketlerini kontrol eder ve bunların hatalı davranışlarını baş hakeme bildirir,
Yardımcı hakem ısınma sahasındaki oyuncuların hareketlerini kontrol eder,
Yardımcı hakem duraklamalar icin musaade verir,surelerini denetler ve kurallara uygun olmayan talepleri reddeder,
Yardımcı hakem her takımın kullandığım mola ve oyuncu değişikliği adetini kontrol eder ve 2 mola ile 5 ve 6 oyuncu değişikliklerini baş hakem ve ilgili koca bildirir,
Bir oyuncunun sakatlanması halinde yardımcı hakem istisnai oyuncu değişikliğine musaade eder veya oyuncuya 3 dakikalık iyileşme suresi tanır,
Yardımcı hakem başta on bolge olmak uzere zeminin durumunu kontrol ederAyrıca mac esnasında topların kurallara uygun olupolmadığını denetler
Yardımcı hakem ceza sahasındaki takım mensuplarının hareketlerini denetler ve bunların hatalı davranışlarını baş hakeme bildirir
SORUMLULUKLARI
Her setin başlangıcında,netice setindeki oyun alanı değişiminden sonra ve her gerektiğinde,oyun alanındaki oyuncuların fiili pozisyonlarının pozisyon kağıtlarındaki kayıtlara uygunluğunu denetler
Mac esnasında yardımcı hakem aşağıdaki hallerde karar verir,duduk calar ve işaret eder:
1 Rakibin oyun alanına ve file altındaki boşluğa girilmesine,
2 Servis karşılayan takımın pozisyon hatalarına
3 Filenin alt kısmına veya oyun alanın kendi tarafındaki antene hatalı temasa,
4 Bir geri hat oyuncusu tarafından tamamlanmış bir bloğa veya Liberonun blok teşebbusune,
5 Baş hakemin teması gorebilecek pozisyonu olmadığı zamanlarda,topun yabancı cisme ve zemine temasına,
Macın sonunda musabaka cetvelini imzalar
YAZICI HAKEMİ
DURUŞ YERİ
Yazı hakemi,baş hakemin karşısında ve onunla yuz yuze gelecek şekilde,yazı hakemi masasında oturarak gorevini yerine getirir
SORUMLULUKLARI
Yazı hakemi yardımcı hakemle işbirliği yaparak,kurallara uygun şekilde musabaka cetvelini tutar
Yazı hakemi,kendi sorumlulukları icinde hakemlere işaret vermek icin zil yahut başka bir sesli aygıt kullanır
Mactan once ve setten sonra yazı hakemi :
1 Yururlulukteki usullere uygun şekilde maca ve takımlara ilişkin verileri kaydeder ve takım kaptanlarıyla kocların imzalarını alır
2 Pozisyon kağıdından her takımın başlangıc dizilişini kaydeder
Yazı hakemi pozisyon kağıtlarını zamanında alamadığı takdirde,bu durumu hemen yardımcı hakeme bildirir,
3 Libero oyuncusunun numarasını ve adını kaydeder
Mac boyunca yazı hakemi :
1 Kazanılan sayıları kaydeder ve skorbordun doğru sayıyı gostermesini sağlar,
2 Her takımın servis kullanma sırasını kontrol eder ve herhangi bir yanlışlığı servis atışından hemen sonra hakemlere bildirir,
3 Adetlerini kontrol etmek suretiyle mola ve oyuncu değişikliklerini kaydeder ve yardımcı hakeme bilgi verir,
4 Bir duraklama talebinin kurallara uygun olmaması halinde,durumu hakemlere bildirir
5 Setlerin bitimini,her Teknik Molanın başlangıcını ve bitişini ve netice setinde 8inci sayının kaydedildiğini hakemlere bildirir,
6 Yaptırımları kaydeder,
7 İstisnai oyuncu değişiklikleri ,iyileşme suresi,uzatılmış duraklamalar,harici mudahale gibi diğer tum olayları ,yardımcı hakemin direktifleri doğrultusunda
Kaydeder
Mac sonunda yazı hakemi:
1 Nihai neticeyi kaydeder,
2 Bir itiraz olması halinde,baş hakemin musaadesiyle musabaka cetveline itiraz edilen olay hakkında bir beyan yazar veya takım kaptanının yazmasına musaade eder
3 Musabaka cetvelini imzaladıktan sonra takım kaptanlarının ve daha sonra da hakemlerin imzalarını alır
CİZGİ HAKEMLERİ
DURUŞ YERİ
Eğer sadece iki cizgi hakemi kullanılıyorsa,oyun alanının,baş ve yardımcı hakemlerin sağ elleri tarafındaki koşelerinde ve bu koşelerden 1 ve 2 metre uzaklıkta dururlar
Her biri kendi tarafındaki hem dip,hem de yan cizgiyi kontrol eder
FIVB Dunya ve Resmi musabakalarında dort cizgi hakemi bulunması zorunludur
Bu cizgi hakemleri,serbest bolgede,oyun alanının her kosesinde 1 ve 3 metre uzaklıkta,kontrol ettikleri cizginin varsayılan uzantısı uzerinde, ayakta dururlar
SORUMLULUKLARI
Cizgi hakemleri 40*40cmlik bayrağı kullanarak,aşağıda belirtilen hususları işaret etmek suretiyle,gorevlerini yerine getirirler:
1 Kendi cizgilerine yakın duşen dahil veya haric topları,
2 Haric toplarda topu karşılayan takımın topa temaslarını,
3 Antenlere temas eden topu,servis atışında geciş boşluğunun dışından fileyi gecen topu,vs,
4 Servis atışı esnasında ayağıayakları oyun alanının dışına basan herhangi bir oyuncuyu (servis kullanan haric)
5 Servis kullanan oyuncunun ayak hatalarını
6 Herhangi bir oyuncunun topla oynama hareketi esnasında veya oyuna mudahale ederek,oyun alanının kendi tarafındaki antenle temasını,
7 Rakip oyun alanına doğru geciş boşluğu dışından fileyi gecen veya oyun alanının kendi tarafındaki antene temas eden topu
Baş hakemin talebi uzerine bir cizgi hakemi işaretini tekrarlamalıdır