Vücut sıcaklığını düşürerek uyutma hayat kurtarıyor[ilk kez uygulanan bir yöntem]

Vücut sıcaklığını düşürerek uyutma hayat kurtarıyor


Fransa’da ilk kez uygulanan yeni bir yöntemle, kalp krizi geçiren bir hastanın vücut sıcaklığını düşürerek uyutan doktorlar ölümü geciktirmeyi başardılar

Oksijen pompalarının uğultusu, neon lambaların çiğ ışığı Hemşirelerle çevrili yatağın ortasında uzanmış olan adam derin bir uykudaymış gibi yatıyor Yaklaşık 40 yaşlarında Kendisi bir buçuk gün kadar önce enfarktüs teşhisiyle hastanenin acil servisine getirildi Doktorlar kalbi yeniden çalıştırmayı başardılar

Solunum yardımıyla göğüs kafesi makinenin ritmiyle hafif kalkıyor Kontrol ekranında kalp atım frekansı düzenli olarak kaydediliyor İlk bakışta, Paris’teki Lariboisiere Hastanesi’ndeki bu yeniden canlandırma servisi diğerlerinden farklı değil gibi gözüküyor

Ama görünüşe aldanmamak lazım Burada özel bir dikkat söz konusu: Hasta otuz altı saattir vücut sıcaklığı düşürülmüş halde uyutuluyor Hasta getirildiğinde doktorlar kalbi yeniden çalıştırdıktan sonra soğutucu makineye bağlı çeşitli kateterleri, küçük sondaları damarlarına soktular

Amaç beyni korumak

Böylece organizmasında dolaşan kan soğuk noktalarla karşılaştığında düzenli olarak soğumaya başladı

Sonuçta vücut sıcaklığı 32 Ğ 33 dereceye düşürüldü Bu da normal vücut sıcaklığının yaklaşık beş derece altında Bu ilginç müdahalenin amacı çok açık:

Fransa’da ilk kez denenen bu vücut sıcaklığını düşürerek uyutmayönteminin uygulayıcılarından Doktor Nicolas Deye, bu şekilde hasta uyandığında beyninin daha iyi bir durumda olacağını söylüyor Kendisi şu açıklamalarda bulunuyor:

Bu yöntem bazı servisler tarafından benimsense de henüz yaygınlaşmış değil Amaç geçici bir kalp krizinin ardından hastalardaki nörolojik sıkıntıları sınırlamak

Halen her yıl kalp krizi geçiren 40 bin Fransız arasında yüzde 10’dan daha azı doktorlar tarafından kurtarılabiliyor

Hücre intiharını önlemek

Bu krizlerden sağ çıkmayı başaranlar ise bellek, konuşma, hareketlerde sıkıntı gibi sayısız nörolojik hasarla karşı karşıya kalıyorlar Doktor Deye de zaten kalbin durmasını izleyen iki saat içinde bu vücut sıcaklığını tedavi amaçlı olarak 33 dereceye düşürme yöntemiyle bir iyileşme sağlamayı hedefliyor

1950 yılında ortaya konan yöntem

Kalbin durması halinde vücut sıcaklığını düşürme yeni bir tedavi yöntemi değil Soğuğun beyin üzerindeki koruyucu etkileri 50’li yıllardan itibaren keşfedildi Ancak o yıllarda bu vücut sıcaklığını düşürme yöntemi tartışmalıydı Hücre araştırmaları olmadığı ve yararları da tam olarak bilinmediği gibi uygulanan yöntem de son derece ilkeldi; vücuda doğrudan buz kalıpları yerleştiriliyordu

Bu koşullarda sıcaklık eğrisini kesin olarak kontrol etmek imkansızdı, sıcak soğuk değişimi hastanın organlarının korunmasında risk oluşturabilirdi Bu gibi nedenlerden dolayı hipotermi gözden düştü yalnızca cerrahlar beyin ve kalbin karmaşık ve nadir bazı ameliyatlarında bu yönteme başvurmaya başladılar

2000’li yıllara gelindiğinde, yeni kan dolaşımını soğutma cihazları bu olumsuz tabloyu tamamen tersine çevirmeyi vaat ediyor 2002 yılında Avusturya’da vücut sıcaklığı düşürülen ve düşürülmeyen hastaları karşılaştıran bir çalışmada, 24 saat boyunca hipotermiye maruz kalınması halinde hayatta kalma oranının yüzde 45’ten yüzde 60’a çıktığı gözlendi Ancak bunun için salt kalp durmasının söz konusu olması, başka bir kalp komplikasyonu ya da patolojiyle bağlantılı olmaması gerekiyordu

Ancak ne yazık ki, pratikten ve acil müdahaleden kaynaklanan nedenlerden dolayı vücut sıcaklığını düşürme kalp durmasının meydana gelmesinin hemen ardından başlatılamıyor Doktorlar hayatta kalma şansını artırmak amacıyla hücrelerin kendi kendilerini yok etme sürecini bloke etmek için daha uzun süreli bir vücut sıcaklığını düşürüp uyutmayöntemini benimsiyorlar

Domuzların vücut sıcaklığı 10 dereceye kadar düşürülebiliyor


1 Soğutma

Ölümcül yaraları olan bir domuza 4 derecelik tuzlu bir solüsyon enjekte ediliyor


2 Askıya alınan hayat

28 dakikada hayvan 27 derece kaybediyor Kalp donuyor ve beyin dinlenmeye başlıyor

3 Yeniden canlandırma

3 saat sonra sıcak kan aşılanıyor Kalp ve beyin yeniden faaliyete geçiyor ve domuz eski yetilerine kavuşuyor


Soğuk, nöronların yok olmasını nasıl engelliyor?

Organların saklanması uzmanı Gerard Mauco da, vücut sıcaklığını düşürmenin kalp krizinden birkaç dakika sonra meydana gelen nöronların kendi kendilerini yok etme mekanizmasını sınırladığınıbelirtiyor

Nitekim kalp atışları durduğunda kan dolaşmadığından organlar da hücrelerin düzgün çalışması için vazgeçilmez olan oksijenden mahrum kalıyorlar

Böbrek gibi bazı organlar oksijenden mahrum kalmaya dayansalar da diğer organlar böbrekler kadar dayanıklı olamıyor

Üstelik bunlar arasında en hassas olanı da en değerlisi yani beyin Fransız araştırmacı Mauco, nöronların biyokimyasal aktivitesinin raydan çıkması için beş dakikanın yeterli olduğunu söylüyor Bu durumda beyin hücreleri adoptoz adı verilen gönüllü intiharsürecine giriyorlar

Süreci durdurmak önemli

Bu süreç hemen durdurulmadığı takdirde lezyonlar ortaya çıkıyor Daha da kötüsü kalp yeniden çalıştırılsa bile beyin kendi kendini yok etmeyi sürdürüyor

Nedeni ise yeniden akın eden kan oksijen yokluğunda ortaya çıkan enflamatuvar moleküllerle yükleniyor Gerard Mauco konuyla ilgili şu açıklamalarda bulunuyor:

Soğuk hücrelerin aktivitesini durduran güçlü bir frenleyici olarak etki ediyor; vücut sıcaklığının altındaki her santigrad metabolizmayı yüzde 5 ila 7 oranlarında daraltıyor Daha da çarpıcısı, hipotermi bazı tahrip edici biyokimyasal reaksiyonların oluşumunu da engelliyor

Böylece bazı tahripkar eylemlere maruz kalan nöronlar hastanın vücudunun aniden soğumasıyla kurutuluyorlar Bu nedenle, bu intiharları acele önlemek zorunlu

İdeal sıcaklık arayışı

Vücut sıcaklığını düşürerek uyutmada idealsıcaklığı bulmak önemli Böylece bu yöntemden beklenen yararlarla hastaların karşı karşıya kaldıkları riskler arasında en uygun uzlaşma formülü bulunmuş olacak

Şimdilik ikincil etkilerin az olması nedeniyle 33 derecelik eşik belirlendi

Teorik olarak daha düşük bir sıcaklık daha fazla iyileşme sağlayabilir, ama vücut sıcaklığıyla çok fazla oynamak da yanlış

Ayrıca kalp ritmi, solunum ya da fırsatçı enfeksiyonlarla ilgili sorunlar da vücut sıcaklığının çok fazla düşürülmesi halinde bu hastaların yaşama şansını azaltacak tehlikelerdir

Gittikçe daha soğuk

Fransız bilim dergisi Science at Vie’nin ocak sayısında yayımlanan yazıda uzlanlar şöyle diyor: Dikkatli olmak zorundayız Belki bir gün en fazla 28 dereceye kadar soğutabiliriz ama bu derecenin altı hasta için risk oluşturur özellikle de kalp ritmiyle ilgili ciddi sorunlar uygulamadan elde edilebilecek yararları aşar

Öte yandan, bazı araştırmacılar özellikle de Amerikan ordusuyla çalışanlar sınırları olabildiğince aşıp vücut sıcaklığını 10 dereceye kadar düşürebileceklerini iddia ediyorlar! Kuşkusuz şimdilik araştırmaları yalnızca hayvanları kapsıyor ama deneylerinin oldukça ilginç olduğunu da söylemek gerekiyor

Kalp durduktan üç saat sonra vücut sıcaklığını 10 dereceye düşürerek tekrar hayata döndürmek! Boston cerrahi araştırma merkezi ve San Diego Üniversitesi’nden bir grup askeri ve sivil Amerikalı doktor domuzda bunu gerçekleştirmeyi başardılar

Araştırma ekibinden cerrah Hasan Alam, deneyin hayvanın kanının büyük ölçüde boşaltılmasına dayandığını kaydediyor

Nasıl yapılıyor

Kan hacmi azalırken hemen bunun yerine vücut sıcaklığını yarım saatte 37 dereceden 10 dereceye düşürecek çok soğuk tuzlu bir solüsyon konuluyor Hayvanın hayatta kalma şansını artırmak için soğutma çok hızlı olmalı

Kanın yüzde 50’sinin yerine buzlu solüsyon konduğunda, tam da o anda cerrahlar kanamayı durduruyorlar Domuzun vücut sıcaklığı 10 derecede sabitlendiğinde, hayvan üç ay boyunca kalbi hiç atmadan uyuyacaktır

Doktorlar bu uyuma evresinde beyinde neler olup bittiğini bilmediklerini çünkü halihazırda kullanılan cihazların işleyişinin soğuk tarafından engellendiğini belirtiyorlar Doktorlar da bu süreçle ilgili bilgisizliklerini itiraf ederek, söz konusu durumu hayatın askıya alınmasıolarak adlandırıyorlar

Üç saat geçtikten sonra 37 derecede saklanan kan yeniden vücuda enjekte ediliyor Hayvan yavaş yavaş ısınıyor ve kalbi tekrar çalışmaya başlıyor Yani sanki öteki dünyaya gidip gelmiş gibi

Ama hepsi bu da değil Doktor Alam,Uyutulmayı izleyen 12 saat içinde hayvan ayağa kalkmakla kalmayıp üstelik psikolojik ve bilişsel testleri de son derece normal çıkıyor Bu durum da bizler için bile son derece şaşırtıcıdiyor

Alam, beş yıl içinde Amerikan ordusunun savaştığı yerlerde bu deneylerin insanlar üzerinde de başlatılabileceğini umuyor Ama tıp dünyası insanların kobay olarak kullanılmasına pek sıcak bakmıyor

Oksijenin yerine gaz

Washington Üniversitesi’nden moleküler biyolog Marc Roth’un fareler üzerinde gerçekleştirdiği bir başka deneyde de hayatı askıya almak için soğuk yerine gaz kullanıldı Yani H2S gazıyla vücut ısısı düşürüldü Bu gazı soluyan kemirgenler beş dakikada soğutularak uyutuldular

Bunların saniyedeki 120 soluması 10’a geriledi Böylece hayvanların vücut sıcaklığı 16 dereceye kadar düştü Altı saatlik tedavinin ardından hayvanlar oksijenin altına yerleştirilerek canlandırıldı; üstelik herhangi bir kalıcı hasar da meydana gelmedi

Bu ilginç fenomen H2S ve oksijen arasındaki az çok benzerlikle açıklanabilir H2S molekülleri hücrelerin çeşitli biyokimyasal reaksiyonlarında yer alıyorlar ve bu değiş tokuş da oksijen olmadığında ortaya çıkan toksik moleküllerin oluşumunu engelliyor

Peki bu durumda sihirli bir formülden söz edilebilir mi? Tam olarak değil Unutmamak lazım ki, H2S kullanılması son derece riskli toksik bir gaz Ancak yine de Gerard Mauco organizmanın sınırlarının kaldırılması halinde birgün yeni kaynaklar bulunabileceğini umut ediyor

Kısacası bu konuda çeşitli uygulamalar tartışılsa da şu bir gerçek ki, yüzlerce kişi günümüzde hayatta biraz daha fazla kalabilmeyi vücut sıcaklığını düşürerek uyutmayöntemine borçlular

1 Normalde kan nöronları suluyor

Kan nöronlara mitokondriyalar tarafından ATP üretilmesini sağlayan glükoz ve oksijeni ulaştırıyor ATP kalsiyum, glütamat naklini sağlayan hücre yakıtıdır

2 Kalbin durması nöronları oksijenden mahrum bırakır: Bunlar kendi kendilerini yok ederler

Beş dakika boyunca oksijensiz ve glükozsuz kalındığında, hücre paralize olur Glütamat ve kalsiyum tehlikeli bir biçimde birikir, serbest radikaller (hücre zehri) ortaya çıkar Hücre enflamatuvar reaksiyon ve intihar etmesine yol açan kaspazla (enzim) karşı karşıya kalır

3 Zamanında soğutulduğunda bazı nöronlar kurtulur

Tedavinin ardından vücut sıcaklığı 33 dereceye düşürülür, toksik reaksiyonlar engellenir En az etkilenen hücreler yeniden faaliyete geçer

3 Diğerleri çürür

Buna karşılık, soğuk desteğine rağmen çok ciddi hasar görenler çürürler

Kadavrayı dondurmak yasak

Kadavraları dondurarak birgün dirileceğini umut etmek bilimsel bir yöntem değil yalnızca bir inanış Şimdiye kadar canlanan ölü hiç olmadı Bu konuda en ünlü vaka Doktor Raymond Martinot’nunki 1984 yılında doktorun karısı ölür Kendisi bunun üzerine Loire’daki şatolarında karısını soğuk hava deposuna koyar Hukuksal boşluklardan da yararlanarak, Dr Martinot kadavrayı eksi 60 derece soğukta dondurucuda tutarak kan pıhtılaşmasını önleyen bir ürünle bir antijel aşıladı On yıl sonra da kendisi öldü ve isteği doğrultusunda donduruldu Zaman geçti ve dondurma yeni vakalarla karşı karşıya kalan yetkilileri tedirgin etti 2002 yılında mahkeme kararıyla çift gömüldü ve kadavraların dondurularak saklanması o tarihten sonra yasaklandı Günümüzde ABD’de bazı kuruluşlar bir servet karşılığında müşterilerinin vücutlarını sıvı azotta saklamayı öneriyorlar

hurriyet