Wilson İlkeleri Nedir

Wilson İlkeleri
Wilson İlkeleri Nelerdir?
Wilson İlkeleri(Prensipleri) nelerdir ders anlatımı

Wilson İlkeleri Nedir
1918 yılının başında, bütün uluslarda savaşa aleyhinde bıkkınlık ve barış özlemleri dobra dobra görülüyordu Milyonlarca insan ölmüş, açlık ve fakirlik tüm Avrupa'yı etkilemişti

1 Dünya Savaşı'nda ise hangi tarafın kazandığı belli belli olmamakla beraber, savaş uzadıkça İtilaf Devletleri'nin kazanacağı görülüyordu 1917 yılında Almanya ve Avusturya'nın uzlaşma girişimleri ile İtilaf Devletleri'nin uzlaşma koşullarını ağırlaştırmak istemeleri yüzünden başarılamamıştı İşte bu etraf içerisinde Başkan Wilson, barışın esaslarını saptayan 14 Noktasını açıkladı

8 Ocak 1918'de Kongre'ye gönderdiği mesajda, barışın ve ondan daha sonra dünya da demokrasinin ve küçük milletlerin bağımsızlığının esaslarını saptamaya çalışıyordu Başkan Wilson'un bu çabalarından haberi olan Fransa Başbakanı ve Dışişleri Bakanı, 27 Aralık 1917'de Fransa'nın savaş amaçlarını açıklarken, Fransa'nın istila amacı gütmedigini, köle hayatı yaşayan Doğu Halklarına kendi kaderlerini saptamak hakkını verecek uluslar prensipiçin savaştıklarını belirtiyorlardı

İngiltere Başbakanı Lloyd George ise 5 ocak 1918'de yaptığı konuşmada, Türklerin başkentinde kökleri, Türk Halkı'na dayanan bir Osmanlı İmparatorluğu'nun varlığına aleyhinde olmadıklarını belirtti Böylece hem Wilson memnun etme edildi keza de İttifak Devletleri savaşmaktan kurtulacaklardı

sonra eklenenlerle birlikte 27'ye ulaşan bu noktalar, 11 Şubat'da Wilson'un bir konuşmasında, devletlerin yeni topraklar kazanamayacakları, savaş tazminatı alınamayacağını açıklanmasıyla kısaca şu esasları belirliyordu:


Barıştırma antlaşmaları açık olacak

Karasuları dışında, savaş ve barışta denizlerde mutlak serbesti bulunanak

Uluslararası bütün idareli engeller kaldırılacak ve denklik sağlanacak

Ülkelerin silahlanmayı bırakıp, sadece iç güvenlikleri seviyesine indirilmesi için müşterek garanti verilecek

Sömürgeler üzerindeki isteklerin serbestçe ve bütün yansızlıkla incelenerek, bu bölgeler halkının çıkarların gözönünde tutularak sonuca bağlanması sağlanacak

İşgal edilmiş Rus Toprakları boşaltılacak ve Rusya'ya kendi gelişmesini sağlaması için her tür olanak verilecek

Belçika'nın egemenlik haklarına dokunulmaksızın, boşaltılıp bitmiş kurulacak

İşgal edilen Fransız Topraklarının boşaltılıp, Almanya'nın 1871 yılında AlsasLoren'i almakla yaptığı hatanın düzeltilmesi, yani bu toprakların her tarafta Fransa'ya geri verilmesi ve barışın garanti altına alınması sağlanacak

İtalyan sınırları ulusal esaslara göre düzeltilecek

Romanya, Sırbistan, Karadağ Topraklarının boşaltılması Sırbistan'a denizden hür bir kapı verilmesi, Balkan Devletleri'nin ilişkilerinin ulusallık bakımından, tarihsel esaslara kadar cana yakın düzenlenmesi, Balkan Devletleri'nin siyasal ve ekonomik bağımsızlıkları ve sınırlarının dokunulmazlığı için uluslararası garantiler verilmesi sağlanacak

Osmanlı İmparatorhığu'nda, Türkler'in oturdukları bölgelerin bağımsızlığının sağlanması; Türk egemenliği aşağı bulunan öteki uluslara da özerk bir gelişme için tam ve engelsiz bir fırsatın sağlanması; Boğazlar'ın milletlerarası garanti aşağı tüm devletlerin ticaret gemilerine açılması sağlanacak

Denizden bir kapısı yer alan bağımsız bir Polonya kurulacak

Büyük ve minik ulusların, siyasal bağımsızlıklarının ve toprak bütünlüklerinin müşterek güvenliğinin garanti altına alınması amacı ile bir ahali teşkilatı kurulacak


Bu bildirinin yayınlanmasında Wilson'un insanlık ve uzlaştırma inancının bulunduğunu kabul etmekle beraber, açıklamanın tatmin edici olamayacağını maddeler halinde sıralamak gerekir Rusya'nın, Almanya ile öbür bir barıştırma yapma hazırlıkları içinde olduğunu görebilen Wilson, Rusya'nın bu isteğinden vazgeçeceğini umuyordu Çünkü Rusya'nın savaştan ayrılması, Almanya'nın Doğu Cephesi'ni boşaltacak ve buradaki kuvvetlerini aktararak ve İtilaf Devletleri'nin işini zorlaştıracaktı

Lenin'in ulusların kendi kaderini tayin etmelerisloganına karşısında Wilson, ulusların demokrasilere özgü olarak kendi kaderlerini ve bağımsızlıklarını sağlamaları garantisi için Milletler Cemiyeti kurulmasını getiriyordu

Bunlardan da önemlisi bu bildirinin arkasında yatan başka bir hakiki daha vardı ABD, 20 yüzyılda, sömürgeci bir aşamaya erişmiş ve deniz fazla ticaret yapmak için olanakların kısıtlanmış olduğunu görmüştü Çünkü dünyanın 23'ü İngiliz, Fransız ve öteki devletlerin sömürgesi halinde idi Sömürgelerde ticaret yapma olanakları kısıtlıydı Eğer sömürgecilik yıkılırsa, bunun yıkılışını sağlayan ABD, bu sayede dünya ticaretine kolaylıkla ağırlığını koyabilecekti

Doğrusu de dünyada sömürgeciliğin yıkılışının teorisini Wilson ilan etmiş, uygulamasını da Türkiye göstermiştir Bildirinin etkisi, özellikle İttifak blokunda görüldü Wilson Bildirisiesaslarına dayanarak barışma yapılacağına göre, yenilenler pozitif birşey kaybetmiyeceklerdi Bu sebeple yıpranmış olan Avrupa Kamuoyu'nda uzlaştırma eğilimleri görülmeye başladı

Ilan Orta Doğu'da, Türk Kamuoyu'nda olduğu kadar Ermeni, Rum ve Araplar üzerinde de etki yaptı İtilaf Devletleri'nin verdikleri söze ve Wilson Prensipleri'ne tarafından kendilerine egemen devlet kurma hakkı tanıyacaklarına inanıyorlardı Doğrusu İngiltere ve Fransa bu programı benimsememişlerdi Ama Başkan Wilson'a aleyhinde sayılacak açıklamalardan da kaçındılar

Savaşın kendi lehlerine geliştiğini gören bu iki ülke, yenilgiyle çıktıktan daha sonra savaşın nimetlerinden de yararlanmayı düşünüyorlardı Almanya ve Avusturya Kamuoylarında ise bu 14 nokta, adalete yerinde sürekli bir barışınsembolü olarak karşılandı *